Τι προσδοκά ο πιστός;

Είχα πρόθεση σήμερα να ασχοληθώ με το θέμα που ανέδειξε η Ελεγκτική Υπηρεσία για το επίδομα γραμματέως που λαμβάνουν οι πρώην Πρόεδροι της Δημοκρατίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων και να αναλύσω τις διάφορες πτυχές του θέματος. Να εξάρω το πόσο σημαντικές υπηρεσίες μπορεί να προσφέρει η Ελεγκτική Υπηρεσία όταν ασχολείται με θέματα των αρμοδιοτήτων της και ταυτόχρονα να επικρίνω τη συμπεριφορά κάποιων πρώην ανώτατων αξιωματούχων της πατρίδας μας. Που ενώ έπρεπε να διδάσκουν τον λαό ότι το δημόσιο χρήμα είναι ιερό, κάνουν ακριβώς το αντίθετο. Όμως, η συνεχιζόμενη δημοσιότητα που δίδεται στα όσα θλιβερά και ανίερα έχουν δει το φως της δημοσιότητας σχετικά με τη Μονή Οσίου Αββακούμ θα ασχοληθώ και σήμερα με κάποια σχετικά με το θέμα αυτό ζητήματα. Επί εποχής του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χριστόδουλου έγινε μια προσπάθεια από κάποιους κύκλους οι Μητροπόλεις της Β. Ελλάδας που υπάγονται πνευματικά στη δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριάρχη να υπαχθούν στη δικαιοδοσία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών. Απλοποιώ τα πράγματα και δεν χρησιμοποιώ τις αρμόζουσες εκκλησιαστικές ορολογίες για λόγους ευνόητους. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης, ανάμεσα σε άλλα, φρόνιμα και σοφά έγραψε προς τους παραλήπτες των Αθηνών: «Η εποχή ημών, εποχή πραγματιστική και ωφελιμιστική, μετ’ αδιαφορίας, ενίοτε δε και μετά περιφρονήσεως και εμπαικτικής συγκαταβάσεως, ακούει τους κληρονομημένους τίτλους, τους οποίους εκ σεβασμού προς την παράδοσιν αναγκαζόμεθα όπως χρησιμοποιώμεν.

Ανησυχούμεν όμως σφοδρώς εκ του φόβου ότι η ανεκτική στάσις των συνανθρώπων ημών προς την απλήν εξ ιστορικών λόγω χρήσιν αυτών θα μεταβληθή εις εχθρικήν προς εκείνους εξ ημών οι οποίοι, μέσω τόσων ουσιαστικών προβλημάτων, ως η ανακούφισης των θυμάτων των πολέμων, των σεισμών, των παντοειδών διώξεων, των ναρκωτικών, των οικολογικών μολύνσεων και, πρωτίστως, των πνευματικών μολύνσεων, δι’ ων δηλητηριάζεται η ψυχική και πνευματική υγεία των κοινωνιών και των ατόμων, ενασχολούμεθα ουχί, ως δει, με την αντιμετώπισιν των φλεγόντων ουσιαστικών προβλημάτων των ποιμνίων ημών, αλλά με την αύξησιν και με την επέκτασιν τίτλων, αφορόντων εις τα πρόσωπα ημών». Με αυτά τα λόγια ο Οικουμενικός Πατριάρχης είχε θέσει τον δάκτυλον επί των τύπων των ήλων: Τι προσδοκά ο πιστός από την Εκκλησία και τους λειτουργούς της. Ασφαλώς η απάντηση στο καίριο και άκρως επίκαιρο αυτό ερώτημα δεν μπορεί να είναι ισοπεδωτική για όλους. Σε θέματα θρησκευτικής συνείδησης δεν υπάρχουν περιθώρια καταναγκασμού. Γι’ αυτό και πρέπει να είναι σεβαστές όλες οι τάσεις, ακόμα και αν μας ενοχλούν. Με σεβασμό λοιπόν προς τις πολλές και ποικίλες ιδιαιτερότητες που αναπτύσσονται μέσα στην κυπριακή κοινωνία, θα περιοριστώ στο να καταγράψω επιγραμματικά ποιες κατά τη γνώμη μου προσδοκίες έχει από την Εκκλησία ο μέσος Κύπριος καλλιεργημένος πιστός. Αν και η παραδοσιακή προσευχή σοφά υποδεικνύει πως ο Θεός, ως Πνεύμα και Λόγος, είναι «πανταχού παρών και τα πάντα πληρών», ο άνθρωπος νιώθει την εσωτερική ανάγκη της καταφυγής σε ναούς. Η θρησκευτική του συνείδηση παραδέχεται πως ο κόσμος δεν συγκροτείται αποκλειστικώς από την ύλη που αντιλαμβανόμαστε με τα αισθητήρια όργανα. Περιλαμβάνει και αόρατες ενέργειες, στις οποίες συγκαταλέγει και τα πνεύματα των αγαπημένων μας προσώπων, που έχουν ήδη μεταστεί σε μια άλλη -απρόσιτη στην εμπειρική μας γνώση- διάσταση ζωής. Παραδέχεται ακόμα ότι η αποδεδειγμένη νομοτέλεια που συνέχει τον απέραντο κόσμο του Σύμπαντος, αλλά και τον μικρόκοσμο που ο ανθρώπινος νους έχει ερευνήσει, δεν μπορεί να είναι τυχαία. Καταλήγει, λοιπόν, στο να πιστεύει στην ύπαρξη και λειτουργία του Θεού, απροσίτου και ακατανοήτου στις δικές μας ανθρώπινες γνωστικές ικανότητες. Ο καλλιεργημένος λοιπόν άνθρωπος προσδοκά από την Εκκλησία του, κατά πρώτον, να συμβάλει και να εξακολουθεί σταθερά, μονίμως, να συμβάλλει στην προαγωγή της θρησκευτικής συνείδησης του καθενός μας. Και μάλιστα, κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μην προσβάλλει τη νοημοσύνη και τις ηθικές του αξίες. Ασφαλώς δεν περιορίζονται οι προσδοκίες του πιστού από την Εκκλησία του στα θέματα μεταφυσικής. Αλλά ο καλλιεργημένος πιστός, που είναι και συνειδητός πολίτης, ενοχλείται όταν παρατηρεί τη ροπή κάποιων εκκλησιαστικών αρχόντων όταν συμπεριφέρονται ως οι εκπρόσωποι του μεγάλου κεφαλαίου ή/και ως τοκογλύφοι. Όπως ενοχλείται και ανησυχεί όταν παρατηρεί την πολυπραγμοσύνη κάποιων κληρικών να υποκαθιστούν στις αρμοδιότητες των οργάνων της συντεταγμένης πολιτείας. Σήμερα δεν μπορεί ο μέσος καλλιεργημένος πιστός να ακούει περί εθναρχικού ρόλου της Εκκλησίας. Ούτε και είναι έργο της Εκκλησίας η άσκηση της εξωτερικής πολιτικής. Η ιστορική μας παράδοση έχει καταξιώσει τη θέση της Εκκλησίας προς δύο κατευθύνσεις, συμπληρωματικώς προς την κύρια αποστολή της που είναι τα λατρευτικά της έργα:

Την αλληλεγγύη προς τους αναξιοπαθούντες και την καλλιέργεια της ατομικής ηθικής.

Καθετί άλλο ευλόγως καταδικάζεται ως εωσφορική εκκοσμίκευση της Εκκλησίας που υπηρετεί τον Μαμωνά και τραυματίζει τις ευαισθησίες της θρησκευτικής συνείδησης του καλλιεργημένου ανθρώπου. Και η ψυχή του καλλιεργημένου πιστού πονάει όταν ακούει για χρηματοκιβώτια με εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ σε μοναστήρι, όταν η εντολή του Ιησού προς τους μαθητές του ήταν «μη κτήσησθε χρυσόν, μηδέ άργυρον, μηδέ χαλκόν εις τας ζώνας ημών…». Όμως, η Εκκλησία δεν παύει από το να είναι θεματοφύλακας μιας όντως πολύ σημαντικής πνευματικής παρακαταθήκης. Και προπαντός, καταφυγή και ανακούφιση για τον πονεμένο άνθρωπο. Αλλά και ούτε παύει να είναι ένας χώρος που συγκροτείται από ανθρώπους. Και συνεπώς από ανθρώπους που σφάλλουν. Παρά τα τόσα σφάλματα, κάποια αόρατη δύναμη τη συγκρατεί και συνεχίζει να υπάρχει. Αυτή η κρίση στους κόλπους της Εκκλησίας, αν ιδωθεί στη σωστή της διάσταση, θα είναι μια ευκαιρία για να βρει τον δρόμο της. Και να πάρει τη θέση που της αρμόζει στις ψυχές του πιστού λαού.