Βία και παραβατικότητα στο κυπριακό σχολείο

Στο Μιλάνο την περασμένη Δευτέρα ο Ιταλός υπουργός Παιδείας είπε μεταξύ άλλων: «Ζήτω η ταπείνωση! Αποτελεί έναν βασικό παράγοντα στην ενηλικίωση και στη διαμόρφωση της προσωπικότητας». Η κουβέντα του αφορούσε έναν μαθητή στην Ιταλία που αποβλήθηκε επειδή έδειρε τη δασκάλα του. Μέσα στην όλη κουβέντα του ήταν και η φράση «μόνο δουλεύοντας για την κοινότητα, ταπεινώνοντας τον εαυτό σου (μπορείς να τους συμμορφώσεις), ζήτω η ταπείνωση, που είναι θεμελιώδης παράγοντας ανάπτυξης και οικοδόμησης χαρακτήρα, με σεβασμό στους συμμαθητές σου, εκεί αναλαμβάνεις την ευθύνη των πράξεών σου και κάνεις δουλειά για την κοινότητα. Μέσα στην ταπείνωση βρίσκεται η εξιλέωση». Τότε ακριβώς προκλήθηκε σάλος στη χώρα, με την αντιπολίτευση να δίνει και να παίρνει.

Η παραβατική συμπεριφορά στα σχολεία πολλών ευρωπαϊκών χωρών βρίσκεται σε έξαρση τα τελευταία χρόνια. Ακόμα και αυτοί οι Φινλανδοί, με μηδενική σχεδόν παραβατικότητα, συζητούν και προσπαθούν να βρουν τρόπους απάβλυνσης του φαινομένου. Περισσότερη παραβατική συμπεριφορά παρουσιάζουν οι χώρες του Νότου της Ευρώπης, όπως και η Αγγλία . Εκεί, η έρευνα των Elliot & Kilpartick (1994) έδειξε ότι το 68% των μαθητών σε δείγμα 4.000 ατόμων έχει υπάρξει θύμα σε περιστατικά βίας κατά τη μαθητική ζωή. Στην Αμερική, το θέμα βίας-παραβατικότητας χτυπά φωτεινό κόκκινο, διότι μιλούν για δολοφονίες , βιασμούς και άλλα φοβερά και τρομακτικά. Στην Κύπρο, ποτέ κανένας δεν ασχολήθηκε σοβαρά με το θέμα. Σε όλα τα σχολεία του νησιού μας έχουμε απίστευτη παραβατική συμπεριφορά. Το Υπουργείο Παιδείας, που κανονικά είναι υπεύθυνο, τα τελευταία χρόνια έστησε μόνο μια πολύ μικρή ομάδα «πρόληψης παραβατικότητας», εντελώς μικρή και υποστελεχωμένη, η οποία αντί πρόληψη δεν κάνει απολύτως τίποτα -όχι επειδή στελεχώνεται από τεμπέληδες αλλά λόγω του ότι δεν προλαβαίνει- και δεν προλαβαίνει επειδή (πάλι) την καλούν σε όλα τα σχολεία όταν δεν μπορούν να λύσουν ένα πρόβλημα, δηλαδή καθημερινά. Η παραβατικότητα στο κυπριακό σχολείο θα έπρεπε να ήταν ψηλά στις ατζέντες κάθε πολιτικής και κάθε υποψήφιου Προέδρου, όχι προς άγραν ψήφων και εντυπώσεων, όπως το 99% του προγράμματός του. Και το Υπουργείο Παιδείας να εμπλέξει και μέσα ακαδημαϊκούς, να γίνουν επιτέλους μεγάλες έρευνες παγκύπρια και να τολμήσουμε να βγάλουμε τα αληθινά νούμερα. Να συζητηθεί σοβαρά, να εμπλακούν πολλοί φορείς με υπευθυνότητα. Με μια τέτοια κατάσταση, η οποία θα πάει σε βάθος, θα μας κάνει να αντιληφθούμε πιο καθαρά και την πηγή της οπαδικής βίας, της ακύρωσης αγώνων, και άλλων.

Σε επίπεδο σχολείου, θα μπορεί να φωτιστεί το γιατί οι μαθητές κουβαλούν μαχαίρια στο σχολείο τους, γιατί καίνε τάξεις και σπάζουν αυτοκίνητα καθηγητών τους, γιατί κόβουν σύρματα με ρεύμα, χωρίς καν να ξέρουν πως κινδυνεύουν να πεθάνουν από ηλεκτροπληξία και πολλά άλλα και καθόλου φανταστικά.

Μέχρι τότε, τα σχολεία κρύβουν και θα κρύβουν τα πολλά τους περιστατικά βίας και παραβατικότητας. Σε τέτοιο βαθμό δεν δουλεύει το σύστημα, που διευθυντές και διευθύντριες φοβούνται να ζητήσουν βοήθεια, διότι στην τελική θα κριθούν οι ίδιοι ως ανίκανοι.

Κάτι άσχετο… Σε ένα παράλληλο σύμπαν, ο υπουργός Παιδείας της Κύπρου μιλούσε πάλι με στατιστικά νούμερα για την αύξηση της αριστείας με το νέο σύστημα εξετάσεων. Και τα νούμερά του ήταν σωστά. Θα αυξηθούν λιγάκι οι άριστοι. Προς το παρόν, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου περίπου το 20% των Κύπριων μαθητών αριστεύουν. Με περισσότερα ιδιαίτερα μήπως; Αυτό θέλουμε να το μετρήσουμε; Η άνθηση της παραπαιδείας στην Κύπρο είναι ανάλογη με την αύξηση της παραβατικότητας. Μόνο αν χτυπηθεί η βάση του προβλήματος μπορείς να το λύσεις και να το βελτιώσεις. Αφού πρώτα το παραδεχτείς. Και αν δεν μπορείς μόνος σου, να αποταθείς στους πραγματικά ειδικούς.