«Το τέλος του πολιτικού διπόλου Δεξιάς - Αριστεράς» της Μαργαρίτας Καϊμακλιώτη

Το 2024 είναι εκλογική χρονιά, όχι μόνο για την γηραιά Ήπειρο, αλλά και για τον υπόλοιπο πλανήτη. Και αν σε δημοκρατικές χώρες, όπως οι ΗΠΑ ή η Βρετανία, οι εκλογές αναμένεται να έχουν πραγματικό αντίκτυπο στην διαμόρφωση κυβερνητικών σχημάτων και πολιτικών, σε χώρες όπως η Ρωσία, οι εκλογές δεν προβλέπεται να φέρουν ουσιαστικές αλλαγές. Κάλπες πρόκειται επίσης να στηθούν και στην Ινδία, ενώ δημοτικές εκλογές θα διεξαχθούν σε Βραζιλία και Τουρκία.

Ας επιστρέψουμε, ωστόσο, στο σπίτι μας, την Ευρώπη. Τον Ιούνιο του 2024, οι πολίτες των 27 κρατών μελών της ΕΕ, θα προσέλθουν στις κάλπες για να ανανεώσουν τη θητεία στην Ευρωβουλή, με την Ευρώπη να βρίσκεται ενδεχομένως σε μια σημαντική μεταβατική περίοδο. Ο όρος «πολυκρίση» που εισήχθη από τον πρώην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, για να περιγράψει τις μεγάλες ευρωπαϊκές προκλήσεις, είναι ο καταλληλότερος για να αποτυπώσει την παρούσα κατάσταση. Η ΕΕ βρίσκεται σε σταυροδρόμι, έχοντας μπροστά της μεγάλα ερωτήματα, όπως η κλιματική αλλαγή, η οικονομία, η μετανάστευση, η γεωπολιτική, η υγεία, η ενέργεια, η βιομηχανία, η εκπαίδευση, η τεχνητή νοημοσύνη, το κράτος δικαίου και η ευρωπαϊκή δημοκρατία που θα καθορίσουν εν πολλοίς αν το μέλλον της θα είναι ζοφερό ή ελπιδοφόρο. Ταυτόχρονα, καταστροφικοί πόλεμοι συνεχίζουν να μαίνονται στο έδαφος της Ευρώπης και στην γειτονιά της.

Σε αυτό το νέο πολιτικό τοπίο των διαδοχικών κοινωνικών, οικονομικών, υγειονομικών, και περιβαλλοντικών κρίσεων και προκλήσεων, οι ιδεολογίες και οι μεγάλες αφηγήσεις δείχνουν να εξασθενούν. Συγκεκριμένα, το παραδοσιακό δίπολο μεταξύ δεξιάς και αριστεράς γίνεται όλο και πιο δυσδιάκριτο. Σε πολλές χώρες, πολίτες εκφράζουν ανησυχίες που δεν εφάπτονται απαραίτητα με την παλαιά δυαδικότητα, αναζητώντας πλέον πιο ευέλικτες προσεγγίσεις.

Υπό αυτό το πρίσμα, ιδεολογικά κριτήρια και έννοιες όπως δεξιά – αριστερά, ευρωπαϊσμός - ευρωσκεπτικισμός, τα οποία διαδραμάτισαν καταλυτικό ρόλο στις Ευρωεκλογές του 2019, ενδεχομένως να χάσουν την ισχύ τους στις επερχόμενες ευρωπαϊκές εκλογές, οι οποίες αναντίρρητα αποτελούν μια σημαντική δοκιμασία για τις πολιτικές δυνάμεις.

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του πανευρωπαϊκού think tank (δεξαμενή σκέψης), European Council on Foreign Relations, τον Ιούνιο οι ευρωπαίοι πολίτες θα προσέλθουν στις κάλπες χωρισμένοι σε πέντε βασικές κατηγορίες με βάση τα ζητήματα που τους απασχολούν και όχι υποκινούμενοι από την ιδεολογική διαίρεση δεξιάς-αριστεράς. Οι κατηγορίες που φαίνεται ότι θα καθορίσουν τη ψήφο τους είναι η δημόσια υγεία, η μετανάστευση, η κλιματική αλλαγή, η οικονομία και η ασφάλεια.

Οι υπηρετούντες την πολιτική, καλούνται να αφουγκραστούν την ανάγκη των πολιτών για νέες προσεγγίσεις που να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες πραγματικότητες και προκλήσεις. Το τέλος του διπόλου αριστεράς - δεξιάς ανοίγει νέους δρόμους και προοπτικές. Η συνεργασία μεταξύ διαφορετικών μετριοπαθών πολιτικών ρευμάτων του δημοκρατικού τόξου μπορεί να αποτελέσει κλειδί για την εξεύρεση νέων και ρηξικέλευθων λύσεων. Ιδιαίτερα σ’ ένα περιβάλλον που η υποστήριξη προς την ακροδεξιά δείχνει να πληθαίνει. Οι επερχόμενες ευρωεκλογές είναι ορόσημο, καθώς θα καθορίσουν τόσο την πολιτική κατεύθυνση που θα ακολουθήσει η Ευρώπη, όσο και το κοινό μας μέλλον.

*Η Μαργαρίτα Καϊμακλιώτη είναι Πολιτικός Επιστήμονας και αναπληρώτρια Γραμματέας Διεθνών Σχέσεων του Δημοκρατικού Συναγερμού.