Γιατί ειδικοί σε θέματα υγείας προτείνουν φορολόγηση των προϊόντων νικοτίνης με βάση το πόσο βλαβερά είναι

Η δύσκολη "ισορροπία" ανάμεσα στα έσοδα που προκύπτουν για τα δημόσια ταμεία από τη φορολόγηση καπνικών προϊόντων και στο τεράστιο οικονομικό βάρος που σηκώνουν τα συστήματα περίθαλψης για την αντιμετώπιση νοσημάτων που σχετίζονται με τον καπνό ήταν ένα από τα βασικά θέματα συζήτησης κατά τη διάρκεια του "5ου Scientific Summit on Tobacco Harm Reduction" το οποίο διοργανώθηκε από το SCOHRE (International Association on Smoking Control & Harm Reduction) στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Όλο και περισσότεροι ειδικοί σε θέματα δημόσιας υγείας θεωρούν πλέον πως η φορολόγηση των προϊόντων καπνού δεν θα πρέπει να είναι οριζόντια, αντίθετα μια προοπτική θα ήταν ο καθορισμός της τιμής με βάση το πόσο βλαβερά μπορεί να είναι για τον οργανισμό, αλλά και ανάλογα με το εάν αποτελούν εναλλακτική σε σύγκριση με το παραδοσιακό καπνό, μπορούν να μειώσουν το κάπνισμα ή και να οδηγήσουν στη διακοπή του.

Οι προοπτικές των οικονομικών της Υγείας σε συνάρτηση με τη μείωση της βλάβης από τον καπνό συζητήθηκαν σε ένα ενδιαφέρον πάνελ, με συμμετέχοντες τoυς Andrzej Fal, Πρόεδρο του Πολωνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας, Arkadi Sharkov, σύμβουλο υγείας στη Βουλγαρία, Emanuele Bracco, καθηγητή Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Βερόνα στην Ιταλία και Yikai Wang, λέκτορα Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Έσσεξ.

Όλοι τους συμφώνησαν πως λιγότερο βλαβερά προϊόντα θα πρέπει να φορολογούνται λιγότερο, όπως γίνεται άλλωστε και με άλλα προϊόντα που είναι βλαβερά και επιβαρύνουν τους προϋπολογισμούς της υγείας, όπως για το αλκοόλ και τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη. Στοιχειοθετώντας την άποψή τους έφεραν ως παράδειγμα τα προϊόντα θέρμανσης-μη καύσης του καπνού, που μειώνουν κατά εκατό φορές τον κίνδυνο να προκληθεί καρκίνος του πνεύμονα σε σύγκριση με το τσιγάρο.

Τα νούμερα

Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στην παρουσίασή του Andrzej Fal, 100 εκατομμύρια θάνατοι προκλήθηκαν από το κάπνισμα τον 20 αιώνα. Τα δημόσια συστήματα υγείας επιβαρύνονται, όχι μόνο από το κόστος νοσηλειών, αλλά και από τις χαμένες εργατοώρες. Είναι χαρακτηριστικό πως 13 εκατομμύρια ημέρες εργασίας χάνονται κάθε χρόνο εξαιτίας παθήσεων που συνδέονται με το κάπνισμα, ενώ 2 εκατ. εργαζόμενοι πεθαίνουν κάθε χρόνο από το κάπνισμα.

Την ίδια ώρα, 2% του παγκόσμιου ΑΕΠ χάνεται λόγω ασθενειών που συνδέονται με το κάπνισμα. Μόνο στις ΗΠΑ, το κάπνισμα έφερε απώλειες ύψους 600 εκατ. το 2018, εκ των οποίων τα 240 εκατ. αφορούσαν σε έξοδα περίθαλψης.

Λιγότερο βλαβερά προϊόντα θα πρέπει να φορολογούνται λιγότερο;

Ναι είπαν οι συμμετέχοντες, εξηγώντας πως θα πρέπει να βρεθούν οι ανάλογοι φορολογικοί μηχανισμοί και για τη χρήση ασφαλέστερων προϊόντων νικοτίνης που θα μπορούσαν να μειώσουν ή να σταματήσουν το παραδοσιακό κάπνισμα.

Οι πωλήσεις καπνού αυξάνονται, όπως εξήγησαν και μαζί με τη φορολόγηση θα πρέπει να υπάρξει ενημέρωση και για τα πιο ασφαλή προϊόντα.

Τόνισαν ακόμη πως η αύξηση της φορολόγησης μονόπλευρα μπορεί να ενισχύσει τη μαύρη αγορά.

Μια νέα προοπτική

Όπως τονίστηκε στο πάνελ, οι φόροι καπνού δημιουργούν πολλούς πόρους για το κράτος. Από δημοσιονομική άποψη, περισσότεροι καπνιστές σημαίνουν υψηλότερα φορολογικά έσοδα. Ωστόσο, από την άποψη της υγείας, περισσότεροι καπνιστές σημαίνουν επίσης αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα και συνεπώς μειωμένη υγεία. Νέα προϊόντα, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού, προσθέτουν μια νέα προοπτική.

Οι συμμετέχοντες είχαν ως κοινό σημείο αναφοράς πως επιβλαβή προϊόντα πρέπει να φορολογούνται ανάλογα με το επίπεδο βλάβης τους, προκρίνοντας το διαχωρισμό της αγοράς. Όσο υψηλότερο είναι το επίπεδο βλαβερότητας, τόσο υψηλότερος είναι ο φόρος. Η φορολογική εναρμόνιση στα προϊόντα καπνού είναι απαραίτητη τόσο για τη διασφάλιση των φορολογικών εσόδων, αλλά και για τη μείωση του κινδύνου για τη δημόσια υγεία, συνεπαγόμενη επιβολή φορολογικών συντελεστών που είναι ανάλογοι με το επίπεδο της βλάβης.

Οι ειδικοί σημείωσαν εντούτοις πως το ζητούμενο είναι τα προϊόντα που θα έχουν μικρότερη φορολόγηση, δηλαδή παρουσιάζοντας επιστημονικά δεδομένα, να προκαλούν μικρότερες βλάβες.

Πηγή: capital.gr