Τελευταίο τεστ για τη διαχείριση των ΜΕΔ - Πέραν των 600 οι αιτητές για το σχέδιο «Ενοίκιο έναντι δόσης»

Θετικά αξιολογείται ο τρόπος με τον οποίο η Βουλή χειρίστηκε την πρόταση νόμου των βουλευτών του ΑΚΕΛ Άριστου Δαμιανού, Αντρέα Καυκαλιά, Χρίστου Χριστοφίδη και Ανδρέα Πασιουρτίδη, για την αναστολή της διαδικασίας εκποίησης σε περιπτώσεις που έχει υποβληθεί αίτηση για ένταξη στο σχέδιο «Ενοίκιο Έναντι Δόσης».

Το νομοθετικό σώμα άκουσε τις ανησυχίες για τον κίνδυνο κατάχρησης και η δυνατότητα αναστολής περιορίζεται σε όσους δανειολήπτες είναι επιλέξιμοι για ένταξη στο σχέδιο «Ενοίκιο Έναντι Δόσης», δηλαδή οι μη βιώσιμοι αιτητές του σχεδίου «Εστία» και λήπτες δημόσιων βοηθημάτων.

Η τελευταία εξέλιξη θεωρείται και η τελευταία νομοθετική παρέμβαση στο ζήτημα των εκποιήσεων (όπως σχολίασε και ο βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρύσης Παντελίδης) επιτρέποντας τη διαχείριση των υπόλοιπων μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) είτε βρίσκονται στην κατοχή των τραπεζών, είτε των εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων.

Στα θετικά προσμετράται η ανταπόκριση των επιλέξιμων δανειοληπτών στο σχέδιο «Ενοίκιο Έναντι Δόσης» το οποίο δίνει οριστική λύση για τη στέγαση μιας ομάδα ευάλωτων δανειοληπτών που δεν έχουν τους πόρους να προχωρήσουν σε αναδιάρθρωση του δανεισμού τους.

Έχουν υποβληθεί περίπου 600 αιτήσεις από δανειολήπτες εκ των οποίων ποσοστό ύψους 25% δεν πληρούν τα απαιτούμενα κριτήρια. Το τελευταίο στοιχείο τεκμηρίωσε και τον κίνδυνο κατάχρησης από μη επιλέξιμους για ένταξη στο σχέδιο. Μάλιστα στη συζήτηση που διεξήχθη στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών, ο εκπρόσωπος της Κεντρικής Τράπεζας προειδοποίησε ότι σε ένα ακραίο σενάριο απειλείται ακόμη και η σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Η κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και Προϋπολογισμού αποφάσισε όπως το κείμενο της πρότασης νόμου, σε συνεργασία με τους εμπλεκόμενους φορείς, τροποποιηθεί, ώστε να αντιμετωπιστούν οι δικαιολογημένοι προβληματισμοί και να διασφαλιστεί η στοχευμένη εφαρμογή των προτεινόμενων ρυθμίσεων, με στόχο την προστασία εκείνων των δανειοληπτών που πραγματικά χρήζουν στήριξης στο πλαίσιο εφαρμογής του σχεδίου.

Η σταθερότητα

Με την τελευταία νομοθετική παρέμβαση διασφαλίζεται η σταθερότητα του πλαισίου διαχείρισης των ΜΕΔ, εξέλιξη που προσφέρει ασφάλεια για την κυπριακή οικονομία σε ένα περιβάλλον υψηλότερων επιτοκίων που δοκιμάζει τις αντοχές νοικοκυριών και επιχειρήσεων.

Ο οίκος αξιολόγησης DBRS σε ανάλυσή του αξιολογεί το πρόβλημα των ΜΕΔ στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και διατηρεί την εκτίμησή του για άνοδό τους λόγω των δυσκολιών στην πραγματική οικονομία. Στην Κύπρο, με ένα υψηλό απόθεμα «κόκκινων» δανείων, ένα αποτελεσματικό πλαίσιο διαχείρισης των ΜΕΔ έχει ιδιαίτερη σημασία για να μειωθεί το βάρος του ιδιωτικού χρέους.

Ο DBRS διαπιστώνει ότι συνεχίζεται η μείωση των ΜΕΔ στις ευρωπαϊκές τράπεζες. Στην Κύπρο στα τέλη Οκτωβρίου τα ΜΕΔ στον τραπεζικό τομέα ανέρχονταν σε 2 δισ. ευρώ (8,3% ο δείκτης συνολικές μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις προς συνολικές χορηγήσεις) και σε σχέση με πέρυσι καταγράφεται μια στασιμότητα στο ύψος των ΜΕΔ. Στα τέλη του 2022 ο δείκτης των «κόκκινων» δανείων ήταν 9,5% ή 2,3 δισ. ευρώ. Στον αντίποδα, οι τράπεζες στην Ελλάδα μείωσαν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια περισσότερο το 9μηνο 2023 (κατά 24,7% σε ετήσια βάση), ακολουθούμενες από την Πορτογαλία (21,4%), την Ιρλανδία (17,5%), την Ιταλία (16,7%) και η Ισπανία (2,5%).

Ο οίκος DBRS σημειώνει ότι τράπεζες σε άλλες χώρες έχουν δει κάποια άνοδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων, αν και από πολύ χαμηλά επίπεδα, μια τάση που αναμένεται ότι θα συνεχιστεί το τελευταίο τρίμηνο του 2023 και το 2024.

Αβεβαιότητα

Αυτό που προβληματίζει είναι ότι πυκνώνουν τα σύννεφα πάνω από τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Οι οικονομικές προοπτικές στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν αποδυναμωθεί για το 2024 (βλέπε: 2024 Sovereign Outlook:Higher Rates and Slowing Economies, but Stable Credit Ratings της DBRS), που θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο έντονη ανάλογα με τον αντίκτυπο των γεωπολιτικών εξελίξεων,

Σύμφωνα με τον DBRS η ευρωπαϊκή ανάπτυξη έχει αποδυναμωθεί και η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα θα μπορούσε επίσης να έχει αρνητικό αντίκτυπο στον ευρωπαϊκό πληθωρισμό, στην αλυσίδα εφοδιασμού και, γενικότερα, στο παγκόσμιο εμπόριο. Η περαιτέρω κλιμάκωση των γεωπολιτικών συγκρούσεων θα μπορούσε να μεταφραστεί σε υψηλότερο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα επιτοκιακό περιβάλλον για τις ευρωπαϊκές τράπεζες.

Εν μέσω αυτού του ολοένα και πιο δύσκολου λειτουργικού περιβάλλοντος ο οίκος αναμένει ότι η ποιότητα του ενεργητικού των ευρωπαϊκών τραπεζών θα επιδεινωθεί σταδιακά το 2024, με υψηλότερα μη εξυπηρετούμενα δάνεια είτε μέσω της επιτάχυνσης των εγγραφών νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων είτε μέσω ενός χαμηλότερου ρυθμού ανάκτησης μη εξυπηρετούμενων δανείων, αντιστρέφοντας ορισμένες από τις τάσεις που έχουν παρατηρηθεί μέχρι σήμερα, ιδίως σε χώρες όπου τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ήταν σε υψηλά επίπεδα τα τελευταία χρόνια. Στην τελευταία κατηγορία ανήκει και η Κύπρος.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα στοιχεία που δημοσιεύονται από την ΕΚΤ δείχνουν ότι η ποιότητα του ενεργητικού των ευρωπαϊκών τραπεζών συνέχισε να δείχνει ανθεκτικότητα στο τέλος του τρίτου τριμήνου 2023. Ωστόσο, παρατηρείται κάποια διαφοροποίηση των επιδόσεων μεταξύ των μη εξυπηρετούμενων δανείων από χώρες που είχαν παραδοσιακά υψηλά μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Στην Κύπρο, όπως αναφέραμε, υπάρχει στασιμότητα. Παράλληλα, παρατηρήθηκε κάποια αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε χώρες που παραδοσιακά είχαν τα χαμηλότερα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στην Ευρώπη, δηλαδή τη Γερμανία και τη Γαλλία.