Χιλιάδες άνθρωποι στην Κύπρο σπρώχνονται στην ανιθαγένεια!

Παρά την Οικουμενική Διακήρυξη του Ανθρώπου και του Πολίτη (1789), ιστορικά, τα κράτη δεν δίσταζαν να παραβιάσουν κατά κόρο αυτά τα δικαιώματα. Ιδιαίτερα μετά από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, και στη συνέχεια με την άνοδο των ολοκληρωτικών καθεστώτων, εκατομμύρια άνθρωποι οδηγήθηκαν στην ανιθαγένεια (statelessness). Δεν είναι, δε, τυχαίο ότι η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων συντάχτηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1948. Δυστυχώς όμως, και πάλι, παρόλο που η Διακήρυξη αυτή μιλά για οικουμενικά και αναφαίρετα δικαιώματα, τα κράτη δεν δίσταζαν να τα παραβιάσουν συστηματικά.

Ένας άνθρωπος που χάνει την ιθαγένειά του, ουσιαστικά εξοστρακίζεται. Εξορίζεται από την όποια πολιτική κοινότητα, χάνοντας όλα του τα δικαιώματα.

Στην εποχή μας, η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεν είναι πια αποκλειστικό δικαίωμα των κυρίαρχων κρατών. Έχει γίνει μέρος του διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου. Τα κράτη πλέον, λογοδοτούν σε διεθνείς οργανισμούς όταν παραβιάζουν τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Διότι, τα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν είναι μόνο δικαιώματα των πολιτών -που είναι αρμοδιότητα του κράτους-, αλλά είναι οικουμενικά δικαιώματα- πέραν των εθνο-κρατών.

Μια από τις πιο σπουδαίες προσωπικότητες, που διαπίστωσε τις ελλείψεις τόσο της Οικουμενικής Διακήρυξης του 1789 όσο και αυτής του 1948, ήταν η εβραϊκής καταγωγής Γερμανίδα πολιτική φιλόσοφος, Χάννα Άρεντ. Η Άρεντ, η οποία ήταν και η ίδια θύμα που οδηγήθηκε στην ανιθαγένεια, ήταν η πρώτη που ανάπτυξε τη θεωρία στο «Δικαίωμα στα Δικαιώματα». Το πρωταρχικό αυτό δικαίωμα, είναι και η μητέρα όλων των δικαιωμάτων. Γιατί ο άνθρωπος, ως «ζώον πολιτικόν», επιβιώνει μόνο όταν ανήκει σε μια πολιτική κοινότητα. Γι’ αυτό και η Χ. Άρεντ τονίζει ότι ο κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα και πρέπει να ανήκει σε μια πολιτική κοινότητα. Το να καταδικάζεται ένας άνθρωπος στην ανιθαγένεια στερείται όχι μόνο όλα του τα δικαιώματα, αλλά και απανθρωποποιείται...

Μετά την τρομακτική εμπειρία του 20ου αιώνα, το Συμβούλιο της Ευρώπης ήρθε να συντάξει και να υιοθετήσει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Ιθαγένεια (1997), η οποία στις Αρχές της (άρθρο 4) καθορίζει ξεκάθαρα πως: α. καθένας έχει δικαίωμα σε μια ιθαγένεια, β. πρέπει να αποτρέπεται η ανιθαγένεια και γ. κανένας δεν μπορεί να στερηθεί αυθαίρετα την ιθαγένειά του.»

Δυστυχώς σήμερα στην Κύπρο, χιλιάδες άνθρωποι κινδυνεύουν να γίνουν ανιθαγενείς. Μιλώ για τις περιπτώσεις των χιλιάδων παιδιών και νέων των μικτών γάμων Τουρκοκυπρίων με υπήκοους τρίτων χωρών, που στερούνται το δικαίωμα στην κυπριακή ιθαγένεια.

Η Κυπριακή Δημοκρατία αρνείται πεισματικά να αναγνωρίσει το δικαίωμα απόκτησης της ιθαγένειας των παιδιών των μικτών γάμων. Εντούτοις, το άρθρο 5 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Ιθαγένεια είναι σαφές: «1. Οι κανόνες δικαίου των Κρατών μελών που αφορούν στην ιθαγένεια δεν πρέπει να περιλαμβάνουν διατάξεις ή οιαδήποτε πρακτική που συνιστά διάκριση για λόγους φύλου, θρησκείας, φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής. 2. Κάθε Κράτος μέλος υποχρεούται να υιοθετήσει την αρχή της μη διάκρισης των πολιτών του λόγο του τρόπου κτήσης της ιθαγένειάς του, ανεξάρτητα δηλαδή εάν απέκτησαν την ιθαγένεια με τη γέννηση ή αργότερα.»

Σήμερα, Τουρκοκύπριοι που στερούνται το δικαίωμα στην Ιθαγένεια οργανώθηκαν στο Κίνημα Επίλυσης Προβλημάτων Μικτού Γάμου και διεκδικούν τα αναφαίρετα τους δικαιώματα. Με κινητοποιήσεις εντός και εκτός Κύπρου, προσπαθούν να εισακουστούν. Στις 19 Νοεμβρίου 2022 οργανώνουν μεγάλη συγκέντρωση στο Λήδρα Πάλας και ετοιμάζουν αποστολή τόσο στα Ηνωμένα Έθνη, όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Καλά κάνει η Κυπριακή Δημοκρατία να ακούσει την κραυγή αυτών των ανθρώπων, και να δώσει λύση σε αυτό το ανθρώπινο δράμα.