Γιατί ο Αβέρωφ αδυνατεί να συσπειρώσει το κόμμα;

Από τη στιγμή που αποφάσισε να διεκδικήσει την προεδρία, ο Αβέρωφ Νεοφύτου γνώριζε ότι θα βρισκόταν ενώπιον πολύ μεγάλων προκλήσεων. Πέραν των όσων αρνητικών εξ αρχής κουβαλούσε η υποψηφιότητά του, όπως η αντιδημοφιλία του και η εμπεδωμένη εντός κοινωνίας εικόνα του ως ατόμου του κατεστημένου και του παρασκηνίου, είχε να αντιμετωπίσει το γεγονός πως αρκετές θέσεις του, π.χ. στο Κυπριακό, δεν ήταν πλειοψηφικές, ότι η κομματική δεξαμενή από την οποία μπορούσε να αντλήσει ψήφους ήταν μικρότερη από ποτέ (αφού ο ΔΗΣΥ, ως αποτέλεσμα ακολουθούμενων πολιτικών, σταδιακά απώλεσε το φιλελεύθερο και προοδευτικό κομμάτι του), αλλά και πως η συσπείρωση των κομμάτων της αντιπολίτευσης δεδομένα θα κινείτο σε υψηλά επίπεδα, αποτέλεσμα του ότι βρίσκονταν δέκα χρόνια μακριά από την εξουσία.

Οι προκλήσεις γιγαντώθηκαν με την απόφαση Χριστοδουλίδη να κατέλθει ως ανεξάρτητος απέναντι στον πρόεδρο του ΔΗΣΥ. Όχι μόνο γιατί είχε πλέον να αντιμετωπίσει έναν ιδιαίτερα δημοφιλή ανθυποψήφιο, με προσβάσεις στο «δικό» του κόμμα, αλλά και γιατί η απόφαση αυτή περιόρισε τα περιθώρια για ελιγμούς -αφού τον ανάγκαζε να επικεντρωθεί στο κομματικό ακροατήριο και να αφήσει από νωρίς τις απολύτως αναγκαίες εκτός κομματικού πυρήνα ψήφους-, ενώ κατέστησε τον παράγοντα Αναστασιάδη, που υπό κανονικές συνθήκες θα ήθελε να κρατήσει όσο γίνεται στο περιθώριο, κομμάτι της προεκλογικής.

Ακόμα κι έτσι όμως, λίγοι ανέμεναν πως δώδεκα μήνες μετά την εξαγγελία της υποψηφιότητάς του και δύο βδομάδες πριν από τον πρώτο γύρο των εκλογών θα βρισκόταν καθηλωμένος σε ποσοστά πέριξ του 20%. Κυρίως όμως πως σε καμιά δημοσκόπηση δεν θα αντλούσε πέραν του 55% του κόμματός του. Κι αυτό είναι αποτέλεσμα και της προβληματικής διαχείρισης που έκανε σε αυτήν την προεκλογική ο Αβέρωφ Νεοφύτου.

Ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ απέτυχε από την αρχή να δώσει το στίγμα του και να διασκεδάσει τις ανησυχίες που δημιουργούσε το πολιτικό του ιστορικό. Το γεγονός ότι για ένα πολύ μεγάλο διάστημα περιόρισε τον πολιτικό του λόγο σε επιθέσεις προς τον Νίκο Χριστοδουλίδη δημιούργησε την εικόνα ενός εν δυνάμει Προέδρου που δεν είχε πολλά να πει, έδειχνε να νιώθει άβολα ως προς το τι πρεσβεύει, κυρίως όμως έδειχνε αβέβαιος ως προς το τι μπορεί (και θέλει) να αλλάξει. Όταν πρόταξε προτάσεις φάνηκε πως το εκλογικό σώμα είχε ήδη εν πολλοίς διαμορφωθεί. Ακόμα και τότε, δεν κατάφερε να περάσει ένα ξεκάθαρο μήνυμα, περιοριζόμενος σε γενικόλογες θριαμβολογίες για την οικονομία που επιβεβαίωναν το χάσμα με τον μέσο πολίτη και επικεντρώνοντας σε μια παροχολογία η οποία αμφισβητούσε το αφήγημά του.

Την ίδια στιγμή δεν κατάφερε ποτέ να ισοζυγίσει μεταξύ της δύσκολης ομολογουμένως ανάγκης να μείνει κοντά στον Νίκο Αναστασιάδη και παράλληλα μακριά από πολιτικές του. Αντίθετα, κάθε προσπάθειά του να το πράξει αναδείκνυε και τις τεράστιες αντιφάσεις που κουβαλούσε η υποψηφιότητά του. Η εικόνα του Αβέρωφ Νεοφύτου να διαφοροποιείται από τον πρώην ΥΠΕΞ, όπως π.χ. στο θέμα της Αμμοχώστου και των Λευκορωσικών κυρώσεων, και την ίδια στιγμή να αφήνει στο απυρόβλητο τον άνθρωπο που είχε το γενικό πρόσταγμα, δημιούργησε σύγχυση στο εκλογικό σώμα. Ενώ η πλήρης ταύτισή του με την κυβέρνηση όσο προχωρούσε η προεκλογική, σε μια προσπάθεια να συσπειρώσει το κομματικό ακροατήριο, φόρτωσε στην υποψηφιότητά του όλα τα βαρίδια της σημερινής διακυβέρνησης. Ούτε το δίλημμα που, ώς ένα σημείο, αναγκαστικά έθεσε για συνέχιση της υφιστάμενης κατάστασης ή αλλαγή σε κάτι άγνωστο τον βοήθησε. Αντίθετα, δημιούργησε την πεποίθηση πως ενδεχόμενη εκλογή του θα διαιώνιζε μια κατάσταση που η συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας σε όλες τις δημοσκοπήσεις απέρριπτε.

Αυτό όμως που πραγματικά τον πλήγωσε ήταν η επιλογή του, υπό την πίεση των διαρροών προς τον Νίκο Χριστοδουλίδη, να απευθυνθεί αποκλειστικά στο σκληρά συντηρητικό ακροατήριο, που αποτελεί και την πλειοψηφία των ψηφοφόρων του κόμματος. Επιλογή που αναίρεσε και το προφίλ που διαχρονικά προσπάθησε να κτίσει. Όχι μόνο ταυτίστηκε αλλά πήγε και κάποια βήματα πιο (ακρο)δεξιά από τον Νίκο Νουρή στο Μεταναστευτικό με δηλώσεις που ανταγωνίζονταν το ΕΛΑΜ και νουθεσίες προς την κυβέρνηση ότι θα έπρεπε ο φράχτης να είχε χτιστεί νωρίτερα. H ομιλία του στην Έμπα ήταν ωδή στον ρατσισμό και τη μισαλλοδοξία. Η δε επιλογή του να αποκαλύψει πως σε περίπτωση εκλογής του στο πόστο του θα παραμείνει ο Νίκος Νουρής -ένας άνθρωπος που είχε συνδεθεί με απαράδεκτες πρακτικές στο Μεταναστευτικό και ετσιθελικές συμπεριφορές στο εσωτερικό- αποξένωσε όποιον ψηφοφόρο βρισκόταν πέραν της λαϊκής ή Ακραίας Δεξιάς.

Εκεί χάθηκε και το παιχνίδι της συσπείρωσης. Στην επιλογή του Αβέρωφ να παίξει εξολοκλήρου σ’ ένα γήπεδο και να απευθυνθεί σ’ ένα ακροατήριο (της λαϊκής υπερσυντηρητικής Δεξιάς) που είναι μεν και δικό του, κυρίως όμως είναι του ανθυποψήφιού του. Ο οποίος, επιπλέον, δεν κουβαλούσε τα προσωπικά (και κομματικά) βαρίδια που κουβαλούσε ο ίδιος. Αποδείχθηκε πως οι διαρροές που μπορούσε να ανακόψει ήταν περιορισμένες, ενώ την ίδια στιγμή έχανε και τη μετριοπαθή/φιλελεύθερη πτέρυγα (η οποία ναι μεν ήταν διαχρονικά μειοψηφική αλλά ήταν σημαντική). Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι ενώ το 25% του ΔΗΣΥ κινείται προς Χριστοδουλίδη στη σημερινή δημοσκόπηση του «Πολίτη», η συσπείρωση γύρω από το πρόσωπό του περιορίζεται στο 48%. Άλλο ένα 27% κάνει άλλες επιλογές.

Τι μπορεί να αλλάξει τις επόμενες δύο βδομάδες; Η πραγματικότητα είναι ελάχιστα, πλέον. Αβέρωφ και ΔΗΣΥ αναγκαστικά θα επικεντρωθούν στον σκληρό πυρήνα του κόμματος επιδιώκοντας την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συσπείρωση. Αν αυτή ξεπεράσει το 65% μάλλον θα βρίσκεται στον δεύτερο γύρο και ο Αβέρωφ Νεοφύτου θα μπορεί να διεκδικήσει παραμονή του στην πολιτική. Σε κάθε περίπτωση, όμως, τα διλήμματα για τον ΔΗΣΥ ξεκινούν την επομένη των εκλογών, και αυτά θα είναι τεράστια, με ή χωρίς Αβέρωφ Νεοφύτου.

antopoly@cytanet.com.cy