Σε ένα πανδοχείο με δύο πόρτες

Μια δικοινοτική συναυλία στην Πλατεία Ελευθερίας. Χορωδία και σολίστες. Λένε τραγούδια στα τουρκικά και στα ελληνικά ανάμεικτα. Μια μελωδία και από τον Ασίκ Βεϊσέλ. Μια θαυμάσια μελωδία.

«Είμαι σε ένα μακρύ στενό δρόμο

Προχωρώ μέρα νύχτα

Δεν ξέρω σε τι κατάσταση είμαι

Προχωρώ μέρα νύχτα»…

Ήταν τυφλός ο Αϊσέλ. Δεν έβλεπε. Ήξερε ότι η σύζυγός του ήταν ερωτευμένη με κάποιον άλλο και ότι θα έφευγε μαζί του ένα βράδυ. Δεν κοιμήθηκε το βράδυ. Σηκώθηκε. Η σύζυγός του είχε ετοιμάσει τα πράγματά της από το βράδυ. Θα έφευγε πριν ξημερώσει. Χωρίς να το αντιληφθεί η σύζυγός του, έβαλε όλα τα χρήματά του στα παπούτσια της. Προτού φύγει η γυναίκα, αντιλαμβάνεται ότι κάτι χτυπάει στο πόδι της. Δεν πιστεύει στα μάτια της όταν βγάζει το παπούτσι της. Ένα μάτσο χρήματα. Όπως λέγεται, υπήρχε και ένα σημείωμα σε ένα χαρτί μαζί με τα χρήματα: «Πάρε αυτά τα χρήματα, χαλάλι σου. Μην ταλαιπωρηθείς εκεί που πας. Και μην ξεχνάς. Η ομορφιά σου δεν αξίζει πέντε παράδες, αν δεν υπάρχει η αγάπη που νιώθω εγώ».

Η χορωδία τραγουδά. Τουρκικά και ελληνικά:

«Τη στιγμή που ήρθα στον κόσμο

Περπάτησα την ίδια ώρα

Σε ένα πανδοχείο με δύο πόρτες

Προχωρώ μέρα νύχτα».

Ένα πανδοχείο με δύο πόρτες. Μπαίνεις από τη μια. Βγαίνεις από την άλλη και φεύγεις. Υπάρχει ακόμα ένα πανδοχείο. Η Κύπρος. Είχε πει το εξής ο στρατηγός: «Η Κύπρος είναι ένα πανδοχείο, οι ιππότες ποτίζουν μόνο τα άλογά τους εδώ». Νομίζω ότι αυτή είναι μια από τις κουβέντες που περιγράφουν καλύτερα το νησί μας. Με εξέπληξε το γεγονός ότι το άκουσα από έναν Τούρκο στρατηγό αυτό. Ένα νησί που δέχτηκε πολλές εισβολές κατά τη διάρκεια της ιστορίας του. Αυτή η κουβέντα λέγεται και στην ταινία «Exodus», η οποία γυρίστηκε στην Κύπρο το 1960. Ένας Κύπριος ξεναγός λέει το εξής καθώς γυρίζει μια Αμερικανίδα στον Πενταδάκτυλο: «Ιδού, αυτή είναι η Κύπρος. Ένα νησί που υπέστη εισβολές κατά τη διάρκεια της ιστορίας του». Κατόπιν τούτου, η Αμερικανίδα του λέει: «Άρα, δεν αγαπούν και πολύ τους ξένους εδώ». «Απεναντίας», λέει ο ξεναγός, «τους αγαπούν πολύ». Η ταινία «Exodus» αφορά την έλευση στην Κύπρο των Εβραίων που σώθηκαν από τον φασισμό του Χίτλερ και την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ αργότερα.

Εύχομαι να υπάρξει και συνέχεια της δικοινοτικής συναυλίας που διοργανώθηκε για τα παιδιά μας, τα οποία έχασαν τη ζωή τους στο σιδηροδρομικό δυστύχημα στην Ελλάδα και στον σεισμό στην Τουρκία. Στην πολιτική, δεν μπορέσαμε να επιτύχουμε για την πατρίδα μας. Όμως, μπορούμε να κάνουμε πολλά με την τέχνη και τον πολιτισμό. Άλλωστε, οι συγγραφείς και οι καλλιτέχνες είναι αυτοί που θα διορθώσουν τον κόσμο, αν κάποιος θα το κάνει αυτό. Αν δεν ζούμε ακόμα στα σκοτάδια του μεσαίωνα και στην Ιερά Εξέταση, έχουν μεγάλο μερίδιο σε αυτό εκείνοι. Θέλω τέχνη. Μια τέχνη που γκρεμίζει τα είδωλα. Μια ταινία που ισοπεδώνει τα ταμπού, ένα μυθιστόρημα, έναν πίνακα, μια μουσική συμφωνία. Όπως είπε η αγαπητή Έλενα, ας μην αναγκάσουμε τον Πικάσο να φτιάξει ξανά τον πίνακα «Γκουέρνικα». Ένας Ναζί αξιωματικός ρωτάει το εξής όταν βλέπει αυτόν τον πίνακα στο σπίτι του μεγάλου ζωγράφου: «Εσείς τον κάνατε αυτόν;». Πέρασε στην ιστορία η εξής απάντηση του Πικάσο: «Όχι, εσείς τον κάνατε».

Έχουμε δύο γνωστές πλατείες. Την Πλατεία Ελευθερίας. Και το Σαράι. Πρέπει να κάνουμε αυτές τις πλατείες να αντηχήσουν, ενώνοντας τις φωνές μας. Μια γροθιά, μια φωνή. Με τραγούδια. Με ποιήματα. Πρέπει να είναι μαζί μας και ο Ναζίμ Χικμέτ και ο Σεφέρης. Και ο Μίκης Θεοδωράκης με τη θεϊκή του μουσική. Αν δεν μπορέσουμε να μετατρέψουμε σε λύση και πραγματική ειρήνη αυτές τις εποχές της κατάπαυσης του πυρός, κρίμα σε εμάς. Ας μην αφήσουμε τους πολιτικούς να γράψουν αυτήν την ιστορία. Ας τη γράψουμε εμείς. Οι συγγραφείς και οι καλλιτέχνες της Κύπρου. Οι επαναστάτες της Κύπρου.

Ήταν πολύ αισιόδοξο; Ήταν παραμύθι, όπως είπε ένας Ελληνοκύπριος φίλος, ο οποίος με άκουγε στην αίθουσα που μιλούσα. Ας είναι! Διηγηθείτε μου και εσείς ένα παραμύθι. Η κοκκινοσκουφίτσα σώθηκε από τα χέρια του λύκου. Εμείς δεν θα μπορέσουμε να σωθούμε;