Το μεταναστευτικό ως ένδειξη παρακμής

Αν η Πρωτοχρονιά είναι ενδεικτική για την υπόλοιπη χρονιά, όπως λένε όσοι είναι προληπτικοί, τότε το θέμα που θα ξεχωρίσει το 2024 θα είναι και πάλι το μεταναστευτικό. Ο σάλος που προκλήθηκε από τη γέννηση του πρώτου παιδιού του χρόνου, με το όνομα Αλί, και το τετραπλό θανατηφόρο με την εμπλοκή οδηγού από τη Συρία, δεν αφήνουν περιθώρια για αυταπάτες. Τα βίαια ρατσιστικά επεισόδια του 2023 απειλούν να στοιχειώσουν και τη φετινή χρονιά, να σπρώξουν τις πολιτικές εξελίξεις στα άκρα και τον λαϊκισμό μέχρι να συμπαρασύρουν και την οικονομία. Ό,τι συμβαίνει και αλλού, δηλαδή, μόνο που η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχει αυτές τις «πολυτέλειες».

Όταν η γέννηση ενός παιδιού την πρώτη μέρα του χρόνου και λίγες μόνο μέρες μετά τα Χριστούγεννα αντί για ελπίδα και χαρά φέρνει φόβο και μίσος, τότε έχουμε πρόβλημα. Σίγουρα το πρόβλημα δεν είναι ο μικρός Αλί και οι νεαροί γονείς του που τόλμησαν με τα γεννητούρια τους να βγουν από την αορατότητα. Εκεί δηλαδή που θα τους ήθελε ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας, αλλά το κομμάτι αυτό της κοινωνίας δεν μπορεί να αποδεχθεί τη συνύπαρξη μαζί τους. Που αναγάγει τη χαρά της ζωής σε ρατσιστικό παραλήρημα, όπως κάνει βέβαια και με τη βαθιά θλίψη από τον θάνατο μιας οικογένειας. Πώς πραγματικά η κοινωνία επιτρέπει, σε αυτό το τετραπλό θανατηφόρο, σε αυτήν την ανείπωτη οικογενειακή τραγωδία, το θέμα να αποπροσανατολίζεται στην καταγωγή του οδηγού του άλλου αυτοκινήτου; Δεν έχουμε απρόσεκτους και επικίνδυνους ραλίστες Κύπριους οδηγούς;

Αν σε αυτά τα δύο πολύ ευαίσθητα θέματα, της γέννησης και του θανάτου, αδυνατούμε να μείνουμε μόνο στην ανθρώπινη διάσταση, τότε έχουμε πρόβλημα. Πρόβλημα σίγουρα έχουμε και στη διαχείριση του μεταναστευτικού, καθώς δεν μπορώ να δεχθώ ότι μέρος της κυπριακής κοινωνίας κινήθηκε προς τα άκρα και τον ρατσισμό μόνο γιατί υπήρχαν ιστορικά τάσεις αλλά και ελλείψεις στην εκπαίδευση. Ούτε γιατί η κυπριακή κοινωνία είναι απλώς θύμα της παγκοσμιοποιημένης, μέσα και από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ρητορικής μίσους προς τους μετανάστες. Υπάρχει πραγματικό θέμα με τους αριθμούς των μεταναστών και των προσφύγων στη χώρα και καθιστούν τις γειτονιές αγνώριστες. Υπάρχει πραγματικός φόβος προς αυτούς τους άγνωστους νότιους (σε κουλτούρα και θρησκεία) που βρέθηκαν στην Κύπρο για να ξεφύγουν από τις συνέπειες του πολέμου, της κλιματικής αλλαγής, της φτώχειας ή/και της καταπίεσης. Όσοι αναμένουν πως οι Κύπριοι πολίτες θα προσαρμοστούν χωρίς πολιτική κατεύθυνση σε αυτές τις νέες πραγματικότητες σαν κοσμοπολίτες ή τουλάχιστον σαν φιλόξενοι Ανατολίτες είναι γελασμένοι.

Μόνο που η λύση δεν είναι ο καλύτερος έλεγχος της πράσινης γραμμής και των θαλάσσιων οδών. Κατ’ ακρίβεια, με άλυτο το κυπριακό πρόβλημα και τους πολέμους στη Μέση Ανατολή, είναι αδύνατον να έχουμε πραγματικά αποτελεσματικό έλεγχο. Αυτά που χρειάζονται είναι η αναδιοργάνωση και η προσαρμογή του κράτους στις πραγματικότητες όπως αυτές διαμορφώνονται και όχι όπως εμείς θα θέλαμε να είναι ή όπως ήταν στο παρελθόν. Αυτό σημαίνει αναδιοργάνωση της ασφάλειας του κράτους ώστε να μην αισθάνονται οι ντόπιοι ότι απειλούνται, αλλά και πολιτικές ενσωμάτωσης των μεταναστών ώστε να προσαρμοστούν και αυτοί στη χώρα μας. Να μην βρεθούμε πολύ σύντομα με παγιωμένες μειονότητες, καταδικασμένες για πάντα να αποτελούν αντιδραστικό περιθώριο, όπως συνέβη και αλλού με πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Να πείσουμε δηλαδή πως αυξάνοντας τις πιθανότητες της δικής τους προκοπής, αυξάνουμε τις πιθανότητες προκοπής του συνόλου της κοινωνίας και πως το αντίθετο θα συμβεί αν επιμένουμε σε αποκλεισμούς όπως διαμορφώνονται οι τάσεις σήμερα.

Πως αν επιμείνουμε να παραδώσουμε την εξουσία σε λαϊκιστές και ακροδεξιούς ή αν καθωσπρέπει κόμματα υιοθετήσουν τις λύσεις που αυτοί προτείνουν, το μόνο που θα πετύχουμε είναι να βρεθούμε με ολοένα πιο θυμωμένες, πιο περιθωριοποιημένες μειονότητες και πως θα έχουμε αυτοεκπληρώσει όλους μας τους φόβους. Πως αντιμετωπίζοντας τους μετανάστες ως ξένο σώμα και μόνο ως τέτοιο αφαιρούμε από την κοινωνία δυνατότητες ανάπτυξης και ευημερίας. Πως υπονομεύοντας το μέλλον τους σκάβουμε τον δικό μας «λάκκο» και πως χωρίς τη δική τους συμβολή η χώρα όχι απλώς δεν μπορεί να αναπτυχθεί, αλλά θα οδηγηθεί σε ηθική, πολιτική και αναπόφευκτα οικονομική παρακμή.