Γερμανία: Τα ταμπού θα πέσουν μετά τις εκλογές

Φρένο χρέους, κοινός δανεισμός, χαλάρωση δημοσιονομικών κανόνων, αμυντική «συνεργασία» με τις ΗΠΑ είναι ερωτήματα που θα κληθεί να απαντήσει η νέα κυβέρνηση. Σχόλιο του Κώστα Αργυρού.Στην τελική ευθεία των εκλογών κάθε παρακινδυνευμένη κίνηση μπορεί να αποβεί μοιραία για τους τολμηρούς, εκτός και αν είναι απελπισμένοι και δεν έχουν κάτι να χάσουν. Προς το παρόν, τα γερμανικά κόμματα δε δείχνουν διάθεση να μπουν σε αυτόν τον ρόλο, το καθένα για τους δικούς του λόγους. Συνεπώς, όλοι αποφεύγουν να ταράξουν τα νερά, κι ας έχουν έρθει τα πάνω κάτω μετά τις εξαγγελίες του Ντόναλντ Τραμπ.

Οι νέες πραγματικότητες

Μετεκλογικά, όμως, όποια κυβέρνηση και να προκύψει, θα κληθεί να αντιμετωπίσει τις νέες πραγματικότητες μετά την «αναστροφή» των ΗΠΑ στο θέμα της Ουκρανίας. Η σύμφωνη γνώμη των περισσότερων κομμάτων ότι η Γερμανία θα πρέπει να συνεισφέρει στην παροχή «εγγυήσεων» ασφαλείας για την Ουκρανία ξαναβάζει στο κάδρο το θέμα της χρηματοδότησης αυτής της υπόσχεσης και της συνεπαγόμενης περαιτέρω αύξησης των αμυντικών δαπανών. Πρακτικά αδύνατο θα είναι να τηρηθεί πλέον ο ιερός κανόνας για το φρένο χρέους και τα μηδενικά ελλείμματα στον ετήσιο προϋπολογισμό, κάτι που μόνο ο Όλαφ Σολτς έχει ουσιαστικά παραδεχτεί.

Όμως και ο αποχωρών καγκελάριος έδειξε απρόθυμος να συζητήσει θέματα όπως η εγκατάσταση ευρωπαϊκών δυνάμεων στην Ουκρανία, αλλά και θέματα που έχουν να κάνουν με τους κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας στην ΕΕ. Η Γερμανία θα πρέπει να τοποθετηθεί και απέναντι στην πρόταση για εξαίρεση των αμυντικών δαπανών των χωρών από τον υπολογισμό των ελλειμμάτων τους αλλά και στην ιδέα που κυκλοφόρησε από κύκλους της Κομισιόν για ένα νέο τεράστιο πακέτο «κοινού δανεισμού» με στόχο τη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής άμυνας. Και οι δύο ιδέες δεν ακούγονται ευχάριστα στο Βερολίνο, αφού από τη μια υπάρχει ο φόβος για είσοδο σε περίοδο δημοσιονομικής χαλάρωσης και από την άλλη η παραδοσιακή δαιμονοποίηση της κοινοτικοποίησης του χρέους, κάτι που είναι κόκκινο πανί για τις δυνάμεις της Ακροδεξιάς.

Η αμυντική σχέση με τις ΗΠΑ

Υπάρχει όμως και ένα άλλο ζήτημα, που λογικά θα προκύψει στις σχέσεις των δύο χωρών, Γερμανίας και ΗΠΑ, και έχει να κάνει με τις αόριστες ακόμη απειλές του Ντόναλντ Τραμπ για «αποχώρηση» από την Ευρώπη. Πώς θα επιδράσει αυτό στην ιδιόμορφη διμερή σχέση στον τομέα της άμυνας; Κατά τη διάρκεια της προηγούμενης θητείας του είχε τρομοκρατήσει τους Γερμανούς, απειλώντας να κλείσει κάποια από τα πολυάριθμα στρατόπεδα στη χώρα και να αποσύρει 9.500 στρατιώτες από τη χώρα. Η κατευναστική παρέμβαση της Μέρκελ είχε τελικά οδηγήσει στην αποφυγή μιας τέτοιας εξέλιξης, που θα ήταν καταστροφική οικονομικά για συγκεκριμένες περιοχές.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο στο στρατόπεδο του Γκράφενβερ στη βορειοανατολική Βαυαρία, 3.500 θέσεις εργασίας εξαρτώνται από αυτό. Στις πρώην εγκαταστάσεις του ναζιστικού στρατού, που μεταπολεμικά «υιοθέτησαν» οι Αμερικανοί, υπάρχει η δυνατότητα προσγείωσης-απογείωσης βομβαρδιστικών που μπορούν να φέρουν πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς. Εκτείνεται σε μια έκταση 233 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που είναι για παράδειγμα μεγαλύτερη από το Λιχτενστάιν. Στη Γερμανία βρίσκονται οι διοικήσεις του αμερικανικού στρατού για την Ευρώπη και για την Αφρική και στο Ράμσταϊν η διοίκηση των αεροπορικών δυνάμεων. Εκεί όπου κατά καιρούς έχουν οργανωθεί διεθνείς διασκέψεις από τις ΗΠΑ, χωρίς να χρειάζεται να ερωτηθούν οι Γερμανοί. Συνολικά, ο αμερικανικός στρατός διαθέτει προσωπικό 35.000 ατόμων στη Γερμανία.

Με άλλα λόγια, οι Γερμανοί πολιτικοί γνωρίζουν ότι οι ΗΠΑ δεν είναι παρούσες στη χώρα μόνο για να τους «προστατεύσουν» αλλά και γιατί εδώ βρίσκεται το σημαντικότερο κέντρο των στρατιωτικών δραστηριοτήτων τους, για τις οποίες δεν νιώθουν πάντα υποχρεωμένες να ενημερώνουν το Βερολίνο. Και ίσως να επαναπαύονται από αυτή την εκτίμηση. Θα μπορούσε να αλλάξει όμως και πώς θα αντιδράσει μια επόμενη κυβέρνηση σε ενδεχόμενους νέους αμερικανικούς εκβιασμούς από τον Τραμπ; Το θέμα αυτό αποτέλεσε το απόλυτο ταμπού στην προεκλογική περίοδο, αφού ακόμα και οι φιλειρηνιστές Πράσινοι που… έγιναν κόμμα ξεκινώντας από τις διαδηλώσεις κατά των βάσεων και των πυρηνικών, τώρα αποφεύγουν να αναφερθούν στο πώς προσεγγίζουν το ζήτημα.

Οι προκλήσεις της «ειρήνης»

Υπάρχουν όμως και άλλα ζητήματα που θα μπορούσαν να προκύψουν μετά από μια «ειρήνη» στην Ουκρανία. Θα αναζητήσει το Βερολίνο κάποιου είδους ανακούφιση στη «μάστιγα» της ακριβής ενέργειας, που έχει γονατίσει τη βιομηχανία της χώρας, συζητώντας ξανά με τη Μόσχα; Θα δημοσιοποιηθούν τα στοιχεία για το ποιος τελικά έκανε το σαμποτάζ στους αγωγούς Nordstream; Θα υπάρξει κάποιου είδους αποτίμηση της πλήρους ταύτισης με την πολιτική Μπάιντεν, που τώρα ανατρέπεται από τον Τραμπ;

Όλα αυτά έμειναν εκτός προεκλογικής αντιπαράθεσης, ίσως επειδή είναι εξαιρετικά περίπλοκα. Ίσως όμως και γιατί τα συστημικά κόμματα δεν έχουν ξεκάθαρες θέσεις, ίσως πάλι γιατί αισθάνονται ότι μπορεί τελικά να παρασύρθηκαν τα τελευταία χρόνια από τον ατλαντισμό, που τα έκανε να αμελήσουν το καθήκον για την προώθηση μιας αυτόνομης γερμανικής και ευρωπαϊκής πολιτικής.