Η PISA και γιατί ο Χριστοδουλίδης είναι ένας μικρός Θεός

Πατώσαμε για μια ακόμα φορά στις εκπαιδευτικές επιδόσεις ως χώρα, με όλους τους επαΐοντες να λένε το μακρύ και το κοντό τους. Σύμφωνα με την έκθεση PISA του ΟΟΣΑ, που αφορά τις εκπαιδευτικές επιδόσεις σε μαθηματικά, κατανόηση κειμένου και επιστήμες, η Κύπρος έπεσε στην 62η θέση, με τους μαθητές της να παίρνουν 418 βαθμούς στα μαθηματικά, 381 στην κατανόηση κειμένου και 411 στις επιστήμες. Για την πτώση των επιδόσεων των μαθητών μίλησε στον «Πολίτη 107.6 και 97.6» ο πρόεδρος της ΟΕΛΜΕΚ και τιμής ένεκεν αμετάθετος, ανέλεγκτος και ισόβιος γυμνασιάρχης Λυκείου Κύκκου Α' κ. Δημήτρης Ταλιαδώρος, ο οποίος επεσήμανε ότι «όλες οι χώρες παρουσιάζουν πτώση και ότι αυτό σε ένα μεγάλο βαθμό οφείλεται στην πανδημία». Πάντοτε διεισδυτικός στην ανάλυσή του.

Αιέν αριστεύειν

Από την άλλη, θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι πάντοτε είχαμε πρόβλημα με αυτού του είδους τις εξετάσεις. Οι Κύπριοι μαθητές πάντα αριστεύουν σε συγκεκριμένες εξετάσεις και ερωτήσεις. Για παράδειγμα, πότε ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση, σε ποιο χωριό γεννήθηκε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και ποιος ξέρει να μας τραγουδήσει το πατριωτικό άσμα «Ήταν 1η Απριλίου της ΕΟΚΑ η Αρχή»... και κυρίως ποια φωνή ακούστηκε τότε στην Κύπρο; Οι εξετάσεις τύπου PISA βέβαια δεν ζητούν κάτι τέτοιο. Είναι λίγο πιο παιχνιδιάρικες, λίγο πιο συνθετικές. Ας δούμε μια ερώτηση αυτού του τύπου στα μαθηματικά γυμνασίου την οποία πήραμε από την ιστοσελίδα ενός φροντιστηρίου στην Ελλάδα:

Θέμα 1. Η Μ περιγράφει μια διαδικασία με 4 βήματα: 1. Σκέψου έναν ακέραιο αριθμό από το 1 μέχρι το 10. 2. Διπλασίασέ τον. 3. Πρόσθεσε στο αποτέλεσμα 6. 4. Διαίρεσε διά δύο. 5. Αφαίρεσε τον αρχικό αριθμό. Με βάση αυτή τη διαδικασία, απαντήστε στις επόμενες τέσσερις ερωτήσεις.

1.1 Ο Γιώργος ξεκινά με τον αριθμό 5 και η Κέλλυ ξεκινά με τον αριθμό 9. Το κάθε παιδί βρίσκει στο τέλος έναν αριθμό. Τι από τα παρακάτω ισχύει; Α. Ο αριθμός που βρίσκει ο Γιώργος είναι ο ίδιος με τον αριθμό που βρίσκει η Κέλλυ. Β. Ο αριθμός που βρίσκει ο Γιώργος είναι μικρότερος από τον αριθμό που βρίσκει η Κέλλυ. Γ. Ο αριθμός που βρίσκει ο Γιώργος είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό που βρίσκει η Κέλλυ. Δ. Ο Γιώργος βρίσκει 13 και η Κέλλυ βρίσκει 21.

Πρόκειται για μια ερώτηση που παραπέμπει σε παιχνίδι, με κάποιο δείκτη πολυπλοκότητας που απαιτεί κάποιο βαθμό συγκέντρωσης για έναν μαθητή γυμνασίου.

Ας δούμε και μια ερώτηση κατανόησης κειμένου:

«Οι κάτοικοι της Σελήνης θεωρούν κάποιον ωραίο αν είναι φαλακρός και δεν έχει μαλλιά. Τους μαλλιαρούς τους απεχθάνονται. Αντιθέτως, στα αστέρια, που λέγονται Κομήτες, όμορφους θεωρούν τους μακρυμάλληδες. Στη Σελήνη βρίσκονταν μερικοί που μας διηγούνταν για εκείνα τα μέρη. Ακόμα, οι κάτοικοι της Σελήνης βγάζουν και γένια λίγο πάνω από τα γόνατα. Νύχια δεν έχουν στα πόδια και είναι όλοι τους μονοδάκτυλοι. Πάνω στους γλουτούς τους φυτρώνει ένα μακρύ σαν ουρά λάχανο, που είναι πάντα πράσινο και δε σπάει όταν ξαπλώνουν ανάσκελα. Από τη μύτη τους, όταν τη φυσούν, βγάζουν δυνατό μέλι. Όταν πάλι δουλεύουν ή γυμνάζονται, ολόκληρο το κορμί τους ιδρώνει γάλα, από το οποίο μπορεί κανείς και τυρί να πήξει, αν στάξει μέσα του λίγο από το μέλι».

Πρόκειται για ένα αρχαίο κείμενο του Λουκιανού του 2ου μ.Χ αιώνα, αρκετά χιουμορίστικο, για να κερδίσει τους μικρούς μαθητές του δημοτικού και να γίνει επίκαιρο, αφού, ειρήσθω εν παρόδω, δεν διαφέρει ιδιαίτερα απ' όσα οι νεαροί βλέπουν σήμερα στα κινούμενα σχέδια των συνδρομητικών καναλιών ή σε ταινίες φαντασίας.

Οι εκπαιδευτικοί

Γίνεται κατανοητό ότι οι πιο πάνω δεν είναι συνηθισμένες ερωτήσεις και κείμενα για το κυπριακό σχολείο. Το παιχνίδι και η φαντασία δεν έχει θέση στο σχολείο, οι μαθητές μας πρέπει να είναι σοβαροί αναγνωρίζοντας τη βαριά παράδοση που κουβαλούν: Των Μαραθωνομάχων, των Σπαρτιατών στις Θερμοπύλες, του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του τετραήμερου φίλου του Ιησού του Λαζάρου που αναστήθηκε στην Παλαιστίνη για να έρθει και να πεθάνει στην Κύπρο, του Κολοκοτρώνη, του Καραϊσκάκη και του Γρίβα, κυρίως αν είσαι οπαδός του ΑΠΟΕΛ και φέρεις τη βαριά ευθύνη να κουβαλήσεις το λάβαρο του στρατηγού στο γήπεδο κάθε Κυριακή.

Την ίδια στιγμή, ένας φοιτητής μας που σπούδασε νομικά και έκανε μεταπτυχιακά στην Αγγλία, ξαφνικά βρίσκεται μπροστά από τη φρίκη των εξετάσεων στη Νομική Υπηρεσία για να πάρει άδεια άσκησης επαγγέλματος δικηγόρου. Ενώπιόν του δεν τίθενται ερωτήσεις που απαιτούν λύση προβλήματος. Είναι προτιμότερο να παπαγαλίζει διατάξεις νόμων, να θυμάται ημερομηνίες και ορισμούς. Μόνο έτσι περνάς τις εξετάσεις!

Κάπως έτσι περνούν όλοι τις εξετάσεις στα πανεπιστήμια Κύπρου και Ελλάδας από όπου έχει αποφοιτήσει το 95% των δασκάλων και των καθηγητών μας. Σε σημείο που κάποιος διερωτάται αν οι καθηγητές μας θα αρίστευαν έχοντας να λύσουν τα γραπτά της PISA. Με λίγα λόγια, αν από τους εκπαιδευτικούς μας λείπει η κριτική σκέψη, τι να αναμένουμε από τους μαθητές; Αν το 70% των καθηγητών μας είναι θρησκόληπτοι κι αν τον πρώτο λόγο στις σχολικές μονάδες έχουν παπάδες και θεολόγοι, τότε πώς θα προχωρήσουν οι μαθητές;

Θρησκεία

Δεν έχουμε πρόβλημα με τους θρήσκους, αλλά με τη φιλοσοφία πίσω από κάθε θρησκεία. Όλα αυτά τα θρησκευτικά στην πράξη λένε στους μαθητές μας να μην σκέφτονται. Να διαβάζουν μόνο την Αγία Γραφή και να ακούνε τον παπά της γειτονιάς. Οι Γραφές και ο εξομολόγος έχουν όλες τις απαντήσεις. Δεν χρειάζονται τίποτε άλλο. Οπότε, τι κριτική σκέψη και πράσινα άλογα; Σκεφτείτε έναν θεολόγο να διδάσκει τη γνωστή θρησκευτική Ομολογία Πίστεως: «Πιστεύω εις ένα Θεόν πατέρα παντοκράτορα, ποιητή ουρανού και γης ορατών τε πάντων και αοράτων». Το «Πιστεύω» αποτελεί το πιο αντιεπιστημονικό κείμενο το οποίο παρουσιάστηκε ποτέ από τους χριστιανούς. Όλα έγιναν από τον Θεό, όλα υπάρχουν εξαιτίας του Θεού, είτε τα βλέπουμε είτε όχι, οπότε, γιατί οι Κύπριοι μαθητές να διαπρέψουν στις επιστήμες; Πήραν 411 ενώ ο μέσος όρος των μαθητών των υπόλοιπων χωρών κοντεύει το 500, ο δε Πρόεδρος Χριστοδουλίδης μετέφερε τη ρήση αυτή και στην πολιτική, καλώντας μας να πιστέψουμε ότι στον Άγιο Δομέτιο εφαρμόζονται αποτελεσματικά «τα αόρατα μέτρα» που πήρε. Συμπέρασμα: Ο Νίκος Χριστοδουλιδης είναι ένας μικρός Θεός!

Προς Θεού

Προς Θεού, ας μην φορτώσουμε όλες τις αποτυχίες μας στον Κύριο. Προχθές στο πλαίσιο της επίσκεψης Ερντογάν στην Ελλάδα, ακούσαμε την πρώην υπουργό κ. Άννα Διαμαντοπούλου να λέει ότι θα ήταν πολύ σημαντικό αν Ελλάδα και Τουρκία μπορούσαν να γράψουν από κοινού ένα βιβλίο Ιστορίας. Μόνο που δεν την ειρωνεύτηκαν στο πάνελ της ΕΡΤ. Κι όμως, η κατανόηση της Ιστορίας Ελλήνων και Τούρκων ξεκινά μέσα από τη δυνατότητα κατανόησης ενός απλού ή δύσκολου κειμένου. Ακαδημαϊκοί από τη Γαλλία και τη Γερμανία χρειάστηκαν γύρω στα 20 χρόνια για να γράψουν ένα κοινό βιβλίο Ιστορίας. Οι προσπάθειες ξεκίνησαν πριν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και συνεχίστηκαν μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του 1960. Στην περιοχή μας αυτό θεωρείται απόπειρα να ζήσουμε στον Άρη! Το να μπορείς να κατανοείς ένα κείμενο το οποίο επιχειρεί να κάνει μια σύνθεση της πραγματικότητας προσεγγίζοντας τη μέσα από πολλαπλές οπτικές γωνίες, σημαίνει αυξημένη κριτική σκέψη, σημαίνει να μπορεί κάποιος να διαβάσει τα καθημερινά δεδομένα της ζωής και να προχωρήσει δημιουργικά. Σημαίνει ότι έχουμε βάλει πλώρη για το μέλλον. Το ότι δεν περνάμε την Pisa, δεν λύνουμε τα προβλήματά μας, δεν καταπολεμούμε αποτελεσματικά τη διαφθορά, δεν εκλέγουμε σοβαρές ηγεσίες, είναι γιατί ακόμα ζούμε στο παρελθόν.