Οικογενειακό εισόδημα και φορολογικές αφαιρέσεις

Ο καταναλωτής αποτελεί έναν από τους κύριους «παίχτες» στην οικονομική αλυσίδα, τόσο άμεσα με την καταβολή έμμεσων φόρων στις αγορές του όπως τον ΦΠΑ, όσο και έμμεσα αφού οι επιχειρήσεις βρίσκουν την ανάλογη ζήτηση για προώθηση των προϊόντων τους. Μια οικονομία παραμένει σε αναπτυξιακή πορεία όσο η ζήτηση σε προϊόντα και υπηρεσίες διατηρείται.

Συνεπώς, οι καταναλωτές θα πρέπει να τυγχάνουν πλήρους σεβασμού και θα πρέπει να δημιουργηθούν τέτοιες συνθήκες, ώστε να υπάρχει πλήρης διαφάνεια στις τιμολογήσεις για να μπορούν να λαμβάνουν από τη μια τις σωστές αποφάσεις και από την άλλη να προωθείται ο υγιής ανταγωνισμός.

Οι επιχειρήσεις για να συνεχίσουν να δραστηριοποιούνται πρέπει να παραμείνουν κερδοφόρες, να διαθέτουν τα ρευστά διαθέσιμα, ώστε να μπορούν να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της κοινωνίας. Η αύξηση του πληθωρισμού τα προηγούμενα χρόνια, δεν οφειλόταν μόνο στην αύξηση της ζήτησης αλλά και στα προβλήματα της προσφοράς, με σημαντικές προκλήσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα.

Στο πλαίσιο ενίσχυσης των πολιτών συζητούνται διάφορα μέτρα, όπως η αύξηση του αφορολόγητου και η φορολόγηση με βάση το οικογενειακό εισόδημα. Θα πρέπει να πούμε ότι και τα δύο συρρικνώνουν τη λεγόμενη φορολογική ύλη, οπότε προτού ληφθούν οποιεσδήποτε αποφάσεις, θα πρέπει να αξιολογηθεί το αντίκτυπο στα δημόσια οικονομικά.

Η φορολόγηση του οικογενειακού εισοδήματος παρέχεται ως επιλογή σε άλλα φορολογικά συστήματα, όμως υπάρχουν κάποιες διαφορές. Σε άλλες χώρες σχεδόν όλα τα εισοδήματα φορολογούνται κάτω από την ίδια νομοθεσία. Στην Κύπρο για παράδειγμα τα μερίσματα εξαιρούνται από τον φόρο εισοδήματος αλλά φορολογούνται κάτω από τον νόμο της έκτακτης εισφοράς για την άμυνα. Οπότε η τροποποίηση που προωθείται και αφορά τον περί Φορολογίας Εισοδήματος Νόμο, επιτρέπει σε φορολογούμενο που έχει για παράδειγμα μισθό πενήντα χιλιάδες ευρώ και πολλαπλάσια σε μερίσματα να «εκμεταλλεύεται» το εναπομείναν αφορολόγητο ποσό του ή της συζύγου. Επιπλέον, σε άλλες χώρες υπάρχουν φόροι περιουσίας και αυξημένοι έμμεσοι φόροι.

Επιπλέον, το ποσό μεταφοράς από σύζυγο ή συμβία/συμβίο, περιορίζεται στο αχρησιμοποίητο αφορολόγητο ποσό, το οποίο αυτή τη στιγμή βρίσκεται στις δεκαεννέα χιλιάδες πεντακόσια ευρώ.

Από τη μια κάποιος θα πει ότι οι περιπτώσεις αυτές δεν είναι πολλές, οπότε το δημοσιονομικό κόστος δεν είναι μεγάλο, από την άλλη ενδεχομένως να πρέπει να προβληματιστούμε ώστε να προωθήσουμε ακόμη περισσότερο την ισότητα στις μισθολογικές αμοιβές μεταξύ αντρών και γυναικών και να δημιουργήσουμε τέτοιες συνθήκες απασχόλησης ώστε να αυξηθούν τα φορολογητέα εισοδήματα.

Σε ένα ακραίο παράδειγμα όπου στην οικογένεια το ένα άτομο αμείβεται εξήντα χιλιάδες (και οποιοδήποτε άλλο ποσό σε μερίσματα) και το άλλο δεν εργάζεται, το μέγιστο όφελος είναι περίπου επτά χιλιάδες ευρώ. Κάποιοι μάλιστα χαριτολογώντας εκφράζουν τον εξής προβληματισμό. Ο σύζυγος ή η σύζυγος δε θα ζητούν ανταλλάγματα για τη χρήση του αφορολόγητου τους;

Ένα φορολογικό σύστημα πρέπει να παραμένει απλό και φιλικό προς τους φορολογούμενους. Στην περίπτωση χρήσης του αφορολόγητου ποσού, το άτομο θα πρέπει να καταθέτει φορολογική δήλωση, ανεξαρτήτως αν τα εισοδήματά του είναι κάτω από το όριο. Μετά το ηλεκτρονικό σύστημα κατάθεσης φορολογικών δηλώσεων θα πρέπει να αλλάξει με τέτοιο τρόπο ώστε να επιτρέπεται η μεταφορά ποσών μεταξύ δηλώσεων δύο ξεχωριστών φορολογικών κατοίκων. Δυστυχώς, πικρή είναι η προηγούμενη εμπειρία με αλλαγές στα ηλεκτρονικά συστήματα κυρίως όσον αφορά τη δημόσια υπηρεσία.

Σημειώνουμε ότι, η σκέψη κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, δηλαδή η φορολόγηση σύμφωνα με τη σύνθεση της οικογένειας, όμως ενδεχομένως να ήταν ευκολότερο να παραχωρηθούν φορολογικές πιστώσεις για άτομα των οποίων το συνολικό εισόδημα (συμπεριλαμβανομένων για παράδειγμα των μερισμάτων) δεν ξεπερνά συγκεκριμένο ποσό. Για παράδειγμα, παραχώρηση αφαίρεσης συγκεκριμένου ποσού για συζύγους, ανήλικα παιδιά και διαφορετικό για αυτά που σπουδάζουν μέχρι κάποια ηλικία, ενώ θα πρέπει να εξεταστούν και περιπτώσεις όπως είναι οι μονογονιοί.

Επιπλέον, θα πρέπει να εξεταστεί να επιτρέπεται η αφαίρεση των τόκων εξυπηρετούμενων δανείων για οικιστικούς σκοπούς μέχρι ενός ποσού, κάτι το οποίο υπήρξε και στο παρελθόν. Η παραχώρηση των φορολογικών πιστώσεων, είναι ευκολότερη στην εφαρμογή εφόσον απλά θα προστεθούν κάποιες γραμμές στη φορολογική δήλωση.

Από εκεί και πέρα προκύπτουν άλλα ζητήματα όπως για παράδειγμα για άτομα που γίνονται για πρώτη φορά φορολογικοί κάτοικοι Κύπρου και αμείβονται ετησίως πενήντα πέντε χιλιάδες ευρώ, το πενήντα τοις εκατόν του ποσού απαλλάσσεται από τους φόρους. Θα πρέπει να διευκρινιστεί αν η μεταφορά του αφορολόγητου αφορά και αυτές τις περιπτώσεις (όπως φαίνεται να είναι γραμμένο το κείμενο της πρότασης, με κάθε επιφύλαξη, θα επιτρέπεται και σε αυτές τις περιπτώσεις).

Ένα από τα ζητήματα που έχουν αρχίσει να συζητούνται είναι το επιπλέον κόστος που καλούνται να πληρώσουν οι κυπριακές εταιρείες λόγω της λογιζόμενης διανομής μερίσματος σε σχέση με άλλες. Θα ήταν καλό να εξεταστεί το μέτρο επαναφοράς του μέτρου που προνοούσε την αναστολή καταβολής της έκτακτης εισφοράς, για ποσά των κερδών που επαναεπενδύονταν σε περιουσιακά στοιχεία για ανάπτυξη της εταιρείας. Αντιλαμβανόμαστε ότι όλα αυτά τα λαμβάνει υπόψη η επιτροπή που ανέλαβε τη φορολογική μεταρρύθμιση.