Ξεκάθαρα και αποσπασματικά

Πολύ συχνά ακούγεται η κουβέντα πως οι μαθητές των σχολείων σήμερα δεν έχουν γνώσεις, δεν ξέρουν να διαβάζουν και να γράφουν, γενικά βαριούνται να ασχοληθούν με τα μαθήματά τους κ.λπ.

Σαν να γύρισε ο κόσμος μια μέρα ανάποδα αλλάζοντας τον εγκέφαλο των παιδιών. Ο κόσμος όμως δεν γύρισε ανάποδα, η τεχνολογία πάει μπροστά με χίλια και οι εξελίξεις σε κάθε τομέα του ανθρώπινου και μηχανικού τοπίου ανατρέπουν η μία την άλλη.

Καμιά γνώση ιστορικά δεν αποκτήθηκε σε λευκή πλάκα αχάρακτη και παρθένα. Η γνώση πατά πάντα πάνω σε προηγούμενη γνώση.

Το κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα «ξεκάθαρα» λειτουργεί μόνο αποσπασματικά. Μόλις οι μαθητές τελειώσουν μία περίοδο ενός οποιουδήποτε μαθήματος θα περάσουν στο επόμενο μάθημα-περίοδο και μετά στο επόμενο, επτά-οκτώ ώρες τη μέρα, 35 τη βδομάδα, 140 τον μήνα και τα μαθηματικά δεν έχουν τέλος, μέχρι την περιβόητη αποφοίτηση, τις εξετάσεις και την αμνησία όλων την επόμενη μέρα.

Κανένα μάθημα δεν συνδέεται με το προηγούμενο, μπορεί ούτε και με τον εαυτό του. Όσο κι αν αυτό θέλουν ή φαντάζονται οι σοφοί σύμβουλοι και επιθεωρητές του κυπριακού σχολείου.

Μπορούμε να δούμε ως παράδειγμα δύο κλάδους υπερδυνάμεις των σχολείων. Τους φιλολόγους και τους μαθηματικούς, για να μην προσθέσουμε και τους βιολόγους, ακόμα και τους θεολόγους ή τους φυσικούς. Ποτέ όλοι αυτοί δεν θα επικοινωνήσουν μεταξύ τους μέχρι και τον θάνατό τους, δηλαδή τη σύνταξη. Στους καθηγητικούς συλλόγους κάθονται ξεχωριστά και κανένας δεν έχει ιδέα τι κάνει ο άλλος. Επομένως, ο μαθηματικός, ενώ άνετα θα μπορούσε να μιλήσει με νούμερα για τη φτώχεια στην Ελλάδα της δεκαετίας του '30 και τα μεταναστευτικά ρεύματα, κάτι που ακούει ο μαθητής στο μάθημα των ελληνικών, αυτό δεν θα γίνει ποτέ. Ο φιλόλογος όταν διδάσκει την Οδύσσεια και μιλά για τη φιλοξενία της Αθηνάς από τον Τηλέμαχο στο παλάτι της Ιθάκης στη ραψωδία α, όπου της φέρνουν να πλυθεί σε ασημένιο λεβέτι κ.λπ, ποτέ δεν θα αναφερθεί στον μυστικό δείπνο όταν ο Χριστός έπλυνε τα πόδια των μαθητών του, και εννοείται να το πάρει παρακάτω και να δείξει με άλλα εκατό παραδείγματα πως και ο χριστιανισμός έχει από κάπου μια πηγή, ακόμα και από το σταυρόσχημο κυπριακό ειδώλιο. Αντίστοιχα ο χημικός του σχολείου δεν θα μιλήσει ποτέ για τη διαδικασία παραγωγής χαλκού, κάτι που σφράγισε ολόκληρη την ιστορία της Κύπρου. Ο μαθητής όταν μαθαίνει μουσική δεν θα ακούσει ποτέ για τους Πυθαγόρειους Κύκλους και τη σχέση του απαίσιου αυτού τύπου που έβγαλε το Πυθαγόρειο Θεώρημα και το μαθαίνουμε απ' έξω απλώς για να εφαρμοστεί ο τύπος, τη σχέση του με τις νότες και τη μελωδία, ούτε θα μάθει τίποτα από το background της ιστορίας του τετραγώνου της υποτείνουσας, όπου με ένα απλό google search που θα μπορούσε να κάνει στην αίθουσα των υπολογιστών και γιατί όχι και στην ίδια του την τάξη με το κινητό του. Από πού ξεκίνησε όλο αυτό, ποια είναι η ιστορία του, ποιος ήταν ο Πυθαγόρας, ακόμα τα μαθηματικά προσπαθούν να το καταλάβουν.

Όλα τα μαθήματα στο κυπριακό σχολείο είναι πολύ «ξεκάθαρα», δεδομένα, «έτσι» και καθόλου «αλλιώς», μόνο αποσπασματικά και καθόλου δημιουργικά.

Οι ίδιοι οι κλάδοι των επιθεωρητών που κρατάνε τις καθηγητικές φιγούρες σε αυτό το θέατρο σκιών δεν έχουν επικοινωνία ο ένας με τον άλλο. Και αυτός ο καραγκιόζης γνώριζε άνθηση σε μια εποχή φτώχειας. Ένωνε τον θεατή με το ίδιο του το βάσανο. Πήγαινε ο κόσμος στις παραστάσεις ξυπόλητος.

Μια σχολική μέρα πρέπει να είναι μια μεγάλη παράσταση. Με διερεύνηση, κέφι και ζωντάνια. Η αποσπασματικότητα οδηγεί «ξεκάθαρα» στην αδιαφορία. Ακόμα και ο ίδιος ο Χριστός είχε 12 μαθητές όσοι και οι θεοί του Ολύμπου. Ακόμα και αυτός αμφισβήτησε τον πατέρα του και είπε όχι στον Πιλάτο. Το κυπριακό σχολείο δεν αμφισβητεί τίποτε. Και όσο δεν αμφισβητείς βαριέσαι και μένεις στάσιμος. Η αμφισβήτηση έχει ρίσκο μα είναι το ρίσκο που θα οδηγήσει στο δέσιμο των γνώσεων και είναι εδώ που η γνώση θα φύγει από το πεδίο της απλής, βαρετής πληροφορίας. Το σχολείο είναι γεμάτο άδειους σκοπούς και σχέδια. Δοσμένα πάντα από άλλους και όχι από τους ίδιους τους δάσκαλους που δουλεύουν κάθε μέρα με ζωντανούς οργανισμούς, νεκρούς κατά άλλους.

Είναι το ίδιο που έλεγε και ο Ζήνωνας με το παράδοξο του βέλους του. Ποτέ το βέλος δεν θα φτάσει στον στόχο του ας πούμε 20 μέτρα μακριά, διότι πρώτα πρέπει να διανύσει τη μισή απόσταση, ύστερα τη μισή της μισής, και όσο διαιρείς το 20 διά δύο δεν θα φτάσεις ποτέ στο μηδέν. Ο μαθηματικός μπορεί να παίξει με όλα αυτά, ο φυσικός να κάνει τους μαθητές να θαυμάσουν το πάτημα του κουμπιού στον τοίχο που ανάβει το φως χωρίς να βλέπει κανείς τα ηλεκτρόνια αλλά που όντος και «ξεκάθαρα» υπάρχουν.

Γι' αυτό βαριούνται οι μαθητές και αυτές οι γραμμές θα μπορούσαν και μπορεί να έχουν προέκταση. Και είναι έτσι που το «ξεκάθαρο» μυαλό στο τέλος καταντά ανούσιο, άχρωμο και άοσμο.