Η παραίτηση και η προσδοκία

Ο Αντόνιο Κόστα υπέβαλε την παραίτησή του από το αξίωμα του Πρωθυπουργού της Πορτογαλίας λόγω έρευνας για διαφθορά σχετικά με φερόμενες παρατυπίες που διαπράχθηκαν από την κυβέρνησή του. Ο προσωπάρχης του Κόστα συνελήφθη, ενώ ο ίδιος ο Κόστα αντιμετωπίζει νομικές διαδικασίες σχετικά με καταγγελίες για δωροδοκίες που καταβλήθηκαν για μεγάλα βιομηχανικά έργα στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ο Αντόνιο Κόστα δεν αποδέχεται τις κατηγορίες αλλά έπραξε το μόνο που επιτάσσει η κοινή λογική: παραιτήθηκε. Η αιτιολογία της παραίτησης είναι άξια μελέτης. Παραιτήθηκε, όχι για να υπερασπιστεί τον εαυτό του, αλλά για να μην υπονομεύσει τους θεσμούς και τη Δημοκρατία. Η παραίτηση Κόστα έρχεται να μας θυμίσει ότι σε μια Δημοκρατία ο επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας δεν μπορεί να διαχωρίζει τη θέση του από τα υπόλοιπα μέλη της κυβέρνησής του όταν η διαφθορά χτυπά την πόρτα των υψηλών δωμάτων της εξουσίας.

Ο κ. Κόστα παραιτήθηκε παρά το γεγονός ότι ουδείς τον αμφισβήτησε, απολαμβάνει άνετης κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας και διάγει μια τρίτη πρωθυπουργική θητεία. Το κεντροαριστερό του πείραμα αποτελεί πρότυπο για τα αδελφά κόμματα της κεντροαριστεράς και της σοσιαλδημοκρατίας στον ευρωπαϊκό Νότο. Η ισχυρή οικονομική ανάπτυξη της χώρας και η άνθηση του τουρισμού και των τεχνολογικών τομέων την έχουν μετατρέψει από ένα ευρωπαϊκό απομονωμένο έδαφος σε μαγνήτη για τους επενδυτές, και έχει κερδίσει επαίνους για τις προοδευτικές πολιτικές υγείας και κοινωνικής πρόνοιας.

Τίποτα, όμως, από τα παραπάνω δεν θα είχε αξία αν παρέμενε στη θέση του. Ο Κόστα εκτίμησε σωστά την επισφαλή κατάσταση στην οποία βρέθηκε. Η παραμονή του στην πρωθυπουργία θα αποτελούσε ντροπή για τον ίδιο και το αξίωμά του και αναπόφευκτα θα υπονόμευε τους δημοκρατικούς θεσμούς.

Ο Αντόνιο Κόστα αποχωρεί, θυσιάζει από σεβασμό προς τη Δημοκρατία. Η στάση του υποδειγματική.

Εξίσου υποδειγματική είναι και η ανεξαρτησία της πορτογαλικής δικαιοσύνης, η οποία επιτελεί το έργο της χωρίς να λαμβάνει υπόψη της τη βαθμίδα των ανθρώπων που ερευνά. Σε αυτό προστίθεται και ο μετριοπαθής ρόλος του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο οποίος σε μήνυμά του προς τους Πορτογάλους τόνισε ότι «οι θεσμοί της χώρας λειτουργούν και είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν αυτή την κρίση». Κανένα από τα σχόλια στα διεθνή μέσα ενημέρωσης δεν αντιμετωπίζει την Πορτογαλία ως κράτος διαφθοράς.

Στο άλλο άκρο της Μεσογείου, η Κύπρος ακόμη παλεύει να αποδείξει στο εσωτερικό και στο εξωτερικό ότι αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις ανησυχίες για το κράτος δικαίου. Αυτό που λείπει, είναι η πολιτική γενναιότητα που θα δώσει τον χώρο στη δικαιοσύνη να κινηθεί ελεύθερα. Ένα πρώτο βήμα θα ήταν η απόδοση στην Αρχή Κατά της Διαφθοράς εξουσιών εισαγγελέα για την καταχώριση υποθέσεων στα δικαστήρια.