Μήπως έχουμε ηγέτη άξιο για τιμή;

Τι είδους οργάνωση θεωρείται εκ μέρους των Ελληνοκυπρίων η ΕΟΚΑ, η οποία έδρασε υπογείως κατά των Άγγλων αποικιοκρατών στην Κύπρο και κήρυξε ένοπλη αντίσταση με βόμβες που εξερράγησαν την 1^η Απριλίου 1955; Εξυψώνεται; Αμαυρώνεται; Περιέγραφαν ως εξής την ΕΟΚΑ οι Σοβιετικοί αρθρογράφοι στη Μόσχα που σπούδαζα κατά τη δεκαετία του 1970: «Ήταν ένα επαναστατικό κίνημα αντίστασης που ξεσηκώθηκε κατά της αποικιοκρατίας, όμως ήταν αντιδραστικό το γεγονός ότι τελικός στόχος του ήταν η ένωση». Ναι, τελικός στόχος ήταν η ένωση. Όμως, αυτό δεν μπορεί να επισκιάσει την αντίσταση κατά των αποικιοκρατών. Μπορεί να συζητηθεί το με ποιους είχε διασυνδέσεις η ανώτατη ηγεσία της ΕΟΚΑ, όμως διεξήγαγαν έναν πραγματικό αγώνα κατά των Άγγλων αποικιοκρατών οι θαρραλέοι αγωνιστές της οργάνωσης. Θυσίασαν τη ζωή τους για τον σκοπό αυτό. Αποτέλεσαν σύμβολο αυτής της αντίστασης εκείνοι που καταδικάστηκαν σε θάνατο και απαγχονίστηκαν σε νεαρή ηλικία στις φυλακές. Καλά, ποιος ήταν ο ηγέτης της ΕΟΚΑ; Ο Γρίβας. Το ΑΚΕΛ θεωρεί ή δεν θεωρεί άξιο τιμής τον Γρίβα εκείνης της εποχής; Είμαι περίεργος γι’ αυτό.

Ο τελικός στόχος της ΕΟΚΑ ήταν η ένωση και το ΑΚΕΛ υποστήριζε την ένωση για χρόνια, όμως στον ένοπλο αγώνα στόχος ήταν οι Άγγλοι αποικιοκράτες, όχι οι Τουρκοκύπριοι. Πότε στράφηκαν τα όπλα κατά των Τουρκοκυπρίων; Όταν οι Τουρκοκύπριοι άρχισαν να συνεργάζονται με τους Άγγλους εναντίον της ΕΟΚΑ. Μου διηγήθηκε κάτι ο αγαπητός μου φίλος, Κιαμίλ Χιούρ, ο οποίος ήταν από εκείνους που είχαν εγγραφεί ως κομάντο στον αγγλικό στρατό τότε. Είπε το εξής: «Γυρίζαμε τα χωριά με Άγγλους στρατιώτες και κυνηγούσαμε μέλη της ΕΟΚΑ. Ως Τουρκοκύπριοι που ξέραμε ελληνικά κάναμε τους οδηγούς των Άγγλων». Όπως λέει ο Κιαμίλ Χιούρ, περίπου δύο χιλιάδες Τουρκοκύπριοι είχαν γίνει κομάντο στον αγγλικό στρατό. Όμως, υπήρχαν και Τουρκοκύπριοι που έβλεπαν με συμπάθεια τον αγώνα της ΕΟΚΑ. Είναι πολύ ενδιαφέρον αυτό που θυμάται και διηγείται ο αγαπητός μου φίλος συνταξιούχος δάσκαλος, Γιασιάρ Γκουννί, ο οποίος βρίσκεται τώρα στη δεκαετία των ογδόντα του χρόνων. Οι Άγγλοι είχαν συλλάβει ένα μέλος της ΕΟΚΑ και τον υπέβαλλαν σε βαριά βασανιστήρια. Ο αγωνιστής δεν άντεξε τα βασανιστήρια και αποκάλυψε τους συναγωνιστές του κατά τη διάρκεια αυτής της ανάκριση. Όταν έμεινε μόνος με αυτό το μέλος της ΕΟΚΑ, ο Γιασιάρ θύμωσε και του έδωσε ένα χαστούκι. «Γιατί αποκάλυψες τους συναγωνιστές σου, δεν έπρεπε να το κάνεις αυτό», του είπε. Διηγείται σε όλους αυτό το περιστατικό που θυμάται ο Γιασάρ, ο οποίος έπαιξε ποδόσφαιρο πολλά χρόνια στον σύλλογο Γενίτζαμι.

Η ΕΟΚΑ ιδρύθηκε το 1955 και η ΤΜΤ το 1957. Μου είχε πει το εξής για τον Γρίβα, ο Μεχμέτ Αλί Τρεμέσιελι, ένας από τους διοικητές της ΤΜΤ και από τους πιο δεινούς εκτελεστές της: «Είναι ο καλύτερος ηγέτης ανταρτών που γνωρίζω»! Μέλη της ΕΟΚΑ και μέλη της ΤΜΤ συναντήθηκαν πολλές φορές μεταξύ τους από τότε που άνοιξαν οι πύλες. Έγιναν φίλοι. Είχε και ο Τρεμέσιελι πολύ στενούς φίλους. Είχε περάσει σε δράση και η δική μας οργάνωση μετά τη δολοφονία πέντε Τουρκοκυπρίων εκ μέρους Ελληνοκυπρίων κοντά στο χωριό Σίντα το 1958 και ο Τρεμέσιελι σκότωσε γαζώνοντας πέντε αθώους Ελληνοκύπριους σε ένα καφενείο στην Ομορφίτα. Παρά ταύτα, όταν άνοιξαν οι πύλες ένας φίλος του Τρεμέσιελι, πρώην μέλος της ΕΟΚΑ, ήταν αυτός που τον βοήθησε για να τύχει νοσηλείας στο νοσοκομείο στον νότο.

Ήταν εντάξει οι ανώτατοι διοικητές των δύο υπόγειων οργανώσεων; Δεν ήταν. Αυτές οι οργανώσεις ιδρύθηκαν εκ μέρους ξένων δυνάμεων για να προστατεύσουν τα συμφέροντά τους στο νησί. Ακόμα και αν δεν ιδρύθηκαν εκ μέρους τους, κατευθύνονταν εκ μέρους τους. Ανάμεσα στους ηγέτες υπήρχαν πράκτορες των Άγγλων και των Αμερικανών. Ο αγώνας που άρχισε ενάντια στους Άγγλους στο τέλος μετατράπηκε σε σύγκρουση Τούρκων και Ελλήνων. Ενώ από τη μία και οι δύο πλευρές προέβαιναν σε εκκαθαρίσεις αριστερών στο νησί, από την άλλη οι δύο κοινότητες παρακινήθηκαν η μία εναντίον της άλλης. Κλιμακώθηκε ο εθνικισμός. Ωφελήθηκαν πολύ απ' αυτό η Αγγλία και η Αμερική, που ο τελικός τους στόχος ήταν να διαμελίσουν το νησί. Οι σχέσεις των δύο κοινοτήτων επιδεινώνονταν συνεχώς. Σε αυτή την πορεία χάθηκαν πολλές ζωές.

Δεν μπορεί να θεωρηθεί άξια για μια τέτοια τιμή και η δική μας ηγεσία, η οποία ήθελε να διχοτομήσει το νησί, όπως οι Άγγλοι. Άλλωστε, τι τιμή μπορεί να γίνει σε όσους τρέφονται με αίμα. Πώς μπορούμε να επιβραβεύσουμε εκείνους που σκότωναν όλους εκείνους που αντιτίθεντο στη διχοτόμηση και υπερασπίζονταν την ανεξαρτησία, θεωρώντας τους «κομουνιστές» και «προδότες της πατρίδας»; Ο Γρίβας δεν θεωρήθηκε άξιος τιμής αλλά φασίστας και ηγέτης της «ΕΟΚΑ-Β». Απορρίπτει το ΑΚΕΛ και τον Γρίβα, τον οποίο κυνηγούσαν οι Άγγλοι στα βουνά για να τον συλλάβουν και έβαλαν αμοιβή για το κεφάλι του; Ρωτώ: Εγώ απορρίπτω τους δικούς μας. Εσείς; Αυτό το άρθρο δεν έχει σκοπό να αμαυρώσει ή να αθωώσει κανέναν. Λέω μόνο να διαφωτιστούμε στην εποχή του διαφωτισμού...