Οι προτάσεις Χριστοδουλίδη για Κυπριακό ξεκάθαρη συνταγή οριστικής διχοτόμησης

Του Ανδρέα Δ. Συμεού*

Ο Νίκος Χριστοδουλίδης κατόρθωσε, τρία χρόνια μετά την ανεπίσημη και 7 μήνες μετά την επίσημη εξαγγελία της υποψηφιότητας του και 51 ημέρες πριν τις εκλογές, να διατυπώσει και να εξαγγείλει τις θέσεις του για το κυπριακό. Σε αυτές διακρίνεται ξεκάθαρα η αγωνιώδης προσπάθεια του να συμβιβάσει τις εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις των δυνάμεων που τον στηρίζουν, κάτι που επιτυγχάνεται με γενικότητες, ασάφειες, αστερίσκους, παραλείψεις και πιασάρικα συνθήματα.

Οι θέσεις Χριστοδουλίδη ξεκινούν με την φράση: «Τo Κυπριακό πρόβλημα είναι πρωτίστως πρόβλημα εισβολής και κατοχής». Μια δυνατή «πιασάρικη» φράση που αφήνει ευχαριστημένη την ΕΔΕΚ του Σιζόπουλου η οποία στις δικές της θέσεις ζητά «την επανατοποθέτηση του Κυπριακού στη σωστή του βάση, ως ένα διεθνές πρόβλημα εισβολής, συνεχιζόμενης κατοχής και εθνοκάθαρσης και όχι ως θέμα δικοινοτικής διευθέτησης».

Στη συνέχεια δεσμεύεται ότι: «H επίλυση του Κυπριακού, στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου, αποτελεί υπέρτατη προτεραιότητα». Και ποιο είναι το συμφωνημένο πλαίσιο; Είναι «ένα Δικοινοτικό, Διζωνικό, Ομοσπονδιακό κράτος, ένα κανονικό δημοκρατικό κράτος». Η αντικατάσταση της συμφωνημένης διατύπωσης «με πολιτική ισότητα» με την φράση «κανονικό δημοκρατικό κράτος» αφήνει ευχαριστημένο το ΔΗΚΟ, οπαδό της «ΔΔΟ με ορθό περιεχόμενο» και ίσως μερικώς ευχαριστημένη την Αλληλεγγύη της Θεοχάρους η οποία θεωρεί ότι «η λύση απαρτχάϊτ ΔΔΟ ….είναι λύση που ακρωτηριάζει τα δικαιώματα μας».

Ακολουθούν και άλλες πιασάρικες θέσεις όπως η αναφορά στον κίνδυνο από τις «αντιπαραγωγικές συζητήσεις, ατέρμονες συγκρούσεις και εξαντλητικές αντιπαραθέσεις» μεταξύ των Ελληνοκυπρίων, και στον «τουρκικό μαξιμαλισμό και την αδιαλλαξία… που εμποδίζουν διαχρονικά την επίλυση του Κυπριακού, με αποκορύφωμα το ναυάγιο της τελευταίας φάσης των διαπραγματεύσεων στο Κραν Μοντανά» κλπ.

Ποια θα είναι λοιπόν, σύμφωνα με τον υποψήφιο, η βάση διαπραγμάτευσης: Μα βέβαια «τα ψηφίσματα των ΗΕ, οι Συμφωνίες Yψηλού Επιπέδου και το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο». Μέρος του «πλαισίου διαπραγμάτευσης» παραμένει, βεβαίως και το πλαίσιο Γκουτέρες, «με τα θετικά και τα αρνητικά του». Και βεβαίως μια αναφορά στα ανθρώπινα δικαιώματα είναι άκρως καλοδεχούμενη: Θέλουμε ένα κράτος «όπου τα ανθρώπινα δικαιώματα και η ασφάλεια των πολιτών του, Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων, Μαρωνιτών, Αρμενίων και Λατίνων, θα κατοχυρώνονται και θα τυγχάνουν πλήρους σεβασμού». Και βεβαίως, δεδομένου ότι το κυπριακό δεν είναι θέμα «δικοινοτικής διευθέτησης» θα πρέπει στην εξίσωση να μπουν όλες οι κοινότητες. Και τέλος επαναλαμβάνονται φορτικά οι αρχές και αξίες της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο, και «ο πρωταγωνιστικός ρόλος της ΕΕ».

Οι εξαγγελίες του Χριστοδουλίδη δεν ξεχνούν την Αμμόχωστο και τα ψηφίσματα 550 και 789: «Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, θα εντατικοποιήσουμε τις προσπάθειες μας σε διεθνές επίπεδο για αποτροπή των τουρκικών σχεδίων» (προφανώς οι προσπάθειες μας στο παρελθόν δεν ήσαν αρκετά εντατικές, αφού ήμασταν σίγουροι ότι η άλλη πλευρά μπλοφάρει).

Ο υποψήφιος μας πληροφορεί στη συνέχεια ότι «μελετά υφιστάμενα συστήματα διακυβέρνησης και συντάγματα σε συνάρτηση με προηγούμενα σχέδια λύσης με στόχο την παραγωγή ιδεών και εναλλακτικών προτάσεων για γεφύρωση θέσεων …..» Συνεπώς πέραν της εναλλακτικής λύσης δύο κρατών που προτείνει ο Τατάρ θα προταθούν και από την πλευρά μας εναλλακτικές λύσεις «για γεφύρωση θέσεων».

Στη συνέχεια γίνεται εκτενής αναφορά στο πρόβλημα των αγνοουμένων, όπως και στο πρόβλημα της αποξένωσης των τουρκοκυπρίων, για την επίλυση του οποίου προτείνει κάποια μέτρα. Πόσο πειστικές μπορεί να είναι οι υποσχέσεις ενός υποψηφίου ο οποίος με βάση δική του ομολογία δεν έχει επισκεφθεί ποτέ τα κατεχόμενα, είναι στην κρίση του καθενός.

Αυτές είναι οι «ξεκάθαρες» θέσεις του Χριστοδουλίδη για το κυπριακό. Ενώ κάμνει αναφορά στην ΔΔΟ (προσθέτοντας και τον αστερίσκο «δημοκρατικό κράτος») αφήνει να νοηθεί ότι όλα είναι υπό επαναδιαπραγμάτευση και το πεδίο ανοικτό για εναλλακτικές λύσεις. Υπερτονίζει «πιασιάρικες» γενικόλογες πτυχές, όπως η κατοχή, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το ευρωπαϊκό κεκτημένο, η ενότητα του κράτους, αποφεύγει όμως να πάρει θέση σε συγκεκριμένα καυτά ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν. Έτσι π.χ. στις προτάσεις του δεν κάμνει καμιά απολύτως αναφορά:

• στις συγκλίσεις που έχουν επιτευχθεί
• στην πολιτική ισότητα
• στους εποίκους
• στον χρόνο αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων κλπ.

Στο φτωχό μου μυαλό το μόνο ξεκάθαρο είναι ότι, με την ανάληψη της προεδρίας από τον Χριστοδουλίδη, θα ξεκινήσει ένας νέος μακροχρόνιος αγώνας προς το άγνωστο με βάρκα την ελπίδα, πάνω σε ένα νέο πλαίσιο διαπραγμάτευσης, διαγράφοντας την πολιτική ισότητα και τις συγκλίσεις που έχουν επιτευχθεί. Στο μεταξύ, βεβαίως, τα κατεχόμενα θα έχουν πλήρως τουρκοποιηθεί και η διχοτόμηση θα καταστεί οριστική και αμετάκλητη.

* LLB, MSc (ULA), ARICS

Νομικός/ τεχνοκράτης

πρώην μέλος της ΕΚ διαπραγματευτικής ομάδας

τηλ. 99433555

19 Δεκεμβρίου 2022