Χριστούγεννα, δεν περιμένω όμως τίποτα πια

«Αφού είναι δικιά μας η ζωγραφιά. Μπορούμε να το φτιάξουμε ό,τι χρώμα θέλουμε», ήταν η απάντηση της βαφτιστήρας μου, κοντά στα πέντε τότε, όταν σε ερώτησή της τι χρώμα να φτιάξουμε το δέντρο στη χριστουγεννιάτικη ζωγραφιά, με τη βεβαιότητα του ενήλικα της υπέδειξα πως τα δέντρα είναι πράσινα. Υπενθυμίζοντάς μου πόσο πιο λογικά και καθαρά σκέφτονται τα παιδιά πριν ενταχθούν σ’ ένα εκπαιδευτικό σύστημα που, αντί να τους ανοίγει ορίζοντες, τα γεμίζει με «βεβαιότητες», ή, γίνουν κομμάτι μιας κοινωνίας που τους επιβάλλει έναν τρόπο σκέψης, ο οποίος πολλές φορές ελάχιστα διαφέρει από τον απόλυτο παραλογισμό.

Ακριβώς αντίθετη είναι μονίμως η αντίδραση φίλων όποτε η κουβέντα οδηγηθεί στην πολιτική κατάσταση στη χώρα. Κάθε συζήτηση για την κομματοκρατία, τα σκάνδαλα, τη διαφθορά, τη διαπλοκή, σχεδόν πάντα τελειώνει με τη φράση «έτσι είναι η πολιτική». Αυτή ήταν η κατάληξη συζήτησης με φίλους όταν ο Αβέρωφ Νεοφύτου ανησυχούσε για το «τσουνάμι που έρχεται» αν δεν λύσουμε το Κυπριακό, ενώ ταυτόχρονα ενέτασσε στο κόμμα και την κοινοβουλευτική του ομάδα κάθε πολέμιο της λύσης. Όταν το ΑΚΕΛ, μετά από τέσσερα χρόνια συνεχούς επίκρισης προς τον Αναστασιάδη πως συνειδητά «έκλεισε» το Κυπριακό, επέλεγε ως εκλεκτό τον διαπραγματευτή του. Ή πιο πριν, όταν επέλεγε να θάψει το Κυπριακό για να επανέλθει στην εξουσία με τον Τάσσο Παπαδόπουλο. Ίδια ήταν η κατάληξη της συζήτησης όταν ο Νικόλας Παπαδόπουλος απέρριπτε κάθε πρόνοια που καθιστούσε την υπό συζήτηση λύση Διζωνικής Δικοινωτικής Ομοσπονδίας, αλλά όχι τη Διζωνική Δικοινωτική Ομοσπονδία, ή όταν έκρινε ως καταστροφική τη διαχείριση του Κυπριακού από την νυν κυβέρνηση, αλλά επέλεγε τον υπουργό Εξωτερικών της για επόμενο Πρόεδρο. Ίδια, όταν Πρόεδρος και Υπουργικό περνούσαν νομοθεσίες από τις οποίες θησαύριζαν οι ίδιοι και ο περίγυρός τους, όταν- παρακάμπτοντας αρμόδιες υπηρεσίες- προωθούσαν έκδηλα παράνομες απαιτήσεις επιχειρηματιών (επιβεβαιώνοντας ότι κάποιοι ξεκινούν συνεχώς από διαφορετική αφετηρία) ή ανακαλούσαν περιοριστικές αποφάσεις για να χτίσει ο Αρχιεπίσκοπος 14όροφο κτήριο πάνω σε αρχαία. Ίδια κάθε φορά που οι συντεχνιακοί εξαργύρωναν τις κομματικές τους προσβάσεις με σκανδαλώδεις μισθούς και εφάπαξ εκτός κάθε λογικής, κάθε φορά που η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση έμπαινε στο συρτάρι για να μην ενοχληθούν οι εκπαιδευτικοί, όποτε ανεξάρτητοι θεσμοί γίνονταν παιχνίδι στα χέρια της εξουσίας και η κυβέρνηση μετέτρεπε τον κρατικό μηχανισμό σε κυβερνητικό. Με έναν εκπληκτικό τρόπο, η άρνηση του πολιτικού συστήματος να λειτουργήσει με τρόπο ωφέλιμο για την κοινωνία, πάντοτε, εντασσόταν στο πλαίσιο της πολιτικής πραγματικότητας.

Αυτή, τελικά, είναι και η μεγαλύτερη νίκη του συστήματος. Μαζί και η πιο μεγάλη δική μας ήττα. Το ότι ολόκληρη η κοινωνία έχει πειστεί πως η πολιτική είναι ίδια με την αδιάκοπη δημαγωγία, το ψέμα, τη διαπλοκή, τη διαφθορά. Με οτιδήποτε άλλο δηλαδή πέραν της παραγωγής πολιτικής. Κυρίως, όμως, πως αυτό το κατάντημα δεν είναι απλά κατανοητό ή αναπόφευκτο, αλλά, στα πλαίσια άσκησης πολιτικής, είναι λίγο-πολύ και επιβεβλημένο. Ότι είναι εντάξει τα συντεχνιακά «κεκτημένα» να ιεραρχούνται πάνω από τις βασικές ανάγκες ευάλωτων ομάδων και τα «θέλω» φίλων επιχειρηματιών πάνω από τοπικά σχέδια και νόμους. Ότι είναι αναπόφευκτο υπουργοί και βουλευτές να συμμετέχουν στο Υπουργικό και τη Βουλή ως εκπρόσωποι των γραφείων τους. Ότι είναι αναγκαίο κακό ο Αρχιεπίσκοπος να «διορίζει» τον υπουργό Παιδείας (κρατώντας στον Μεσαίωνα την εκπαίδευση) και οι συντεχνιακοί να διεκδικούν- απειλώντας να κατεβάσουν τον διακόπτη- όχι μόνο αδιανόητα ωφελήματα, αλλά και λόγο στη γενικότερη στρατηγική ημικρατικών οργανισμών. Πως το επίπεδο της πολιτικής ηθικής είναι αισχρό, ο τρόπος λειτουργίας της κοινωνίας είναι άδικος, αλλά θα πρέπει να ζήσουμε με αυτό. Επειδή έτσι είναι η πολιτική και οφείλουμε να το αποδεχθούμε.

Η χώρα και ο τρόπος διακυβέρνησής της, όμως, είναι η δική μας ζωγραφιά. Και σε αυτήν θα έπρεπε να έχουν θέση μόνο όσα εμείς θεωρούμε ότι θα πρέπει να έχουν. Ο κάθε πολίτης να διεκδικεί από την ίδια αφετηρία, το κράτος να δουλεύει για τους πολλούς και η παιδεία να αποτελεί όχημα για αλλαγή όσων μας ενοχλούν και όχι για διασφάλιση συνέχισής τους. Οι πραγματικότητες να μην δικαιολογούν, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, η πολιτική να είναι συνώνυμη με τη διαφθορά, η λαμογιά και η διαπλοκή να μην αντιμετωπίζονται ως κομμάτι της διακυβέρνησης. Πολιτική και ηθική να μπορούν να συμβαδίζουν.

Για έναν ανεξήγητο λόγο έχουμε εδώ και χρόνια αφήσει κάποιους άλλους στο δικό μας καμβά να φτιάχνουν τη δική τους ζωγραφιά. Με τη βεβαιότητα του κηδεμόνα να αποφασίζουν για τα χρώματά της. Κάθε τέλος της χρονιάς αναζητούμε τα θετικά που μας αφήνει και κάθε φορά απαριθμούμε και λιγότερα. Ελάχιστα περιμένουμε, σε ακόμα πιο λίγα προσβλέπουμε. Το καινούργιο δεν διαφαίνεται πουθενά. Διότι το καινούργιο απαιτεί σχέδιο, σύγκρουση με το παλιό, ηθικό πολιτικό δυναμικό, ανεξάρτητους θεσμούς, παιδεία σε σύγχρονες ράγες. Αντίθετα, η αίσθηση ότι τίποτε δεν δουλεύει, μετατρέπεται καθημερινά σε πεποίθηση πως πίσω από το δέντρο κρύβονται πολλά τέρατα ακόμη.

antopoly@cytanet.com.cy