Θέλει όντως συνομιλίες ο Νίκος Χριστοδουλίδης; Τα 2 σενάρια για τις προθέσεις του ΠτΔ στο Κυπριακό

Δεν είναι λίγες οι φορές που ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης εξέφρασε την ετοιμότητά του να προσέλθει «ακόμη και αύριο στο τραπέζι του διαλόγου» για την επίλυση του Κυπριακού προβλήματος. Το ερώτημα είναι αν αυτά που λέει ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Η έκφραση πολιτικής βούλησης, ωστόσο, θα πρέπει να υποστηρίζεται από συγκεκριμένες πράξεις οι οποίες να συμβάλλουν στη δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης, ικανού να σπάσει το αδιέξοδο στο Κυπριακό.

Αυτή τουλάχιστον είναι η αντίληψη που έχει η προσωπική απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο, Μαρία Άνχελα Ολγκίν, η οποία δήλωσε πριν μερικούς μήνες στην εφημερίδα «Κ» ότι «η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη έχει μία πολύ καθαρή εικόνα και ξέρει τι θα μπορούσε να ξεκλειδώσει τη διαδικασία». Αποκλείεται η κ. Ολγκίν να είχε στο μυαλό της όλα αυτά τα μέτρα που λαμβάνει η Λευκωσία για να προκαλέσει κόστος στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, όπως οι συλλήψεις διαφόρων προσώπων για σφετερισμό ελληνοκυπριακών περιουσιών στον βορρά και οι συμφωνίες με ταξιδιωτικούς πράκτορες για τερματισμό των μονοήμερων εκδρομών τουριστών στα κατεχόμενα μέρη.

Όλα αυτά τα μέτρα άσκησης πίεσης προς την τ/κ κοινότητα δεν θα προκαλούσαν απορία για τις πραγματικές προθέσεις της Λευκωσίας εάν δεν βρισκόταν σε εξέλιξη η πρωτοβουλία του ΓΓ του ΟΗΕ για επανέναρξη των συνομιλιών. Φυσικά και η Κυπριακή Δημοκρατία έχει το δικαίωμα αλλά και την υποχρέωση να υπερασπιστεί τα συμφέροντα των πολιτών και του νόμιμου κράτους. Είναι όμως η κατάλληλη χρονική στιγμή για μια πολιτική αποκλεισμού των Τουρκοκυπρίων;

Power game

Κάποιος παρατηρητής των εξελίξεων θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι η Λευκωσία εφαρμόζει μια στρατηγική προσγείωσης της τ/κ ηγεσίας στην πραγματικότητα, ώστε να αλλάξει επιτέλους στάση στο Κυπριακό και να επιδείξει ρεαλισμό.

Είναι γεγονός ότι ο Τ/Κ ηγέτης Ερσίν Τατάρ δεν δείχνει καλή θέληση και παρεμποδίζει την προσπάθεια επανέναρξης των συνομιλιών, προβάλλοντας επίμονα αξιώσεις, όπως η αναγνώριση της κυριαρχικής ισότητας και του ίσου διεθνούς καθεστώτος της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Μάλιστα επαναλαμβάνει συνεχώς ότι «εξαντλήθηκαν οι διαπραγματεύσεις για ομοσπονδία και για τον λόγο αυτό δεν έχει νόημα η έναρξη νέων διαπραγματεύσεων για αυτή τη μορφή λύσης». Τα προαπαιτούμενα που θέτει ο κ. Τατάρ δεν μπορούν να ικανοποιηθούν και αυτό το αναγνωρίζει ακόμη και ο πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος (ΡΤΚ) Τουφάν Ερχιουρμάν, ο οποίος δήλωσε τις προάλλες πως οι προϋποθέσεις που θέτει ο Τ/Κ ηγέτης για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων «είναι συχνά αδύνατο να κατανοηθούν, πόσω μάλλον να γίνουν αποδεκτές».

Συνεπώς, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο η Λευκωσία να δοκιμάζει πολιτικές και μέτρα τα οποία θα προκαλέσουν πολιτικό κόστος στον Ερσίν Τατάρ και θα τον φέρουν σε σύγκρουση με την κοινή γνώμη στην τουρκοκυπριακή κοινότητα ενόψει των εκλογών του 2025. Ο επηρεασμός της κοινής γνώμης μέσω του ψυχολογικού πολέμου, είναι σημαντικό εργαλείο σε μια προσπάθεια άσκησης πίεσης στους λήπτες των αποφάσεων. Το ίδιο έπραττε η Τουρκία στην περίπτωση της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου, προβαίνοντας σε κινήσεις πρόκλησης αναστάτωσης εντός της ε/κ κοινότητας για να ασκήσει πιέσεις στον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη.

Πάντως την περασμένη Παρασκευή ο «υπουργός μεταφορών» της τ/κ κοινότητας Ερχάν Αρικλί αναφέρθηκε στις συλλήψεις σφετεριστών ε/κ περιουσιών, λέγοντας ότι «ο στόχος των Ε/Κ είναι να διασφαλίσουν τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης στον βορρά για να καθίσει ο πρόεδρος (σ.σ. Ερσίν Τατάρ) στο τραπέζι». Επεσήμανε δε πως κάποιοι εντός της τ/κ κοινότητας άρχισαν να λένε ότι η αποφυγή του διαλόγου οδηγεί σε αυτά τα αρνητικά αποτελέσματα.

Καλοί ή κακοί χειρισμοί;

Η πολιτική του αποκλεισμού της τ/κ κοινότητας εφαρμόζεται από τον καιρό του Μακαρίου και τα αποτελέσματά της είναι γνωστά σε όλους. Όχι μόνο δεν έφερε θετικά αποτέλεσμα αλλά έστρεψε τους Τουρκοκύπριους ακόμη περισσότερο προς την Τουρκία, δημιουργώντας ακόμη μεγαλύτερες σχέσεις εξάρτησης.

Ήδη η τ/κ εφημερίδα Γενί Μπακίς σε πρωτοσέλιδό της ανέφερε ότι ο Τ/Κ ηγέτης Ερσίν Τατάρ ετοιμάζει αντίποινα για τον τερματισμό των μονοήμερων εκδρομών της TUI στη βόρεια πλευρά, μελετώντας το ενδεχόμενο να ανοίξουν τουριστικά καταλύματα και ξενοδοχεία στο Βαρώσι. Πληροφορία που επιχείρησε να επιβεβαιώσει ο λεγόμενος πρωθυπουργός Ουνάλ Ουστέλ την Παρασκευή, λέγοντας πως θα δοθεί σε Τουρκοκύπριο επιχειρηματία άδεια επιδιόρθωσης και λειτουργίας των ξενοδοχείων που αγόρασε στην περίκλειστη πόλη του Βαρωσίου κατόπιν συμφωνίας με τους Ε/Κ ιδιοκτήτες τους.

Η αλήθεια είναι ότι ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είχε δηλώσει προεκλογικά πως θα εφαρμόσει «πολιτική καρότου και μαστιγίου» έναντι της Τουρκίας. Ωστόσο, πολιτικές επηρεασμού της συμπεριφοράς της άλλης πλευράς, μόνο στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής που γνωρίζει τα όριά της και έχει σαφείς στόχους, θα μπορούσαν να λειτουργήσουν θετικά. Στην περίπτωση της τ/κ κοινότητας λείπει το ένα σκέλος. Αυτή τη στιγμή εφαρμόζεται μόνο η πολιτική του μαστιγίου. Δεν ανακοινώθηκαν ούτε λήφθηκαν από την κυβέρνηση Χριστοδουλίδη μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, ώστε την ώρα που «αδειάζει» τον Ερσίν Τατάρ, να κερδίζει ταυτόχρονα την εμπιστοσύνη των Τουρκοκυπρίων.

Εάν ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης λειτουργεί τελικά ως ένας σκακιστής που προβαίνει σε γρήγορα ρουά ματ για να κάμψει την αδιαλλαξία του Τ/Κ ηγέτη, τότε πιθανόν να φέρει κάποιο αποτέλεσμα. Ίσως ο ίδιος να θεωρεί ότι θα ανατρέψει την υπάρχουσα κατάσταση στην τ/κ κοινότητα μέσα από τη διάψευση των προσδοκιών μεγάλης μερίδας Τουρκοκυπρίων για αναβάθμιση και αναγνώριση του παράνομου μορφώματος στον βορρά. Όπως δηλαδή έφερε στην ηγεσία των Τουρκοκυπρίων τον σκληροπυρηνικό Ερσίν Τατάρ η διάψευση των προσδοκιών για λύση μετά το ναυάγιο του Κραν Μοντανά.

Η απογοήτευση στην τ/κ κοινότητα αυξήθηκε και από την πρόσφατη αεροπορική σύνδεση του Αζερμπαϊτζάν με την Κυπριακή Δημοκρατία. Η πρώτη απευθείας πτήση από το Μπακού στο αεροδρόμιο της Λάρνακας προκάλεσε δημοσιεύματα στον τ/κ Τύπο, τα οποία αναφέρονταν σε διάψευση των αρμοδίων του ψευδοκράτους, που εδώ και χρόνια μιλούν για αεροπορική σύνδεση του Μπακού με το παράνομο αεροδρόμιο της Τύμπου.

Ανοίγει δρόμο για το 2028;

Πάντως υπάρχει και μια άλλη ανάγνωση των κινήσεων του Προέδρου Χριστοδουλίδη εντός της ε/κ κοινότητας, η οποία βλέπει με καχυποψία τις προθέσεις της Λευκωσίας.

Δημοσιογράφοι και διάφοροι σχολιαστές των εξελίξεων θεωρούν ότι με όλες αυτές τις κινήσεις για αποκλεισμό της τ/κ κοινότητας, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ξεκίνησε ήδη την προεκλογική του εκστρατεία για το 2028. Σύμφωνα με αυτή την προσέγγιση, ο Νίκος Χριστοδουλίδης επιχειρεί να προσεγγίσει τους χιλιάδες ψηφοφόρους του ΕΛΑΜ, τον σκληρό πυρήνα απορριπτικών κομμάτων όπως το ΔΗΚΟ, η ΕΔΕΚ και οι Οικολόγοι, αλλά και σημαντική μερίδα του ΔΗΣΥ που βλέπουν με σκεπτικισμό μια ενδεχόμενη λύση του Κυπριακού.

Αυτή η σχολή σκέψης θεωρεί ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν επιθυμεί πραγματικά την επανέναρξη των συνομιλιών και για αυτό προέβη στην επίμαχη δήλωση για επικείμενη τριμερή συνάντηση στη Νέα Υόρκη. Ερμηνεύει δηλαδή την κίνηση του κ. Χριστοδουλίδη ως μια προσπάθεια να οδηγήσει σε ναυάγιο την πρωτοβουλία του ΓΓ του ΟΗΕ για τριμερή. Με τον ίδιο τρόπο ερμηνεύει και όλα τα τελευταία μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση, θεωρώντας ότι απομακρύνουν το σενάριο της επανέναρξης των διαπραγματεύσεων και αποξενώνουν την τ/κ κοινότητα.

Εάν όντως ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης έχει κρυφό στόχο να πυροδοτήσει το κλίμα για να απεγκλωβιστεί από μια διαδικασία που ο ίδιος επεδίωξε, τότε θα προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημιά στο Κυπριακό και ίσως γίνει τελικά ο Πρόεδρος της διχοτόμησης.

Απουσία έξωθεν καλής μαρτυρίας

Η αλήθεια είναι ότι ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης δεν έχει την έξωθεν καλή μαρτυρία στο Κυπριακό και αυτό πρέπει να το έχει πάντα υπόψη εάν δεν θέλει να χάσει κάθε ίχνος αξιοπιστίας εντός της ε/κ κοινότητας. Υπήρξε κυβερνητικός εκπρόσωπος και υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση του Νίκου Αναστασιάδη και θεωρείται από πολλούς ως ένας από τους υπεύθυνους των λανθασμένων χειρισμών της Λευκωσίας στο Μοντ Πελεράν και στο Κραν Μοντανά, που είχαν ως αποτέλεσμα να χαθεί μια χρυσή ευκαιρία.

Ακόμη δεν κατάφερε να πείσει για τις πραγματικές του προθέσεις τα κόμματα στην ε/κ κοινότητα που τάσσονται υπέρ της λύσης, όπως ούτε την τ/κ αντιπολίτευση η οποία ασκεί πιέσεις στον Τατάρ για το θέμα του Κυπριακού. Μάλιστα ο πρόεδρος του ΡΤΚ Τουφάν Ερχιουρμάν δήλωσε πριν μερικές ημέρες ότι ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης «στην πραγματικότητα προκαλεί σοβαρά ερωτηματικά ως προς την ειλικρίνεια και την αξιοπιστία του, θυμίζοντας κάπως τον Τάσσο Παπαδόπουλο. Αυτό το λέμε και στους συνομιλητές μας στη διεθνή κοινότητα». Βέβαια ο κ. Ερχιουρμάν βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο και όλες του οι δηλώσεις πρέπει να κρίνονται υπό αυτό το πρίσμα.