Οι άλλες περιοχές συγκρούσεων και η σχέση με την Κύπρο

Φωτογραφίες του Mithad Poturovic

Σε ένα άρθρο με τίτλο «Φανταστικοί τοίχοι και ολογράμματα του παρελθόντος» στις 26 Αυγούστου 2015, ο Robert Budimir καταπιάνεται με τη μεταπολεμική κατάσταση στη Βοσνία που θεωρώ αρκετά σχετική με την Κύπρο. Σήμερα θέλω να μοιραστώ αυτά που έγραψε με τους αναγνώστες μου στην εφημερίδα Πολίτης. Ό,τι ισχύει σε άλλες περιοχές συγκρούσεων ισχύει και για την Κύπρο, αλλά εμείς πιστεύουμε ότι είμαστε «μοναδικοί» και η μόνη περιοχή στον κόσμο με την πολύ μοναδική μας σύγκρουση και προσπαθούμε να ζήσουμε μαζί της και παρά τις δεκαετίες που έχουν περάσει, χωρίς να προσπαθούμε να βρούμε τρόπους συνεργασίας για να το λύσουμε…

Το άρθρο

Ο Robert Budimir, στο άρθρο του γράφει: «Στα βοσνιακά μέσα ενημέρωσης, ο πόλεμος φαίνεται να μην έχει τελειώσει ποτέ. Απλώς φαίνεται ότι συνεχίστηκε με άλλα μέσα. Τα απομεινάρια του πολέμου εμποδίζουν τα μπερδεμένα μυαλά μας να βγάλουν νόημα από συχνά επαναλαμβανόμενες και κενές φράσεις. Η συμφιλίωση μεταξύ ομάδων, οι ήρωες πολέμου και οι ευεργέτες των τριών εθνοτικών ομάδων, ήταν όλα θέματα καλά κρυμμένα στη βοσνιακή κοινωνία τα τελευταία 20 χρόνια, αλλά η αλήθεια είναι πως φαίνεται να μην μπορούμε να κατανοήσουμε ολόκληρη την ιστορία. Τα τελευταία 20 χρόνια, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη διεξάγει ένα νέο είδος πολέμου χρησιμοποιώντας διαφορετικές και πιο εξελιγμένες τεχνικές. Η φύση αυτού του νέου πολέμου επέτρεψε στις εθνοτικές και πολιτικές δομές να συνεχίσουν τις ανήθικες προσπάθειές τους. Οι εξελιγμένες μέθοδοι πολέμου στη μεταπολεμική εποχή είναι πραγματικά εκπληκτικές. Οι πολίτες συμμετέχουμε σε αυτόν τον πόλεμο χωρίς καν να το γνωρίζουμε. Υποφέρουμε από τις συνέπειες χωρίς καν να αναγνωρίσουμε την προέλευσή τους. Αντιθέτως, αναγνωρίζουμε τα αυξανόμενα επίπεδα φτώχειας και ανεργίας, τα αυξανόμενα ποσοστά εγκληματικότητας και τα μειωμένα ποσοστά ασφάλειας ως φυσικές συνέπειες της ειρήνης.

Το τείχος

Για περισσότερα από 20 χρόνια, έχει δημιουργηθεί ένα φανταστικό τείχος μεταξύ των Βόσνιων πολιτών. Ένα τείχος που έχει ενισχυθεί από τους πολυάριθμους κοινωνικούς, πολιτικούς και θρησκευτικούς φορείς. Αυτό το πέτρινο τείχος, φαίνεται πολύ πιο ισχυρό από τα πραγματικά ιστορικά τείχη και δημιουργεί ένα βαθύ χάσμα μεταξύ όχι μόνο των συνιστωσών του λαού της Βοσνίας, αλλά και μεταξύ αυτών και του έξω κόσμου. Αυτά τα τείχη στέκονται θρασύτατα ανάμεσά μας, και θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι πραγματικά μας χωρίζουν. Μας κάνουν να πιστεύουμε ότι δεν έχουμε τίποτα κοινό με «αυτούς» στην άλλη πλευρά του τείχους. Αλλά τότε μια πλημμύρα ή μια καταστροφή μας θυμίζει γρήγορα ότι χρειάζονται πολύ λίγα για να γκρεμιστούν τέτοια τείχη. Είναι εκπληκτικό να ακούς ότι η πλημμύρα πήρε τα πάντα, συμπεριλαμβανομένου αυτού του καταραμένου τείχους. Είναι εκπληκτικό να βλέπεις τηλεοπτικές εικόνες με ανθρώπους από την «άλλη πλευρά» να ζητιανεύουν και να ψάχνουν στα σκουπίδια αναζητώντας φαγητό. Είναι εκπληκτικό να ακούς πως στην άλλη πλευρά του τείχους οι άνθρωποι κλαίνε και γελούν με τον ίδιο τρόπο. Στο τέλος, σε κάνει να αναρωτιέσαι με ποιον παλεύουμε, όταν όλοι υποφέρουμε με τις ίδιες αδικίες και στενοχώριες σε όλες τις πλευρές.

Η πρώτη ερώτηση που θα έκανε ένας λογικός άνθρωπος είναι: «Ποιος είναι ο σκοπός αυτών των τειχών αν όχι να με προστατεύσουν από τους ανθρώπους στην άλλη πλευρά;». Η δεύτερη ερώτηση θα ήταν: «Γιατί υποφέρουμε όλοι τόσο πολύ αν δεν τους έχω επιτεθεί και δεν μου έχουν επιτεθεί;». Άλλα εξίσου σημαντικά ερωτήματα μπορεί να είναι: «Ποιος μας κατέστρεψε τόσο βαθιά; Ποιος μας έκλεψε την αξιοπρέπεια; Ποιος μας ώθησε σε κακουχίες και φτώχεια αν δεν είμαστε εμείς οι ίδιοι υπεύθυνοι;».

Όταν ένας λογικός άνθρωπος σκέφτεται αυτά τα ερωτήματα και κοιτάζει τα πρόσωπα των υποτιθέμενων προστατών των εθνικών του συμφερόντων ζωτικής σημασίας, μόνο τότε συνειδητοποιεί ότι τα ζωτικά συμφέροντα κάποιου έχασαν τη ζωτικότητά τους εδώ και πολύ καιρό. Μόνο τότε συνειδητοποιεί κανείς ότι αυτά τα τείχη δεν είναι πραγματικά τείχη και ότι οι επίδοξοι προστάτες τους είναι, στην πραγματικότητα, οι μεγαλύτεροι εχθροί τους. Τότε είναι που συνειδητοποιούμε επίσης ότι αυτοί πέρα από το τείχος είναι στην πραγματικότητα αδέλφια και αδελφές μας μέσα από τα βάσανα και τη γνώση που αποκτήσαμε με κόπο. Μόνο τότε καταλαβαίνει κανείς τη βάναυση φύση του πρόσφατου πολέμου, στον οποίο σκοτώθηκαν άνθρωποι από σφαίρες, και την περίπλοκη έκτασή του, στην οποία οι άνθρωποι πεθαίνουν.

Η ελπίδα

Όταν οι λογικοί άνθρωποι γίνουν η πλειοψηφία, τα φανταστικά τείχη θα γκρεμιστούν και το ολόγραμμα του πολέμου θα διασκορπιστεί σε έναν ανεμοστρόβιλο συλλογικής συνείδησης. Μόνο τότε θα πέσουν οι διεφθαρμένοι ηγέτες, προκαλώντας έναν πολιτικό σεισμό που θα καταστρέψει τα απομεινάρια του φασιστικού καθεστώτος τους. Όταν συμβεί αυτό, τότε θα ξεκινήσει η πραγματική μεταπολεμική περίοδος και θα ανοίξουν οι πόρτες για ένα καλύτερο μέλλον για μια χώρα που αυτή τη στιγμή δεν γνωρίζει τις δυνατότητές της.

Απέχουμε πολύ από την αλλαγή της συλλογικής συνείδησης των αμόρφωτων μαζών που έχουν δηλητηριαστεί από τον φόβο. Είναι μια ακόμα μεγαλύτερη διαδρομή προς το γκρέμισμα των τειχών μεταξύ των φτωχών ανθρώπων, την αλλαγή της κλεπτομανικής κυβέρνησης και της δημοκρατίας που βρομάει ολιγαρχία. Ευτυχώς, η ελπίδα αναδύεται όταν σκεφτόμαστε τους ανιδιοτελείς και θαρραλέους ανθρώπους που έχουν αγνοήσει αυτά τα τείχη και που βλέπουν μόνο ανθρώπους.

Ας θυμηθούμε την ηρωική και ανθρώπινη πράξη του Srdjan Aleksic που έσωσε τη ζωή ενός άλλου ανθρώπου που ήταν ένοχος μόνο και μόνο επειδή είχε το λάθος όνομα. Αυτός ο γενναίος νεαρός Srdjan έσωσε τον Alen, αλλά δεν κατάφερε να σωθεί. Ο Srdjan όχι μόνο έσωσε τον Alen, αλλά λύτρωσε την ελπίδα μας για την ανθρωπιά και προκάλεσε ανεπανόρθωτη ζημιά σε όσους προσπαθούσαν σκληρά να διατηρήσουν τα τείχη της ακατάλληλης ταυτότητας και του διχασμού μεταξύ των ανθρώπων - τείχη που στέκονται στα θεμέλια αφώτιστων μυαλών και αδύναμων ψυχών.

Για να ξυπνήσουμε την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά μας, μπορούμε να ρίξουμε μια ματιά σε πιο πρόσφατα γεγονότα. Ας θυμηθούμε τη βροχερή άνοιξη του 2014, όταν οι τρομερές πλημμύρες και οι κατολισθήσεις λάσπης ξεσήκωσαν την ξεχασμένη από καιρό ανθρωπιά, τη γενναιότητα και την ανιδιοτέλεια των ανθρώπων σε όλη την περιοχή. Σε μια εποχή συλλογικών δυσκολιών, τα τείχη, τόσο τα πραγματικά όσο και τα φανταστικά, γκρεμίστηκαν. Ο ένας έσπευσε να βοηθήσει τον άλλο χωρίς αμφιβολία ή δεύτερη σκέψη. Εκείνες τις δύσκολες μέρες, τα ονόματα που ήταν γραμμένα στις πόρτες των πλημμυρισμένων σπιτιών δεν είχαν πια σημασία. Όλοι χρειάζονταν εξίσου βοήθεια. Και δόθηκε βοήθεια.

Αν σταματήσουμε για λίγο και σκεφτούμε τις δύο περιπτώσεις που αναφέρθηκαν, οι οποίες γεννούν την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον σε όλους τους Βόσνιους πολίτες, θα αναγνωρίσουμε ορισμένες θεμελιώδεις αρχές που είναι απαραίτητες για να επιτύχουμε τις κοινές και καθολικές ανάγκες και ιδανικά μας. Όλοι χρειαζόμαστε τροφή, νερό, εργασία, στέγη, προσωπική ασφάλεια για εμάς και τις οικογένειές μας, προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, ισότητα, αξιοπρέπεια κ.λπ. Αν αρχίσουμε να απαριθμούμε τα πράγματα που ενώνουν τους ανθρώπους, θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε για πάντα.

Ας ενώσουμε τη σημαία του κοινού ενδιαφέροντος, της συνεργασίας, της ανεκτικότητας, του σεβασμού, της φιλίας και της αγάπης. Ας απαλλαγούμε από την τοξική και κακοήθη πολιτική του αποκλεισμού και ας επικεντρωθούμε στα οφέλη μιας υγιούς κοινωνίας που φροντίζει τα παιδιά μας και τους επιτρέπει να μεγαλώνουν και να μαθαίνουν σε ένα υγιές περιβάλλον που ευημερεί και να εκπληρώνουν τις δικές τους ανάγκες.

Πρέπει να βελτιώσουμε τον εαυτό μας, να ευαισθητοποιηθούμε και να εργαστούμε ολόψυχα και λογικά για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής μας και της κοινωνίας μας. Αυτό το είδος σκέψης αναδύεται ως συνέπεια γενναίων πράξεων όπως του Srdjan και εκείνων των γενναίων αντρών και γυναικών που έσπευσαν να βοηθήσουν τους ανθρώπους που είχαν ανάγκη κατά τη διάρκεια των πλημμυρών. Αυτές είναι οι βασικές αρχές μιας υγιούς κοινωνίας και αυτός είναι ο μόνος τρόπος για ένα καλύτερο αύριο για όλους μας.

Στη Βοσνία, σίγουρα υπάρχει μια ολόκληρη κοινωνία που δεν ανήκει στην πολιτική της πραγματικότητα. Αυτή είναι μια κοινωνία που δεν μισεί και που μαθαίνει. Αυτή είναι μια κοινωνία που εργάζεται και εκπαιδεύει και που σέβεται και αγαπά τους καλούς ανθρώπους. Ωστόσο, αυτός ο υγιής ιστός της βοσνιακής κοινωνίας υποεκπροσωπείται πολιτικά, λογοκρίνεται από τα μέσα ενημέρωσης και είναι σωματικά αποσυναρμολογημένος. Μόνο όταν αυτός ο ιστός ενωθεί για να γίνει ένα υγιές και ισχυρό πολιτικό και κοινωνικό σώμα, η Βοσνία θα εισέλθει σε μια πραγματική μεταπολεμική περίοδο που θα χαρακτηρίζεται από την πρόοδο όλων των πολιτών της…».

Αυτό το άρθρο βραβεύτηκε με «τιμητική μνεία» στον «Διαγωνισμό Νέων Srđan Aleksić» του Κέντρου Μετασυγκρουσιακών Ερευνών, που προκαλεί τους νέους στη Βοσνία να ανακαλύψουν, να συλλέξουν και να μοιραστούν ιστορίες οικοδόμησης ειρήνης, ψυχικού θάρρους και διεθνοτικής συνεργασίας από τις τοπικές τους κοινότητες… Μέσω του διαγωνισμού, το κέντρο ελπίζει να εμπνεύσει τους νέους να αναλάβουν ενεργό ρόλο στην προώθηση θετικών παραδειγμάτων ανθρώπων που κάνουν τη διαφορά στις ζωές άλλων στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.

Η μάθηση από άλλες περιοχές συγκρούσεων, η σύγκριση όσων έχουν γίνει και είχαν αντίκτυπο σε επίπεδο βάσης και η χρήση αυτών των παραδειγμάτων για την εκπαίδευση των νέων θα μπορούσε να είναι η προτεραιότητά μας, αν το επιλέξουμε…

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99966518