«Η Τουρκία θα απολογηθεί κάποτε» του Χρήστου Πουργουρίδη

Το περασμένο Σάββατο είχα ασχοληθεί με το μεγάλο έγκλημα του πραξικοπήματος το οποίο έδωσε στην Τουρκία την αφορμή να πραγματοποιήσει ένα δεύτερο, πιο φοβερό έγκλημα σε βάρος του λαού του πολύπαθου νησιού μας. Τα επιχειρήματα που πρόβαλε η Τουρκία για να δικαιολογήσει την εισβολή των στρατευμάτων της στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι γνωστά και δεν εξυπηρετεί κανένα χρήσιμο σκοπό η επανάληψή τους. Με το πρόσχημα την προστασία των Τουρκοκυπρίων και την αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης η Τουρκία κατέβαλε το βόρειο τμήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας κάτι που είχε ως συνέπεια, μεταξύ πολλών άλλων, την εκδίωξη από τα σπίτια τους περίπου διακοσίων χιλιάδων ανθρώπων. Οι χιλιάδες αυτοί άνθρωποι υπέστησαν μια τρομερή αδικία για την οποία η κύρια ευθύνη βαρύνει την τότε κυβέρνηση της Τουρκίας. Και τούτο γιατί η κυβέρνηση της Τουρκίας, όπως και η κάθε άλλη κυβέρνηση, έχει υποχρέωση να σέβεται τις διεθνείς υποχρεώσεις των κρατών όπως αυτές διαμορφώθηκαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεν θα μπω σε αναλύσεις ως προς το διεθνές δίκαιο, τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ, τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και άλλων διεθνών οργανισμών. Το να εκδιώξεις από τα σπίτια τους διακόσιες χιλιάδες ανθρώπους, όπως και να το δεις, συνιστά μια μεγάλη αδικία. Και η μεγάλη αδικία γίνεται εγκληματική όταν εμποδίζεις τους ιδιοκτήτες να επιστρέψουν στα σπίτια τους ακόμα και εκείνους που τα σπίτια τους είναι ακατοίκητα και μένουν άδεια και αχρησιμοποίητα όπως συμβαίνει με τους Αμμοχωστιανούς. Η διαμάχη της Τουρκίας με την Κύπρο πάει πίσω αιώνες. Αναζωπυρώθηκε με την εισβολή του 1974. Είναι καιρός η Τουρκία να εξετάσει παλιές διαμάχες με νέους διαφωτιστικούς όρους. Πιστεύω ότι και τα πλέον διαφιλονικούμενα ζητήματα είναι δυνατόν να φωτιστούν από μια στέρεη ηθική επιχειρηματολογία. Κάποια μέρα, αργά ή γρήγορα, κάποια κυβέρνηση της Τουρκίας θα απολογηθεί για τη στρατιωτική εισβολή που πραγματοποίησε ο στρατός της στην Κύπρο. Παρόλο που ο σημερινός Πρόεδρος της χώρας κάνει συχνά «διαλέξεις» για θέματα ηθικής, στο θέμα της Κύπρου αγνοεί τις τεράστιες ηθικές υποχρεώσεις της χώρας του έναντι των Ελληνοκυπρίων. Αυτά δεν τα γράφω για να υποδαυλίσω παλαιές αντιπαλότητες, οξύνοντας τις ιστορικές έχθρες, ενισχύοντας το αίσθημα του θύματος ή για να προκαλέσω μνησικακία. Τα γράφω γιατί η μακρά μου ενασχόληση με το Κυπριακό με έχει οδηγήσει στην πεποίθηση ότι μια ενεργότερη ενασχόληση με τις ηθικές παραμέτρους του κυπριακού προβλήματος θα δημιουργήσει μια ισχυρότερη βάση αμοιβαίου σεβασμού. Δεν διαθέτουμε καμία εγγύηση ότι οι συζητήσεις γύρω από τις ηθικές παραμέτρους θα αλλάξουν τα δεδομένα και θα φέρουν τη λύση πιο κοντά. Αλλά δεν μπορούμε να ξέρουμε τι θα συμβεί αν δεν προσπαθήσουμε πρώτα. Η ενασχόληση με τις ηθικές παραμέτρους θα βοηθήσει επίσης και τις δύο πλευρές να διακρίνουμε τις ιστορικές πραγματικότητες από τις εθνικές μυθοπλασίες. Θα συμβάλει επίσης στο να εγκαταλειφθούν στρεβλές αντιλήψεις που οδήγησαν σε επιλογές και αποφάσεις οι οποίες συντηρούν τα αδιέξοδα και δεν επιτρέπουν την επίλυσή τους. Σίγουρα οι στρεβλές αντιλήψεις δεν είναι τουρκικό προνόμιο. Και η ελληνοκυπριακή πλευρά υποφέρει από την ασθένεια αυτή. Όμως η Τουρκία, ως μεγάλη χώρα, έχει να κερδίσει πολύ περισσότερα από την ειρηνική επίλυση του Κυπριακού. Μια λύση win win, δηλαδή «θετικού αθροίσματος», δίχως νικητές και ηττημένους, θα καθιερώσει την Τουρκία ως τον πιο βασικό παράγοντα για την ειρήνη, τη σταθερότητα και τη συνεργασία στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και την Ανατολική Μεσόγειο.