Δεν περιμέναμε τους βαρβάρους, οι βάρβαροι ήταν ανάμεσά μας

Φτάνει πια, φίλοι μου, φτάνει. Μην μοιράζεστε πια εκείνες τις φωτογραφίες. Μην μας τις δείχνετε. Θα μας τρελάνετε; Θα μας κάνετε τρελούς; Πόσο ακόμα θα μπορούμε να κοιτάζουμε χωρίς να πονάει η καρδιά μας την παλιά ομορφιά αυτής της πόλης που βομβαρδίστηκε, καταστράφηκε και παραδόθηκε στα φίδια τόσα χρόνια και τώρα ανήκει στο παρελθόν η ομορφιά της; Τι είναι αυτή η παραλία που σφύζει από ζωή. Τι είναι αυτοί οι θαυμάσιοι δρόμοι. Τι είναι αυτοί οι κήποι με τριαντάφυλλα και γιασεμί. Τι είναι εκείνα τα γοητευτικά σπίτια. Πώς το έκαναν σε αυτήν την πόλη, πώς. Πού είσαι, αγαπητέ Χατζηκακό; Κοίτα, ήρθαν οι Τούρκοι ασθενείς σου. Περιμένουν θεραπεία στην κλινική σου. Και εσύ πού είσαι, αγαπητέ Λόρδο; Πού είναι οι καλοκαιρινές μέρες; Φτάνει πια, φίλοι μου, φτάνει. Φτάνει, Κωνσταντίνε. Αυτό είναι μαρτύριο. Οι φωτογραφίες αυτές είναι σαν τις φωτογραφίες από τα νιάτα μιας γυναίκας εκατό χρονών. Μια θλίψη που προκαλεί κατάθλιψη. Επιστρέφουν στα σπίτια τους με δάκρια στα μάτια όσοι πηγαίνουν εκεί. Σαν να επιστρέφουν από ένα νεκροταφείο. Σαν να επισκέπτονται έναν αγαπημένο νεκρό. Όχι, δεν μπορεί να έχει πεθάνει.      

Είναι στην εντατική, σε κατάσταση φυτού ίσως. Δεν την αποσυνδέουμε από την πρίζα. Δεν θα το κάνουμε. Θα σηκωθεί όρθια οπωσδήποτε. Όπως σηκώθηκε η Χιροσίμα που είχε μετατραπεί σε ερείπια. Θα επιστρέψει κοντά μας. Θα αγκαλιαστούμε με νοσταλγία.  

Εμείς δεν είμαστε από εκείνους που περιμένουν τους βαρβάρους, αγαπητέ Καβάφη. Διότι οι βάρβαροι είναι ανάμεσά μας. Μέσα μας. Ήταν στολισμένοι. Κάθονταν σε βελούδινες καρέκλες.  Μας μιλούσαν πάντα από ένα βήμα. Εμπνέονταν από τα χειροκροτήματά μας. Οι βάρβαροί μας, μας μιλούσαν κάτω από μια σημαία, όχι κάτω από μια ελιά. Εμείς τους αγαπούσαμε και τους εκτιμούσαμε και εκείνοι μετρούσαν τους νεκρούς μας. Ύστερα έγινε πόλεμος. Και είδαμε πόσους βαρβάρους είχαμε. Μας είπαν σκοτώστε μέχρι και βρέφη στα σπάργανα. Ήμασταν φτωχοί. Φορούσαμε και μπαλωμένα ρούχα, ράβαμε ρούχα στους μικρούς από τα παλιά ρούχα των μεγάλων. Πίναμε το γάλα που μας έδιναν στο σχολείο. Εκείνοι έπιναν αίμα. Οι βάρβαροι ήταν πάντα μέσα μας. Οι άλλοι ήρθαν μετά. Και δεν έφυγαν ποτέ ξανά.  

Μην με ρωτάς πια από πού είμαι. Είμαι από εδώ. Από τον τόπο βαρβάρων. Από τα ματωμένα χώματα. Και από χωριά με μπόλικα αγαθά και λίγη χαρά. Από την Τέρα. Από τα Βρέτσια. Από τους Αρόδες. Από τον Κορμακίτη, τη Σκυλλούρα, τη Γεροσκήπου. Έχω ίχνη σε όλους τους δρόμους που εκτείνονται από το Ριζοκάρπασο έως την Πάφο. Κλαίει μια γυναίκα όταν μου διηγείται τις παιδικές της αναμνήσεις που πέρασε στο καταστραμμένο σπίτι που κοιτάει με θλίψη στο Βαρώσι. Νοσταλγεί τη φωτογραφία του γάμου των γονιών της που έμεινε κρεμασμένη στον τοίχο. «Είμαι από την Άσσια, σκότωσαν τον πατέρα μου στην Άσσια, του έκοψαν το κεφάλι», λέει ο άνδρας που περνάει από δίπλα μου στο οδόφραγμα. Μην με ρωτάς πια από πού είμαι. Είμαι από την Άσσια. Είμαι αιχμάλωτος. Μου ανάβει τσιγάρο ο στρατιώτης ο οποίος θα με σκοτώσει και μετά θα πετάξει το σώμα μου στο πηγάδι. Δεν μπορώ να κοιτάξω για τελευταία φορά την πατρίδα μου, επειδή τα μάτια μου είναι δεμένα όταν με μεταφέρουν κάπου που δεν ξέρω, στο φορτηγό πλοίο με δεμένα τα χέρια και τα μάτια. Ένας στρατιώτης καρφώνει μια σφαίρα στο κεφάλι ενός πληγωμένου νέου. Έτσι απαλλάσσει τον εαυτό του από τον κόπο να θεραπεύσει τον πληγωμένο. Ένας άνδρας με ειδικά καθήκοντα ανοίγεται αφότου πίνει για τα καλά στο τραπέζι και κάνει κεφάλι. «Ξέρετε ποιο είναι το μεγαλύτερό μας ντέρτι τώρα;», ρωτάει. «Ποιο;». «Οι Ελληνοκύπριοι που έμειναν στην Καρπασία. Όμως, σύντομα, θα τους κανονίσουμε και αυτούς, θα τους πακετάρουμε στον νότο». «Πώς θα το κάνετε αυτό;». «Παρενοχλώντας τους! Αυτή είναι η δουλειά μας!».         

Δεν θα ξεχάσω ποτέ αυτά που μου είπε εκείνη η γυναίκα στον λόφο του Σταυρού στη Λουρουτζίνα, το καλοκαίρι του 1989. Είχαν καταλάβει τον λόφο. Όταν κοιτούσες από μακριά, φαινόντουσαν σαν τα πουλιά του Άλφρεντ Χίτσκοκ. Δέχτηκαν επίθεση στον λόφο, χτυπήθηκαν. Η γυναίκα στράφηκε προς εμένα σοκαρισμένη: «Αυτοί δεν είναι από την Τουρκία;», με ρώτησε. «Δυστυχώς, είναι Τουρκοκύπριοι», είπα. Δεν μπορούσε να το πιστέψει.

Καθώς φτάνουμε στο τέλος του καλοκαιριού, πάλι εμφανίστηκε μπροστά μου η παλιά, θαυμάσια ομορφιά εκείνης της κακότυχης πόλης. Φτάνει πια, φίλοι μου, φτάνει. Φυλάξτε στην καρδιά σας εκείνες τις φωτογραφίες μέχρι την απελευθέρωση. Μήπως αντέχει η καρδιά σε αυτό το χάλι αυτού του παράδεισου που μετατράπηκε σε κόλαση, έγινε ερείπια και ακόμα είναι αιχμάλωτος;