Το αφεντικό Ζούκερμπεργκ

Την ώρα που βρίσκεται στη φυλακή τόσα χρόνια ο Τζούλιαν Ασάνζ, τον οποίο θεωρώ τον πιο θαρραλέο ήρωα του Τύπου, μην με ρωτάτε αν «υπάρχει ελευθερία του Τύπου στη χώρα μας». Τέτοια ελευθερία δεν υπάρχει σε ολόκληρο τον κόσμο, όχι μόνο στη δική μας χώρα. Γιατί; Επειδή όλα υπήχθησαν κάτω από έλεγχο ενός αφεντικού και σε λογοκρισία. Αυτό το αφεντικό είναι ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ. Το αφεντικό των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Στις μέρες μας η δημοσιογραφία του διαδικτύου επικράτησε της γραπτής και έντυπης δημοσιογραφίας. Ακόμα και οι μεγαλύτερες εφημερίδες του κόσμου έγιναν διαδικτυακές. Αν εντός της κοινότητάς μας υπάρχουν πέραν των εκατό διαδικτυακών εφημερίδων, απέμειναν μόνο οκτώ έντυπες. Το διαδίκτυο ανακαλύφθηκε το 1989. Πριν από αυτήν την ημερομηνία δεν υπήρχαν διαδικτυακές εφημερίδες στον κόσμο. Υπήρχαν μόνο έντυπες εφημερίδες. Μήπως δεν υπήρχε λογοκρισία τότε; Υπήρχε φυσικά, όμως δεν ήταν όπως τώρα. Ξέρετε κάθε εφημερίδα έχει ένα αφεντικό. Και τα δημοσιεύματα της εφημερίδας καθορίζονται σύμφωνα με τα συμφέροντα και τις πολιτικές και οικονομικές απόψεις εκείνου του αφεντικού. Μπορεί να είναι ένας εργοστασιάρχης το αφεντικό. Μπορεί να είναι και ιδιοκτήτης καζίνο. Και μεγιστάνας στις οικοδομές. Και ένας μεγάλος επενδυτής. Μπορεί να είναι και ένα πολιτικό κόμμα. Το αφεντικό βρίσκεται εκτός του πλαισίου της κριτικής της εφημερίδας. Δεν μπορούν να χωρέσουν σε εκείνη την εφημερίδα οι δημοσιογράφοι και οι συγγραφείς που θέτουν σε κίνδυνο τα συμφέροντα του αφεντικού. Εκδιώκονται. Ή τους βγάζουν ευγενικά έξω από την πόρτα. Μπορούν να γράψουν τα πάντα που δεν έρχονται σε αντίθεση με το αφεντικό, μπορεί να βάλουν την υπογραφή τους σε μεγάλα γεγονότα ατασθαλιών, όμως πάλι δεν θεωρείται ελευθερία του Τύπου. Δεν κάνει ελεύθερο τον δημοσιογράφο το να κλείνει να μάτια στις βρόμικες υποθέσεις του αφεντικού και να γράφει πάντα για τους άλλους. Η ελευθερία του αρχίζει εκεί που τελειώνουν τα όρια των συμφερόντων του αφεντικού.

Μετά την εμφάνιση της διαδικτυακής δημοσιογραφίας, πέρασε η μπογιά εκείνων των αφεντικών. Πλέον το μεγαλύτερο αφεντικό είναι ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ. Δεν ασχολείται με όλα τα ζητήματα. Δεν λογοκρίνει τα πάντα. Όμως, θέτει αμέσως υπό έλεγχο τα παγκόσμια ζητήματα που ενδιαφέρουν τους λεφτάδες του κόσμου. Το πιο ξεκάθαρο παράδειγμα το είδαμε κατά την περίοδο της πανδημίας. Πάντα λογόκρινε όσους έγραφαν κατά των εμβολίων, όσους υποστήριζαν αντίθετες απόψεις. Έριξε βροχή τιμωρίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Δεν έδωσε την ευκαιρία σε κανέναν να υπερασπιστεί την αντίθετη άποψή του. Υπήρχαν διάσημοι γιατροί και επιστήμονες ανάμεσα σε εκείνους που είχαν αντίθετες απόψεις. Τους απαγόρευσε και αυτούς. Δεν μπορέσαμε να δούμε ξανά ένα βίντεο που είδαμε μια φορά. Δεν μπορέσαμε να βρούμε ένα άρθρο που διαβάσαμε μία φορά όταν το ψάξαμε για να το ξαναδιαβάσουμε. Δουλεύουν καλά τα ρομπότ του Ζούκερμπεργκ! Ακόμα και αν τους ξεφύγει κάτι, το διορθώνουν αμέσως. Αυξάνουν την ορατότητα του υλικού που θέλουν, περιορίζουν ή απαγορεύουν τιμωρώντας το υλικό που δεν θέλουν! Ο Ζούκερμπεργκ ήταν από τα αφεντικά που τουλάχιστον διπλασίασαν το εισόδημά τους κατά την περίοδο της πανδημίας. Αύξησε στα εκατό δισεκατομμύρια τα πενήντα δισεκατομμύρια δολάριά του.

Ουσιαστικά φαίνεται σαν να μας έχουν χαρίσει ένα μεγάλο πεδίο ελευθερίας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Γράφουμε και μοιραζόμαστε ελεύθερα τις σκέψεις και τις απόψεις μας, έτσι δεν είναι; Πολύ σωστά. Όμως, και αυτό μέχρι ενός σημείου. Υπάρχουν πλαίσιο και όρια επίσης. Όπως είπα, όλα είναι δυνατά ενόσω δεν απειλούν τα συμφέροντα των μεγάλων λεφτάδων στον κόσμο. Είναι δυνατόν και να επαινείς τον κομουνισμό. Είναι δυνατόν και να εκφράζεις προσήλωση στον Λένιν. Διότι και ο κομουνισμός και ο Λένιν δεν αποτελούν σοβαρό κίνδυνο γι' αυτούς. Αν ήταν οι παλιές εποχές, τότε θα βλέπατε. Δηλαδή οι εποχές που δεν είχε διαλυθεί ακόμη η Σοβιετική Ένωση. Τότε δεν θα ήταν εύκολο να κάνει κάποιος προπαγάνδα για τον κομουνισμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ακριβώς όπως είναι η κατάσταση εδώ σε εμάς. Οι φίλοι βγαίνουν στις πλατείες με φωτογραφίες του Μαρξ, του Ένγκελς, του Λένιν και του Στάλιν την 1η Μαΐου. Μήπως τους λέει τίποτα κανένας; Μήπως τους συλλαμβάνει κανείς; Μπορεί να φωνάξει με όλη του τη δύναμη ένας νεαρός μπροστά στο Σαράι «ζήτω ο κομουνισμός, ζήτω ο Στάλιν». Και κανένας δεν του κάνει τίποτα. Παλιά θα τους έβαζαν όλους στη μαύρη λίστα και θα τους κανόνιζαν. Τώρα το να φωνάζεις στην πλατεία «κατοχική Τουρκία ξεκουμπίσου από την Κύπρο» δεν είναι τόσο αθώο όσο το «ζήτω ο Στάλιν».

Κοντολογίς, παλιά δεν υπήρχε ελευθερία του Τύπου στον κόσμο και δεν υπάρχει και τώρα. Μάλιστα, τώρα είναι πιο εξαρτημένος. Αν υπήρχε ελευθερία του Τύπου μήπως θα ήταν σε αυτό το χάλι ο κόσμος;