Οι «διαχειριστές»…

Για τους νεότερους αρχαία ιστορία, αλλά νομίζω χρήσιμη: Όταν το 1996 κενώθηκε η θέση του Πρωθυπουργού στην Ελλάδα, ιστορικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ κονταροχτυπήθηκαν για τη διαδοχή στην ηγεσία της χώρας και του κόμματος. Οι επιφανέστεροι: Άκης Τσοχατζόπουλος, Γεράσιμος Αρσένης, και (το αουτσάιντερ) Κώστας Σημίτης.

Πάνω από τα κεφάλια των εκατοντάδων μελών και στελεχών του κόμματος που θα αποφάσιζαν, φαίνεται ότι εμφανίστηκαν πρωτόγνωρα σύννεφα: Της ενοχής (για τον λαϊκισμό και τα σκάνδαλα), της αυτοκριτικής (για το πού οδηγούνταν η χώρα), της υπέρβασης (για μιαν αλλαγή μέσα στην «αλλαγή»). Το ένστικτο των ανθρώπων συνωμότησε – πράγμα όχι πάντα δεδομένο – με τις ανάγκες και τις δυναμικές που συνθέτουν την Ιστορία. Το αποτέλεσμα ήταν να εκλεγεί ο Κώστας Σημίτης! Πρώτα Πρωθυπουργός, και μετά πρόεδρος του κόμματος.

Ακολούθησε μια οκταετία διακυβέρνησής του, η οποία ήταν ίσως η πιο παραγωγική και δημιουργική θητεία Πρωθυπουργού στην Ελλάδα, μετά τη δεύτερη θητεία του Ελευθέριου Βενιζέλου, το 1928-32. Στην οικονομία, στους θεσμούς και στην καθιέρωση του κράτους δικαίου, στη θέση της χώρας στην ΕΕ και στον κόσμο, στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, στην ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ με άλυτο το Κυπριακό, στο να δοθεί στους Ελληνοκυπρίους η ευκαιρία της επίλυσης του Κυπριακού.

Με λίγα λόγια…

Έβαλε τη χώρα στο Ευρώ, την Κύπρο στην ΕΕ, τις ελληνοτουρκικές σχέσεις σε φάση επίλυσης των προβλημάτων (Αιγαίο, Χάγη κ.λπ.) για πρώτη φορά μετά από 70 χρόνια. Έδωσε ώθηση στον εκσυγχρονισμό του κράτους και στην ανάπτυξη της οικονομίας, θωράκισε νομοθετικά το κράτος δικαίου με νέους θεσμούς, έδωσε ανάταση και κύρος στη χώρα, που οδήγησαν ακόμη και σε μεγάλες επιτυχίες στον αθλητισμό. Έκανε Γάλλους, Γερμανούς και Βρετανούς να ζητούν τη μεσολάβησή του για επίλυση των μεταξύ τους διαφορών, ως του μόνου με απόλυτο κύρος στην ΕΕ !

Αυτόν τον άνθρωπο, ο ισχυρός άνδρας του σοσιαλιστικού κινήματος, ο Άκης Τσοχατζόπουλος (ο οποίος λίγα χρόνια μετά καταδικάστηκε σε πολυετή φυλάκιση για σκάνδαλα εκατομμυρίων), τον είχε βάλει στο στόχαστρο από την πρώτη στιγμή. Ως εκπρόσωπος ο ίδιος του «λαϊκού» ΠΑΣΟΚ, δεν τον θεωρούσε αρκετά σοσιαλιστή και επαναστάτη. Τον χαρακτήριζε «διαχειριστή» του συστήματος…

Ο Κώστας Σημίτης χαρακτηριζόταν ως «διαχειριστής» από τους ψευδοεπαναστάτες λαϊκιστές της πολιτικής (ή της σόουμπιζ, όπως ο Λάκης Λαζόπουλος). Λίγοι τότε, και πολλοί εκ των υστέρων, ήξεραν και ξέρουν τη βαρύτητα και το νόημα των λέξεων. Σημασία έχει ότι η Ελλάδα ευτύχησε να έχει έναν «διαχειριστή» όπως τον Κώστα Σημίτη. Μακάρι να είχε κι άλλους τέτοιους!

Οι διαχειριστές της μιζέριας

Δυστυχώς, στη δημόσια ζωή υπάρχουν και οι πραγματικοί διαχειριστές. Όχι αυτοί που κάνουν μεγάλο έργο και κατηγορούνται ως τέτοιοι, αλλά εκείνοι που διαχειρίζονται ήπια και ανώδυνα τα κακώς έχοντα. Επειδή τοποθετούν στο επίκεντρο της σκέψης και της πράξης τους τις κατώτερες επιθυμίες της κοινωνίας. Δηλαδή το συντηρητικό κύτταρό της, που κάποτε κυριαρχεί.

Ο Ν. Αναστασιάδης παρέμεινε Πρόεδρος για δέκα χρόνια βασισμένος σε αυτό το μοντέλο: Τι θέλει η κοινωνία; Να τη βγάλω με κάθε κόστος από την οικονομική κρίση, να περνούν οι περισσότεροι καλούτσικα, να μην τη βάζω μπροστά σε διλήμματα σημαντικών αλλαγών (π.χ. νέα μοντέλα οικονομικής ανάπτυξης, θεσμικούς περιορισμούς κατά της διάχυτης διαφθοράς, επίλυση του Κυπριακού, κ.λπ.). Εν ολίγοις, να κάνω διαχείριση χωρίς να αλλάζω τίποτε.

Οι εμπειρίες που προηγήθηκαν, έπαιξαν τον ρόλο τους: «Κίνδυνος» επίλυσης του Κυπριακού επί Ταλάτ, διασάλευση του στάτους κβο των συμφερόντων στην οικονομία με την κρίση (κατασκευές, υπηρεσίες κ.λπ.), και καπάκι ο Ακιντζί που ήθελε λύση. Πολλή συσσωρευμένη «αστάθεια» και ανασφάλεια.

Έτσι, έδωσε εύκολα την απάντηση το 2018, και επανεξελέγη: «Λέω ότι θέλω λύση, αποστασιοποιούμενος από τον πλήρη αρνητισμό ΔΗΚΟ – ΕΔΕΚ – ΕΛΑΜ που φοβίζει· αλλά πείθω στο εσωτερικό ότι αυτή δεν πρόκειται να έρθει, λόγω τουρκικής αδιαλλαξίας. Ξαναβάζω με τα διαβατήρια στο παιγνίδι κατασκευαστές, δικηγόρους, λογιστές, πείθοντας ότι δεν ακούω τα περί νέων μοντέλων ανάπτυξης. Δίνω λίγες παροχές και επιδόματα για να σταματήσουν να σκέφτονται τα σκάνδαλα, και αυτό είναι. Επανεκλέγομαι έναντι των αντιπάλων μου. Οι οποίοι θέλουν αλλαγές, πειράματα και περιπέτειες, στην οικονομία και στο Κυπριακό»!

Ιδιαίτερα μετά το 2017, οπότε και στο Κυπριακό επανήλθαμε στην πεπατημένη της ξύλινης διαχείρισης του στάτους κβο, και στην οικονομία δώσαμε ώθηση στην πειρατεία των «χρυσών» διαβατηρίων, ένα υπολογίσιμο τμήμα μέσα στην κοινωνία, είτε από προσωπικό συμφέρον, είτε λόγω φοβιών, αισθάνθηκε ότι επανήλθαμε στην «ομαλότητα». Στο γνωστό. Αυτό που ξέρω να διαχειρίζομαι.

2023 - 2028

Ο Νίκος Χριστοδουλίδης, με την απύθμενη κενολογία του, δεν εξελέγη επειδή δήθεν εκμεταλλεύτηκε το αίτημα της κοινωνίας για αλλαγή. Εξελέγη επειδή εκμεταλλεύτηκε τον μύχιο πόθο μιας μεγάλης μερίδας των πολιτών να συνεχιστεί η διαχειριστική πολιτική Αναστασιάδη. Χωρίς «πειράματα» και αλλαγές: «Να μου δίνεις το πρόσχημα που έχω ανάγκη ότι θα φέρεις το νέο, ως μειλίχιος και άφθαρτος που είσαι· όμως ταυτόχρονα να με πείθεις ότι όχι μόνο δεν θα φέρεις ουσιαστικές αλλαγές, αλλά θα είσαι απλώς διαχειριστής του συστήματος. Ότι δεν θα αλλάξει επί της ουσίας τίποτε!»

Το μεγαλύτερο λάθος των κομμάτων της αντιπολίτευσης είναι ότι πιστεύουν πως όλα όσα γίνονται και αποκαλύπτονται τελευταία θα τσακίσουν το κύρος της κυβέρνησης. Και ότι όλα αυτά θα κάνουν τον Ν. Χριστοδουλίδη. είτε πιο εξαρτώμενο από αυτούς, είτε μη υπολογίσιμο αντίπαλο το 2028. Μέγα λάθος!

Ο ίδιος ο Ν. Αναστασιάδης σάρκαζε τον Ν. Χριστοδουλίδη για την αναποφασιστικότητά του. Στο τέλος, και ο ίδιος τον στήριξε και μεγάλο μέρος της κοινωνίας τον ακολούθησε. Γιατί η αναποφασιστικότητα και η στατικότητά του είναι η εγγύηση ότι δεν θα υπάρξουν ανατροπές.

Το μεγαλύτερο όπλο του Ν. Χριστοδουλίδη είναι η «αγαθή μετριότητα»! Του ιδίου και της κυβέρνησής του. Με αυτήν καθησυχάζει την κοινωνία ότι είναι ακίνδυνος, προσαρμοστικός, οικείος. Και αυτό θα πείσει την κοινωνία ότι είναι ένας καλούτσικος διαχειριστής, που του αξίζει να συνεχίσει. Θα δώσει στον κατάλληλο χρόνο δυο-τρία επιδόματα, θα περιορίσει λίγο τις μεταναστευτικές ροές, θα αφαιρέσει τον ΦΠΑ από τα αγγουράκια, και θα πείσει ότι δεν θα αλλάξει τίποτε το ουσιαστικό, το καθεστώς θα μείνει άθικτο. Δεν θα πειράξει κανένα συμφέρον, τεράστιο, μεγάλο, ή μικρό.

Πιθανότατα, αυτή θα είναι η μεγαλύτερη δύναμη και δυναμική της επανεκλογής του σε τέσσερα χρόνια: Η υπόγεια συντηρητικοποίηση της ελληνοκυπριακής κοινωνίας, και η αδυναμία του πολιτικού συστήματος να την ανασχέσει. Και κυρίως, η αδυναμία της αντιπολίτευσης να αντιμετωπίσει τους φόβους της για αποξένωση από το κοινωνικό ρεύμα. Η οποία την κάνει να προσαρμόζεται στη συντηρητικοποίηση όλο και περισσότερο, παίζοντας στο «γήπεδο» που βολεύει τις «αγαθές μετριότητες»…

Η Ελλάδα του 1996-2004 επέλεξε τον «διαχειριστή» που έφερε τις μεγάλες αλλαγές και τις θετικές ανατροπές. Η Κύπρος του 2013-2028 επέλεξε τους διαχειριστές της στατικότητας. Και πιθανόν να κάνει το ίδιο και για το 2028-2033.

Το καλάθι

• …με τα «κάτι γίνεται» (1): Το μπαράζ με τις αποκαλύψεις κατά του Προέδρου εδώ και πάνω από έναν μήνα (Κανάρη-Γιαννάκη, Κωμοδρόμου, πολλαπλές συντάξεις, απόκρυψη από το πόθεν έσχες, έκθεση Greco κ.λπ.) δημιουργούν την αίσθηση ότι η εικόνα του Ν. Χριστοδουλίδη έχει φθαρεί πολύ νωρίς. Είναι όμως έτσι; Όλα αυτά θα είχαν βαρύτητα σε ένα ευνομούμενο κράτος δικαίου. Στην Κύπρο, στο τέλος μπορεί να λειτουργήσουν και ως απλός βατήρας για νέες «δυναμικές» εξαγγελίες του Προέδρου, «κόντρα στο κατεστημένο», και σε όσους τον πολεμούν…

• …με τα «κάτι γίνεται» (2): Όλα όσα έλεγαν και έγραφαν διάφοροι «γκρινιάρηδες» στην Κύπρο για τις υπερεξουσίες και το ανέλεγκτο του Προέδρου και του Γενικού Εισαγγελέα, για τους προσχηματικούς και βολικούς νόμους περί της δήθεν διαφάνειας και καταπολέμησης της διαφθοράς, για τη μη εφαρμογή νόμων που ενισχύουν το κράτος δικαίου, ήρθε και τα είπε σταράτα και τεκμηριωμένα η Ομάδα Greco του Συμβουλίου της Ευρώπης. Είναι σημαντικό, γιατί το κύρος της είναι αδιαμφισβήτητο. Θα είναι όμως αρκετό για να αρχίσει να γίνεται κάτι; Για το «κάτι», μπορεί. Για το συνολικό και ουσιώδες, μάλλον αμφίβολο…

• …με τα «κάτι γίνεται» (3): Κάποιοι θεωρούν ήττα του Προέδρου την αποτυχία του να οδηγήσει σε παραίτηση τον αρχηγό της Αστυνομίας μέσα από το σύνηθες παίγνιο της διασποράς «πληροφοριών» για αντικατάσταση. Ίσως και να είναι ήττα. Αλλά μπορεί τελικά να του βγει και σε καλό: Είτε ο αρχηγός θα κάνει τα αδύνατα δυνατά για την αποτελεσματικότητα της Αστυνομίας (ξέρει ότι το επόμενο φιάσκο θα είναι και το τελευταίο), είτε η επόμενη αποτυχία θα έρθει σύντομα. Και τότε ο Πρόεδρος θα «δικαιωθεί»: «Είδατε; Είχα δίκαιο που ήθελα να τον διώξω. Τώρα απαιτώ να παραιτηθεί!»