Ελληνικές Εκλογές 2023: πέρασμα σε άλλη εποχή

H ΝΔ κι ο Μητσοτάκης έχουν σχεδόν εξασφαλισμένη συνεχόμενη δεκαετία. Το ποσοστό είναι θριαμβευτικό και ο βασικός αντίπαλος εξουδετερωμένος. Σε σχέση με τις εκλογές του 2019, η ΝΔ κατέγραψε αύξηση 0,7% (40,55 έναντι 39,85%), ενώ κέρδισε τον ίδιο αριθμό βουλευτικών εδρών (158). Από την άλλη πλευρά, ολοκληρώθηκε και επιτάθηκε η εκλογική συντριβή του ΣΥΡΙΖΑ: σε σχέση με τις εκλογές του 2019, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχασε 13,7% (17,83 έναντι 31,53%). Είναι δε η πρώτη φορά στη Μεταπολίτευση, μετά τις εκλογές του 1974, οι οποίες είχαν όμως ιδιαίτερο χαρακτήρα, που καταγράφεται τόσο μεγάλη διαφορά μεταξύ πρώτου και δεύτερου κόμματος (22,72%).

Το εκλογικό αποτέλεσμα δίνει στη ΝΔ και προσωπικά στον αρχηγό της την ευχέρεια να προχωρήσουν στην εφαρμογή μεταρρυθμιστικών πολιτικών που έχουν επανειλημμένα εξαγγελθεί, αλλά έχουν μείνει μέχρι στιγμής στα χαρτιά. Ούτε δικαιολογίες υπάρχουν πλέον, ούτε περίοδος χάριτος. Οι πολίτες θα είναι αυστηροί στην κρίση τους: τους ενδιαφέρει πρωτίστως η επίλυση των προβλημάτων τους και όχι η τήρηση ισορροπιών.

Για τον ΣΥΡΙΖΑ και προσωπικά για τον Αλέξη Τσίπρα ήρθε το πλήρωμα του χρόνου για τον έντονα λαϊκιστικό και μη προγραμματικό πολιτικό τους λόγο. Σε σημαντικό δε μέρος του εκλογικού σώματος, κυρίως μεταξύ των κεντρώων ψηφοφόρων, φαίνεται ότι ξύπνησαν οι μνήμες του παρελθόντος, και ιδίως του τραγικού καλοκαιριού του 2015. Αυτές οι μέρες είναι και η επέτειος του δημοψηφίσματος, τα είπα – ξείπα, το κλείσιμο των τραπεζών, η τοξικότητα και ο αντιευρωπαϊσμός, που έπαιξαν την τύχη μιας ολόκληρης χώρας στα ζάρια και φόρτωσαν στις πλάτες των επόμενων γενεών 200 δις έξτρα «περήφανης» διαπραγμάτευσης. Τα ζήσαμε κι εμείς και τα ξέρουμε από πρώτο χέρι.

Tο αποτέλεσμα του ΠΑΣΟΚ είναι στα όρια του απογοητευτικού, την ώρα μάλιστα που συντρίβεται ο ΣΥΡΙΖΑ. Δεν ξέρω αν ήταν εκεί το ταβάνι του λόγω παντοδυναμίας και λογικής Μητσοτάκη που κινήθηκε αριστοτεχνικά στο κέντρο, αλλά η καμπάνια Ανδρουλάκη με βίντατζ λογική και κραυγές, με Μυρσίνες και ζουρνάδες, με Αντρέα φουλ (τον οποίο τον θυμούνται μόνο οι 50+) του έδωσαν ελάχιστα σε σχέση με αυτά που θα μπορούσε όντως να κερδίσει.

Ωστόσο, η εκλογική συντριβή του ΣΥΡΙΖΑ και η αδυναμία του ΠΑΣΟΚ δημιουργεί, γενικότερα, μία επικίνδυνη συνθήκη ανισορροπίας στο πολιτικό σύστημα, μία έντονη ασυμμετρία δυνάμεων σε πολιτικό και κοινοβουλευτικό επίπεδο (λ.χ. οι 48 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ δεν επαρκούν ούτε καν για υποβολή πρότασης δυσπιστίας). Όπως εύστοχα υπογράμμισε ο Παύλος Τσίμας στα «Νέα Σαββατοκύριακο», ανατρέπεται πλέον η βασική πολιτική συνθήκη της Μεταπολίτευσης, απέναντι στο κόμμα που κυβερνά να υπάρχει ένα κόμμα που να διεκδικεί πειστικά να το διαδεχθεί, να υφίσταται δηλαδή η απειλή εναλλαγής στην εξουσία. Η ανισορροπία αυτή είναι σοβαρή. Ιδίως όταν έχουμε το προηγούμενο της υπόθεσης των παρακολουθήσεων, αλλά και ενόψει της επικείμενης διάθεσης πακτωλού ευρωπαϊκών κονδυλίων, που θα πρέπει να διατεθούν με συμπεριληπτικό και κοινωνικά δίκαιο τρόπο, και όχι ασφαλώς να διοχετευθούν σε ημέτερους. Χρειάζονται ισχυρά θεσμικά και πολιτικά αντίβαρα, προς όφελος και της ίδιας της κυβέρνησης. Η τελευταία δε, στο πλαίσιο μιας κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, προφανώς δεν μπορεί να παίζει η ίδια (και) τον ρόλο της αντιπολίτευσης, δηλαδή να αντιπολιτεύεται τον εαυτό της.

Πέρα όμως από την παραπάνω ασυμμετρία, στη νέα Βουλή έχουμε δυστυχώς δυναμική παραμονή της Ακροδεξιάς. Η αντισυστημική/αντιδραστική ψήφος έφτασε 15,5%. Κάποιοι κάνουν σαν αυτό να συμβαίνει για πρώτη φορά. Κακώς. Τον Μάιο του 2012 η Χρυσή Αυγή είχε 7% και 21 έδρες και ο αντισημίτης και χυδαίος Καμμένος πήρε 10,6%, ο δε ΣΥΡΙΖΑ με τον εχθροπαθή, αντιευρωπαϊκό λαϊκισμό του είδε τα ποσοστά του να εκτινάζονται στο 16,7%. Σε κάθε περίπτωση, ο ακραίος, αντισυστημικός και αντιφιλελεύθερος λόγος αναμένεται να δυσχεράνει την προώθηση προοδευτικών πολιτικών, ενδεχομένως δε να σπρώξει την κυβερνητική πλειοψηφία προς την υιοθέτηση ακόμη πιο σκληρών θέσεων σε ζητήματα όπως λ.χ. το μεταναστευτικό.