Όταν ο μύθος γίνεται πραγματικότητα

«Αν δεν ξέρεις την ιστορία σου, δεν ξέρεις τίποτα. Είσαι σαν ένα φύλλο που δεν ξέρει ότι είναι μέρος ενός δέντρου», έλεγε ο Αμερικανός συγγραφέας Michael Crichton.

Αυτό είναι το μεγάλο μας πρόβλημα και ο κυριότερος λόγος του καταποντισμού του Κυπριακού. Από τη μια η επιπολαιότητά μας που φτάνει στα όρια της φαιδρότητας και από την άλλη όλοι αυτοί οι πολιτικάντηδες που μας κυβέρνησαν και με παραπλανητική ρητορική μας έφεραν στο τραγικό σημείο να γνωρίζουμε την πρόσφατή μας ιστορία, κυρίως από το 1960 και μετά, ακριβώς από την ανάποδη. Σήμερα ο μέσος Κύπριος πιστεύει ότι για τα δεινά που βιώνουμε φταίνε για όλα οι άλλοι εκτός από εμάς. Υπάρχουν χαρακτηριστικές καμπές του Κυπριακού που η αλήθεια που γνωρίζουμε και πιστεύουμε δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την πραγματικότητα. Όλοι μιλούν για την τουρκική αδιαλλαξία, που ασφαλώς υπάρχει, αλλά, παραποιώντας την ιστορία, ξεχνούν εσκεμμένα τις κομβικές και καταλυτικές περιπτώσεις ελληνοκυπριακής αδιαλλαξίας.

Αναμφίβολα πρωταγωνιστής της τραγικής πορείας του Κυπριακού ήταν ο Εθνάρχης Αρχιεπίσκοπος Μακάριος. Η κυριότερή του διαφωνία με τις εκάστοτε ελληνικές κυβερνήσεις της περιόδου 1950-1954 ήταν η εμμονή του για διεθνοποίηση του Κυπριακού με προσφυγή στον ΟΗΕ η οποία υποβλήθηκε τελικά στις 20 Αυγούστου του 1954. Το αποτέλεσμα της πολιτικής αυτής ήταν το Κυπριακό από ελληνοαγγλική διαφορά να καταστεί ελληνοτουρκική, με την Τουρκία να παίρνει σημαντικό ρόλο στο πρόβλημα. Παρ' όλα αυτά, με πρωτεργάτη και πάλι τον Αρχιεπίσκοπο, δεν σεβάστηκε την ανεξαρτησία μας γιατί θεωρούσε τις συμφωνίες ως έναν σταθμό για νέους αγώνες και από την πρώτη μέρα κατέστρωνε σχέδια για τον αφανισμό των Τ/Κ. Σίγουρα οι πλείστοι πιστεύουν πως ο Αρχιεπίσκοπος πιέσθηκε για να υπογράψει και ξεχνούν τις αλλοπρόσαλλες συμπεριφορές του στις διασκέψεις για το Κυπριακό. Για μας, δυστυχώς, ο κακός δαίμονας ήταν ο Καραμανλής, ο οποίος «ανάγκασε» τον Εθνάρχη μας να υπογράψει την τελική συμφωνία στο Λάνκαστερ Χάους του Λονδίνου. Και όμως, η αλήθεια ακριβώς ανάποδη. Όπως αποκαλύπτει ο Άγγελος Βλάχος, ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες διπλωμάτες, στο βιβλίο του «Δέκα Χρόνια Κυπριακού», και ο οποίος διετέλεσε γενικός πρόξενος της Ελλάδος στην Κύπρο και συμμετείχε σε όλες τις διεργασίες πριν τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου, ο Αρχιεπίσκοπος ήταν πλήρως ενήμερος και σύμφωνος με το περιεχόμενο των συμφωνιών. Μάλιστα, μετά την πλήρη και διεξοδική ενημέρωση που είχε από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στην Αθηνά στις 11 Φεβρουαρίου του 1959, εξέφρασε τη συμφωνία του, με μόνη ένσταση στο θέμα των δήμων, διότι πίστευε στη δημιουργία χωριστών δήμων, κάτι που τελικά υιοθετήθηκε στις συμφωνίες και όμως αρνήθηκε να το εφαρμόσει. Μετά την ενημέρωση εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση η οποία δημοσιεύθηκε στον Τύπο την επόμενη, 12 Φεβρουαρίου 1959.

Και ενώ όλοι νόμιζαν ότι η Κύπρος είχε βρει τον δρόμο της, ο Αρχιεπίσκοπος έκανε και πάλι το «θαύμα» του. Στις 30 Νοέμβριου του 1963, εκμεταλλευόμενος την πολιτική αστάθεια στην Αθήνα, η οποία ήταν κάθετα εναντίον της μονομερούς αναθεωρήσεως του Συντάγματος της Ζυρίχης, υπέβαλε μνημόνιο στον αντιπρόεδρο δρα Κουτσιούκ, το οποίο κοινοποίησε στις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις, με το οποίο ζητούσε την αναθεώρηση σημαντικών για τους Τ/Κ προνοιών, τα γνωστά 13 σημεία. Αυτήν την εθνικά εγκληματική ενέργεια ακολούθησαν εχθροπραξίες μεταξύ Ε/Κ και Τ/Κ, τη δημιουργία τουρκικών θυλάκων και ουσιαστικά την πρώτη διχοτόμηση της πατρίδας μας. Εξωφρενικό δε ήταν το γεγονός ότι ένα από τα 13 σημεία ήταν να δημιουργηθούν ενιαίοι και όχι χωριστοί δήμοι, κάτι που τρία χρόνια πριν ήταν ανένδοτος να το αποδεχθεί. Γράφει χαρακτηριστικά ο Άγγελος Βλάχος για την επίμαχη περίοδο 1963-1964. «Αλλά, για να οδηγηθεί ο Αρχιεπίσκοπος στο σχήμα των διακοινοτικών συνομιλίων χρειάσθηκε να παρασυρθούν Ελλάς και Τουρκία σε μεγάλες δοκιμασίες. Ο Αρχιεπίσκοπος προκάλεσε τα τραγικά γεγονότα των Χριστουγέννων του 1963 και του Αυγούστου του 1964 με συνέπεια τη δημιουργία τουρκικών θυλάκων, την άμεση απειλή αποβάσεως τουρκικού στρατού στην Κύπρο και τον διωγμό του ελληνισμού της Κωνσταντινουπόλεως που αφανίστηκε». Παρ' όλες όμως τις αλήθειες που παραθέτει ο Άγγελος Βλάχος, εμείς θεωρούμε την άλλη πλευρά υπεύθυνη για τα γεγονότα του '63 και αποκαλούμε τις ταραχές της εποχής εκείνης Τουρκανταρσία ενώ κάλλιστα θα μπορούσαν να αποκαλούνται Μακαριο-ανταρσία, γιατί απλούστατα με τις πράξεις του κατελύθει το κράτος του 1960. Είτε αρέσει είτε όχι σε όλους αυτούς που θεωρούν την κριτική εναντίον του Εθνάρχου ταμπού, οι αψυχολόγητες πράξεις του ήσαν η απαρχή της καταστροφής της Κύπρου. Το δε χειρότερο όλων είναι το ότι οι μετέπειτα ηγέτες, με ελάχιστες εξαιρέσεις, ακολούθησαν παρόμοιες τακτικές τις οποίες θεωρούν εθνικές παρακαταθήκες αντί παραδείγματα προς αποφυγήν. Με πρακτικές της Μακαριακής σχολής σκέψης κινήθηκε ο Σπύρος Κυπριανού το 1978 απορρίπτοντας το δυτικό σχέδιο, το ίδιο ο Τάσσος Παπαδόπουλος στο σχέδιο Ανάν και τέλος ο Νίκος Αναστασιάδης στο Κραν Μοντανά τον Ιούλιο του 2017. Εν κατακλείδι, το μεγάλο ερώτημα που αιωρείται, είναι το πώς ένας λαός μπορεί να αποφασίσει για το μέλλον του όταν τα κρίσιμα θέματα της ιστορίας της πατρίδας του είναι εντελώς διαστρεβλωμένα, μύθοι, ως αποτέλεσμα της παραπλάνησης και παραπληροφόρησης των ηγετών του. Όπως έλεγε ο Γάλλος καλλιτέχνης Ζαν Κοκτό, «η ιστορία με το πέρασμα του χρόνου διαστρεβλώνεται, ενώ ο μύθος εξελίσσεται στο σημείο που γίνεται πραγματικότητα». Δυστυχώς, αυτούς όλους του μύθους πιστεύουμε, που μας καθιστούν ανίκανους να κρίνουμε νηφάλια και με σύνεση την πορεία που πρέπει να ακολουθήσουμε για επανένωση της πατρίδας μας.