Ανάγκη στήριξης της ΥΠΑΝ Αθηνάς Μιχαηλίδου

Του Κώστα Λυμπουρή*

Στους πρώτους κιόλας μήνες της υπηρεσίας της ως ΥΠΑΝ, η κ. Αθηνά Μιχαηλίδου κρίθηκε και αξιολογήθηκε θετικά, τόσο από την Πολιτεία όσο και από την κοινωνία. Αυτό οφείλεται, κατά τη γνώμη μου, στην επαρκή της αντίληψη για την εκπαίδευση, στην προφανή διάθεσή της για προσφορά και, φυσικά στην προσωπικότητα και τις ικανότητές της. Αυτοί οι παράγοντες συνέβαλαν ήδη στην αντιμετώπιση αρκετών και σημαντικών εκπαιδευτικών προβλημάτων. Για να γίνει δυνατή, όμως, μια πραγματικά μεταρρυθμιστική βελτίωση στην εκπαίδευσή μας, απαιτείται η σθεναρή στήριξή της από την ίδια την Κυβέρνηση στην οποία ανήκει, αλλά και από όλους τους άλλους παράγοντες που έχουν λόγο στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Υπενθυμίζω πως η σημαντικότερη επισήμανση της Έκθεσης της ΟΥΝΕΣΚΟ για το εκπαιδευτικό μας σύστημα (1997) είναι ότι παρουσιάζεται διαφορετικότητα προσδοκιών από την εκπαίδευση, όσων εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία (Πολιτείας, Εκκλησίας, εκπαιδευτικών, γονιών, μαθητών κ.ά). Αν, λοιπόν, ζητούμενο είναι η εξεύρεση σύγκλισης των προσδοκιών – όσο δύσκολο κι αν είναι- η νυν Υπουργός φαίνεται να είναι το άτομο, που θα μπορούσε να συμβάλει καθοριστικά.

Ήδη, τάχιστα έδωσε λύσεις σε προβλήματα που ταλάνιζαν τον χώρο (οι εξετάσεις τετραμήνων, η κατάργηση του καθεστώτος αγοράς υπηρεσιών από εκπαιδευτικούς, η προώθηση ενιαίου σχεδίου βελτίωσης για την αξιολόγηση των σχολικών μονάδων, η σοβαρή μελέτη για εγκατάσταση κλιματιστικών στις σχολικές αίθουσες, η διδασκαλία της σεξουαλικής αγωγής κ.ά).

Βασικός παράγοντας για να γίνουν κατορθωτά τα πιο πάνω (δυσεπίλυτα, σύμφωνα με τη θεώρηση προηγούμενων υπουργών, που με τη στάση τους πυροδοτούσαν τις εντάσεις, αντί να τις εκτονώνουν) στάθηκε η προσωπικότητα και η εκπαιδευτική ιδεολογία της Υπουργού:

1.Για πρώτη φορά, μετά από χρόνια, η κοινή γνώμη άκουσε από το στόμα Υπουργού λόγο μαθητοκεντρικό, γεμάτο αγάπη για το παιδί. Εστίασε έτσι ακριβώς στη βασική ιδέα κάθε εκπαιδευτικού οράματος και συστήματος.

2. «Τόλμησε» να διαφωνήσει ανοικτά με τους πλέον συντηρητικούς κύκλους, οι οποίοι προσπάθησαν να ενσπείρουν τον τρόμο, σχετικά με τις επιπτώσεις από τη διδασκαλία μαθημάτων σεξουαλικής αγωγής.

3. Γνοιάστηκε για τη βελτίωση του μαθησιακού κλίματος στα σχολεία (κλιματιστικά, μέθοδοι προστασίας του σχολικού χώρου κ.ά) .

4. Μίλησε με αγάπη για τους αλλοδαπούς μαθητές, προβάλλοντας ως αυτονόητη την ισότητα δικαιωμάτων. Επιπλέον, το Υπουργείο αναγνωρίζει ότι το αποτελεσματικότερο μέτρο πρόληψης του ρατσισμού είναι η συστηματική εφαρμογή αντιρατσιστικής πολιτικής, την οποία οφείλουν να εφαρμόζουν όλα τα σχολεία, αντιμετωπίζοντας τη ρατσιστική βία έναντι σε κάθε μορφή διαφορετικότητας.

5. Στο πρόσωπο της Υπουργού δεν διακρίνει κανείς την έπαρση της αυθεντίας, αρνητισμό, εμπάθεια ή το όποιο εξυπνακίστικο ύφος. Αντίθετα, είναι το άλλο πρόσωπο της εξουσίας, που ξέρει κιόλας να χαμογελά!

6. Στην περίπτωση της κ. Αθηνάς Μιχαηλίδου, δεν βλέπει κανείς τον κομματικό ή ιδεολογικό του αντίπαλο. Γιατί δείχνει ότι δεν κατατρύχεται από τις όποιες αγκυλώσεις. Το χαρακτηριστικό αυτό της επιτρέπει να δράσει με τη μεγαλύτερη δυνατή ελευθερία.

Στο παρελθόν υπήρξαν περιπτώσεις υπουργών, με προεξάρχουσα εκείνη του Ανδρέα Δημητρίου, που συγκέντρωνε τα πιο πολλά ή και άλλα ακόμα από τα προσόντα της κ. Μιχαηλίδου. Όμως, όσοι από το κατεστημένο θέλουν την εκπαίδευση ως ιδεολογικό μηχανισμό στα χέρια τους, τον πολέμησαν μανιακά, ακόμα και για εξόφθαλμες μεταρρυθμίσεις, για τις οποίες είχαν δαπανηθεί πολύς χρόνος και τεράστια ποσά. Η έννοια της αλλαγής, όπως λ.χ. στα βιβλία της Ιστορίας, παραποιήθηκε ως συνώνυμη της κατάρρευσης των εθνικής ταυτότητας και των καθιερωμένων αξιών. Η νυν υπουργός έχει το τεράστιο πλεονέκτημα να μιλήσει ακόμα και για αλλαγές στην Ιστορία!

Εισήγησή μου είναι να επαναδραστηριοποιήσει η Υπουργός το Συμβούλιο Παιδείας, όπου θεσμικά μετείχαν όλοι οι εμπλεκόμενοι στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ρόλος ενός πραγματικού ηγέτη είναι να δείξει εμπιστοσύνη στη συλλογικότητα, έτσι που, σε τελευταία ανάλυση να αναλάβει ο καθένας και τις δικές του ευθύνες του. Αν στηριχτεί, από όλους, πιστεύω ότι η κ. Αθηνά Μιχαηλίδου θα μπορέσει να δει και άλλα σημαντικότατα ζητήματα: Τον τρόπο εισαγωγής στα Πανεπιστήμια, τον περιορισμό ή και εξάλειψη του καρκινώματος της παραπαιδείας, την αντιμετώπιση της βίας και παραβατικότητας, την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών κ.ά. Ήδη πλησιάζουμε στο μέσο της σχολικής χρονιάς. Και όλα δείχνουν πως από την περίοδο των εντάσεων περάσαμε στην περίοδο της νηνεμίας. Ας τη θεωρήσουμε ως απαρχή μιας νέας προσέγγισης στα εκπαιδευτικά μας πράγματα.

Σημ.1: Θα απορήσουν πιθανότατα κάποιοι πώς εγώ, που δεν έχω υποστηρίξει την παρούσα κυβέρνηση, επαινώ μ’ αυτόν τον τρόπο ένα στέλεχός της. Απαντώ, πως αν συνεχώς περιχαρακωνόμαστε στα προσωπικά, κομματικά ή και ιδεολογικά μας στεγανά χωρίς να αφήνουμε ανοικτά τα περιθώρια ελεύθερης σκέψης και διαλόγου, τα πάντα θα μείνουν στατικά και οι προοπτικές μας μονίμως δυσοίωνες.

Σημ.2: Η προσωπική μου σχέση με την Αθηνά Μιχαηλίδου είναι ελάχιστη και τυπική. Εύχομαι και ελπίζω να παραμείνει σταθερή στη δική της πορεία. Τότε, θα έχει όχι μόνο τη δική μου βοήθεια σε ό,τι χρειαστεί, αλλά, είμαι βέβαιος και πολλών ελεύθερων ανθρώπων που θεωρούν την παιδεία ως το βασικό εργαλείο ανάπλασης της δοκιμαζόμενης κοινωνίας μας.

*Συνταξιούχου εκπαιδευτικού, πρώην στέλεχος της ΟΕΛΜΕΚ