Μεταφέροντας την εικόνα του ΓεΣΥ στο σύστημα διάθεσης ενός άλλου κοινωνικού αγαθού, αυτού της παιδείας, ειδικός γιατρός (με ειδικότητα από εκείνες που ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας χρειάζεται οπωσδήποτε για να προχωρήσει στους σχεδιασμούς του) διερωτήθηκε στον γράφοντα γιατί να μην κάνουμε στην εκπαίδευση ό,τι πάμε να κάνουμε στην υγεία. Δηλαδή, να επιβάλουμε καθολική φορολογία και οι μαθητές να διαλέγουν αν θα πάνε στο English School ή στο Γυμνάσιο Λινόπετρας, χωρίς άλλη επιβάρυνση.
Το παράδειγμα δείχνει τα όρια της σκέψης μας γύρω από την έννοια των καθολικών δικαιωμάτων. Και όσο βυθιζόμαστε στη συζήτηση για το ΓεΣΥ με άξονα το καθολικό δικαίωμα στην παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, τόσο δείχνουμε πρόθυμοι να δώσουμε περιθώριο στο παράλογο να αναδυθεί. Το παράλογο αυτό λαμβάνει τη μορφή μιας καντιανής ηθικής από την ανάποδη. Όλοι απαιτούν από τους γιατρούς να ενεργήσουν ως εάν οι πράξεις τους να μπορούσαν να καταστούν καθολικοί νόμοι για την ανθρωπότητα. Χωρίς να διερωτούνται αν το ίδιο θα πρέπει να ισχύει και για τους ίδιους. Οι γιατροί φοροδιαφεύγουν;
Πιθανόν έως βέβαιο. Η καθημερινή εμπειρία υποβάλλει μια τέτοια βεβαιότητα. Μόνο οι γιατροί όμως ακολουθούν παρόμοια πρακτική; Το ίδιο δεν ισχύει για λογιστές και δικηγόρους; Αυτοί δεν έχουν επαγγελματική δεοντολογία, στην οποία οφείλουν να συμμορφώνονται; Αυτοί δεν έχουν ανάλογα με τους γιατρούς υψηλά εισοδήματα; Για αυτούς δεν υπάρχει κράτος να τους ελέγξει;
Προφανώς, οι απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά δεν είναι τόσο σημαντικές όσο οι απαντήσεις στο αντίστοιχο ερώτημα για τους γιατρούς, διότι από τη δουλειά των τελευταίων εξαρτάται ένα αγαθό που η κοινωνία αξιολογεί ως το σημαντικότερο. Ακόμα και με αυτό το δεδομένο όμως, μένει ένα υπόλοιπο απαξίωσης των γιατρών ως επαγγελματικής κατηγορίας που τραυματίζει το ΓεΣΥ πριν την έναρξή του. Και το τραύμα, αν έστω μία από τις αιτιάσεις του Ιατρικού Συλλόγου κατά του ΓεΣΥ αποδειχθεί έγκυρη (όπως για παράδειγμα το χαμηλό budget), θα είναι πολύ δύσκολο να επουλωθεί μετά την παρέλευση του τρέχοντος εξαμήνου.
Αναμφίβολα η ευθύνη της ηγεσίας του ΠΙΣ στη διαχείριση του διαλόγου με τον ΟΑΥ για το ΓεΣΥ είναι μεγάλη. Σκόπιμα καθυστέρησε να εισέλθει στην ουσία της διαπραγμάτευσης, αποβλέποντας (μέχρι σήμερα) στην ικανοποίηση του ευσεβοποθισμού για αναστολή του ΓεΣΥ. Είναι όμως αυτό αρκετό για να οδηγήσει στην απαξίωση όλης της ιατρικής κοινότητας; Ίσως όχι. Και πάλι όμως, οι πρόχειρες αρνητικές τοποθετήσεις των επιστημονικών εταιρειών «με τα μέχρι σήμερα δεδομένα» και «την υπάρχουσα πληροφόρηση» βοηθούν στη διάδοση αυτής της εικόνας.
Πίσω στον ειδικό γιατρό που προβληματίζεται αν θα εγγραφεί στον ΟΑΥ, ο προβληματισμός του αγγίζει την ουσία της σχέσης του κράτους με τους πολίτες του. Η κοινωνία απαιτεί από τον ίδιο να αναλάβει ένα επαγγελματικό ρίσκο σε ένα κράτος που έχει συνηθίσει τους πολίτες του να τους φορτώνει τα λάθη του. Τα λόγια του ειδικού γιατρού δείχνουν ότι από την επιτυχία ή όχι του ΓεΣΥ διακυβεύεται το ίδιο το κυπριακό κράτος, το οποίο έχει μια σπάνια ευκαιρία να επαναπροσδιορίσει τη σχέση του με τους πολίτες. Και σε αυτούς περιλαμβάνονται και οι γιατροί.
