Οι οικογένειες δεν μπαίνουν σε κουτάκια

Της Χρυσάνθης Λοΐζου*

Την Πέμπτη 12 Οκτωβρίου 2023 κατατέθηκε στην Ολομέλεια της Βουλής από τον

πρόεδρο και βουλευτή του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών, κ.

Χαράλαμπο Θεοπέμπτου, και την βουλεύτρια, κ. Αλεξάνδρα Ατταλίδου, πρόταση

νόμου η οποία τροποποιεί τον περί Πολιτικής Συμβίωσης Νόμο. Σκοπός της

πρότασης είναι η διαγραφή συγκεκριμένης διάταξης από τον ισχύοντα νόμο η

οποία ουσιαστικά δεν επιτρέπει την υιοθεσία από ζευγάρια που έχουν συνάψει

σύμφωνο συμβίωσης (ετερόφυλα και ομόφυλα).

Τον Μάιο του 2023, ο κ. Χαράλαμπος Θεοπέμπτου υπέβαλε, μέσω του

Ευρωπαϊκού Κέντρου Κοινοβουλευτικής Έρευνας και Τεκμηρίωσης, ερωτήματα

που αφορούν, μεταξύ άλλων, θέματα υιοθεσίας από ομόφυλα ζευγάρια.

Τα ερωτήματα στάλθηκαν στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Ηνωμένο

Βασίλειο. Συνολικά απάντησαν 24 κράτη, ενώ, το Βέλγιο ανέφερε ότι δεν

επιθυμεί να απαντήσει.

Σύμφωνα με τις απαντήσεις που στάλθηκαν, οι πλείστες χώρες επιτρέπουν την

τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια. Συγκεκριμένα στις Αυστρία, Γαλλία,

Γερμανία, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Πορτογαλία, Σλοβενία, Σουηδία,

Ηνωμένο Βασίλειο και Φινλανδία επιτρέπεται η υιοθεσία από τα ομόφυλα

ζευγάρια. Στις πιο πάνω χώρες ένα ομόφυλο ζευγάρι τυγχάνει της ίδιας

αντιμετώπισης από την πολιτεία, με ένα ετερόφυλο ζευγάρι και ακολουθεί τις

ίδιες ακριβώς διαδικασίες υιοθεσίας.

Ειδικότερα, στην Ιρλανδία, αίτηση για υιοθεσία επιτρέπεται να υποβάλλουν

παντρεμένα ζευγάρια, ζευγάρια με σύμφωνο συμβίωσης καθώς και ζευγάρια που

συμβιούν για τουλάχιστον τρία χρόνια. Ο αιτητής πρέπει να είναι τουλάχιστον 21

ετών και να κατοικεί στην Ιρλανδία, ενώ, δεν υπάρχει ανώτατο όριο ηλικίας για

τους θετούς γονείς. Οι ίδιες απαιτήσεις και διαδικασίες ισχύουν για όλα τα

ζευγάρια, ανεξαρτήτως φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού.

Διευκρινιστικά, αξίζει να σημειωθεί ότι στη Γαλλία το δικαίωμα υιοθεσίας σε

ομόφυλα ζευγάρια παραχωρήθηκε το 2013, ενώ, στο Λουξεμβούργο το 2018.

Στη Γαλλία, όπως ισχύει και για τα ετερόφυλα ζευγάρια, αίτηση δύναται να

υποβληθεί από ζευγάρι, νοουμένου ότι είναι παντρεμένοι πέραν των δύο ετών και

νοουμένου ότι και οι δύο είναι άνω των 28 ετών.

Στην Ιταλία δεν υπάρχει ειδική νομοθεσία για το θέμα της υιοθεσίας. Υπάρχει

ωστόσο ο νόμος που ασχολείται με την ανατροφή και την υιοθεσία ανηλίκων (για

τα οποία το Δικαστήριο Ανηλίκων έχει αποκλειστική αρμοδιότητα) και ρυθμίζει

τόσο την πλήρη υιοθεσία όσο και τη διεθνή υιοθεσία δηλαδή, την υιοθεσία

αλλοδαπών ανηλίκων από ζευγάρια Ιταλών. Το 2016, με απόφαση του Δικαστηρίου, αναγνωρίστηκε το δικαίωμα σε ομόφυλα ζευγάρια, είτε είναι

παντρεμένα είτε απλώς ζουν μαζί, να υιοθετούν τα βιολογικά παιδιά του

συντρόφου τους.

Στη Σουηδία, οι σύζυγοι κοινού δικαίου (συγκατοικούντες), τα παντρεμένα

ζευγάρια και τα μονήρη άτομα, έχουν το δικαίωμα να υιοθετούν. Η σουηδική

νομοθεσία, σχετικά με τον γάμο και τη συμβίωση, είναι ουδέτερη ως προς το

φύλο, προσφέροντας στα ομόφυλα ζευγάρια την ίδια δυνατότητα υιοθεσίας που

έχουν τα ετερόφυλα ζευγάρια.

Στις Βουλγαρία, Ουγγαρία, Πολωνία και Ελλάδα δεν επιτρέπεται η υιοθεσία

από ομόφυλα ζευγάρια.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, σύμφωνα με δηλώσεις του Πρωθυπουργού, ο

γάμος και η τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια πρόκειται να ρυθμιστεί εντός της

ερχόμενης τετραετίας. Προϋπόθεση βέβαια είναι η επίτευξη της πολυπόθητης

πλειοψηφίας και εδώ ακριβώς έγκειται και το πρόβλημα της όλης διαδικασίας. Τα

ανθρώπινα δικαιώματα είναι καθολικά και τα αποκτούμε με τη γέννησή μας. Σε

ένα κράτος δικαίου, η άσκηση και η απόλαυσή τους θα έπρεπε να διαφυλάσσεται

ως κόρη οφθαλμού, ανεξάρτητα από την κοινή γνώμη. Καμία πλειοψηφία δεν έχει

δικαίωμα να τα καταργεί.

Τα δεδομένα που λήφθηκαν από τα κράτη μέλη για το θέμα της υιοθεσίας από

ομόφυλα ζευγάρια, καταδεικνύουν ότι, η νομοθετική ρύθμιση του ζητήματος

αποτελεί μονόδρομο στη διασφάλιση ουσιαστικής ισότητας. Ο σεξουαλικός

προσανατολισμός, η ταυτότητα φύλου ή η οικογενειακή κατάσταση δεν μπορεί

να αποτελούν λόγο για διακρίσεις στη διαδικασία υιοθεσίας.

Η θεσμοθέτηση της υιοθεσίας από ομόφυλα ζευγάρια θα ρυθμίσει μία σειρά

ζητημάτων που προκύπτουν σε σχέση με τη διάλυση της οικογενείας, την

επιμέλεια των παιδιών, τις υποχρεώσεις των γονέων, τα ωφελήματα και τις

παροχές. Εξάλλου, ανάμεσα μας υπάρχουν οικογένειες η σύσταση των οποίων

δεν έχει την «παραδοσιακή» μορφή. Συμβιούν ήδη στην κοινωνία οικογένειες

ομόφυλων ζευγαριών που μεγαλώνουν παιδιά είτε μέσω παρένθετης κυοφορίας,

είτε μέσω κηδεμονίας από τον ένα βιολογικό γονέα. Η ολιγωρία του κράτους να

διορθώσει την κατάσταση, έστω και πυροσβεστικά, μπορεί να αποβεί

εγκληματική. Η διασφάλιση των δικαιωμάτων αυτών των παιδιών, από το κράτος,

δεν πρέπει να τίθεται υπό διαπραγμάτευση. Η κοινωνία έχει ήδη δείξει τον δρόμο

και αποτελεί αδήριτη ανάγκη πλέον ο νομοθέτης να πράξει το καθήκον του.

Γιατί οι οικογένειες δεν μπαίνουν σε κουτάκια…

*Μέλος Κεντρικής Επιτροπής Κίνημα Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών