20 χρόνια από το άνοιγμα των οδοφραγμάτων

Έκλεισαν 20 χρόνια από τη διάνοιξη των οδοφραγμάτων που χώριζαν Ε/Κ και Τ/Κ στην ίδια τους την πατρίδα. Κάτω από την πλατφόρμα «Αυτή η χώρα είναι δική μας», κατά τις αρχές του 2003 πραγματοποιήθηκαν τεράστιες μαζικές κινητοποιήσεις Τ/Κ που ανάγκασαν το καθεστώς Ντενκτάς να προχωρήσει στο άνοιγμα του πρώτου οδοφράγματος στην οδό Λήδρας στις 23 Απριλίου 2003. Η χαρά και ο ενθουσιασμός του κόσμου εκατέρωθεν ήταν μεγάλος που για πρώτη φορά μετά από 29 χρόνια μπορούσε να επισκεφθεί τόπους γνώριμους και αγαπημένους. Κυριάρχησε τότε μια αγαλλίαση και ευφορία, δημιουργήθηκε ένα κύμα συμφιλίωσης και πιστέψαμε ότι η ημερομηνία εκείνη θα ήταν η απαρχή μιας νέας φάσης για την Ιστορία της Κύπρου και ότι θα σήμαινε το τέλος του διαχωρισμού. Στις πρώτες 15 μέρες 26.0000 Ε/Κ επισκέφτηκαν το βόρειο μέρος του νησιού και 90,000 Τ/Κ το νότιο, αριθμοί που δηλώνουν τη βούληση και την αποφασιστικότητα του κόσμου να ζήσει ενωμένος και ειρηνικά. Ταυτόχρονα κατέρρευσε ο μύθος που καλλιέργησε η ε/κ πολιτική ηγεσία ότι δήθεν οι Τ/Κ δεν θέλουν λύση. Ακολούθησε η διάνοιξη και άλλων οδοφραγμάτων, συνολικά εννιά.

Πώς αντέδρασε τότε η κυπριακή κυβέρνηση; Κατ' αρχήν υπήρξε μια αμηχανία και δεν ήταν έτοιμη να δεχτεί ότι το άνοιγμα έγινε με πρωτοβουλία του ηγέτη των Τ/Κ. Πολύ σύντομα όμως ξαναβρήκε τον «καλό εαυτό» της. Ο Πρόεδρος Τάσσος Παπαδόπουλος έκανε λόγο για «κινήσεις εντυπωσιασμού» και δεν χαιρέτισε το γεγονός. Ο δε τότε υπουργός Δικαιοσύνης Δώρος Θεοδώρου, από την «πατριωτική» ΕΔΕΚ, δήλωσε ότι «δεν εγγυόμαστε την ασφάλεια όσων επισκέπτονται τα κατεχόμενα». Δηλαδή η επίσημη κυβέρνηση, όχι μόνο δεν ενθάρρυνε τις επαφές μεταξύ των δύο κοινοτήτων, αλλά έμμεσα τις απέτρεψε. Βέβαια, η ορμή του κόσμου ήταν τόσο μεγάλη που δεν τόλμησε να προβάλει πρακτικά εμπόδια στη διακίνηση. Οι επισκέψεις σε βορρά και νότο συνεχίστηκαν και θεμελιώθηκαν φιλίες που κρατούν για δεκαετίες. Τα γεγονότα απέδειξαν περίτρανα ότι οι δύο κοινότητες κάλλιστα μπορούν να συνυπάρξουν και να δημιουργήσουν από κοινού.

Πέρασαν πολλά χρόνια από τότε, αλλά, φευ! Η επανένωση δεν ολοκληρώθηκε για συγκεκριμένους λόγους. Ενάντια στην επαναπροσέγγιση τάχθηκαν φανερά οι συντηρητικές και εθνικιστικές δυνάμεις και από τις δύο κοινότητες, με πρωταγωνιστή στην πλευρά μας πάντοτε την Εκκλησία. Για λόγους που δεν είναι του παρόντος να αναφερθούν, ξέχασε την ηθική της χριστιανικής αγάπης και ξαναβρήκε τον διχαστικό και μισαλλόδοξο λόγο της. Εκτός τούτων υπάρχουν πάντοτε τα ισχυρά οικονομικά συμφέροντα που είναι πέραν κομμάτων και ιδεολογιών που αντιδρούν σε οποιαδήποτε μορφή λύσης. Όμως, υπάρχουν ευτυχώς και φωτεινά παραδείγματα εξαιρέσεων αξιόλογων πρωτοβουλιών, όπως οι δράσεις μερικών Δικοινοτικών Τεχνικών Επιτροπών και άλλων δικοινοτικών συνόλων, αλλά αυτά από μόνα τους δεν είναι αρκετά για να ετοιμάσουν το έδαφος για την επανένωση.

Όμως, και οι κατά καιρούς κυβερνήσεις, εκτός λίγων εξαιρέσεων, ουδέποτε ευνόησαν κινήσεις που θα έφερναν σε επαφή τις δύο κοινότητες και έκαναν πάντοτε ό,τι ήταν δυνατό για να τις εμποδίσουν. Τα πρώτα που έκλεισε η κυβέρνηση, λόγω κορωνοϊού, ήταν τα οδοφράγματα και όχι τα αεροδρόμια. Όταν ο υπουργός Παιδείας Αντρέας Δημητρίου έθεσε ως στόχο της χρονιάς για τη Μέση Εκπαίδευση την ειρηνική συμβίωση με τους Τ/Κ πολεμήθηκε αδυσώπητα από το ε/κ κατεστημένο και εξαναγκάστηκε σε παραίτηση.

Το άνοιγμα νέων οδοφραγμάτων, παρά τις ανάγκες και την επιθυμία του κόσμου, πρακτικά σταμάτησε και το μέλλον παρουσιάζεται μάλλον δυσοίωνο προς αυτή την κατεύθυνση, αφού σύμφωνα με τον νέο Ε/Κ διαπραγματευτή, «θα τεθεί όταν και εφόσον δημιουργηθούν οι συνθήκες».

Σήμερα ο Πρόεδρος «παλεύει» να προωθήσει το Κυπριακό μέσω της ΕΕ. Κανένας δεν διαφωνεί, αλλά και κανένας δεν πιστεύει ότι η «κατανόηση» με την οποία τον δέχτηκαν στην Ευρώπη θα μας λύσει το πρόβλημα. Ο κόσμος δεν είναι πεπεισμένος ότι θέλει και εννοεί τη λύση, αφού όταν για εννιά χρόνια κατείχε θέσεις κλειδιά, ούτε έκανε κάτι για να τη φέρει πιο κοντά, αλλά ούτε και διαφώνησε ανοιχτά με τους χειρισμούς του τέως Προέδρου που την ενταφίασε. Μάλλον ροκανίζει τον χρόνο.