Στη μαύρη λίστα του κράτους 20 εταιρείες για απάτες και κακοτεχνίες σε δημόσια έργα

Στη διακοπή δημόσιων συμβάσεων από 20 εταιρείες, κυρίως κατασκευαστικές, προχώρησαν τα τελευταία πέντε χρόνια διάφορες κυβερνητικές υπηρεσίες και υπουργεία ως αναθέτουσες αρχές. Παράλληλα, το Γενικό Λογιστήριο της Δημοκρατίας, ως η αρμόδια αρχή δημοσίων συμβάσεων, παρέπεμψε τις εν λόγω εταιρείες στην Επιτροπή Αποκλεισμού, που λειτουργεί ως οιονεί δικαστήριο, στις οποίες επέβαλε ποινές αποκλεισμού από μελλοντικές συμβάσεις του Δημοσίου μετά από τελεσίδικη απόφαση εις βάρος τους σχετικά με διαφθορά, απάτη, αθέτηση υποχρέωσης καταβολής φόρων και εισφορών Κοινωνικής Ασφάλισης, καθώς και για επίδειξη σοβαρής και επαναλαμβανόμενης πλημμέλειας κατά την εκτέλεση των δημόσιων έργων, όπως κακοτεχνίες, αδικαιολόγητες καθυστερήσεις, χρήση ελαττωματικών υλικών κ.ά.

Οι μεγαλύτερες ποινές που επιβλήθηκαν από την Επιτροπή Αποκλεισμού μέχρι σήμερα είναι αυτές του αποκλεισμού από μελλοντικές διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων για τέσσερα και πέντε χρόνια, με τις εμπλεκόμενες εταιρείες ή και τα στελέχη τους να καταδικάζονται από ποινικό δικαστήριο για σειρά παρανόμων ενεργειών, κάποιες από τις οποίες για διαφθορά και δωροδοκία δημοσίων προσώπων, όπως είναι η υπόθεση του ΣΑΠΑ και της Επεξεργασίας Αποβλήτων Επαρχίας Πάφου.

Με βάση την κείμενη νομοθεσία, η μέγιστη περίοδος αποκλεισμού που μπορεί να επιβάλει η Επιτροπή Αποκλεισμού είναι τα πέντε χρόνια.

Τα έργα που διακόπηκαν

Τα έργα που επηρεάστηκαν από τη διακοπή των συμβολαίων με τις προσφοροδότριες εταιρείες να καταδικάζονται, μεταξύ άλλων, και από την Επιτροπή Αποκλεισμού είναι τα ακόλουθα, τα οποία βεβαίως στη συνέχεια ανατέθηκαν σε άλλους προσφοροδότες για να τα ολοκληρώσουν:

Ετοιμασία μελέτης βελτίωσης του αλιευτικού καταφυγίου Λάρνακας.

Ετοιμασία μελέτης για τη δημιουργία εγκαταστάσεων (λιμενικών και χερσαίων) για την εξυπηρέτηση των υδατοκαλλιεργητών στην περιοχή Μονής – Βασιλικού.

Κατασκευή φρεατίων από σκυρόδεμα και μεταλλική κατασκευή για εγκατάσταση πέντε ανελκυστήρων σε επτά υφιστάμενες πολυκατοικίες στον κυβερνητικό οικισμό «Άγιος Ιωάννης» στη Λάρνακα.

Αγορά υπηρεσιών από ιδιωτικό κέντρο βαρηκοΐας.

Διαχείριση των οικιακών αποβλήτων Πάφου.

Προμήθεια και εγκατάσταση μιας ηλεκτρονικής/ηλεκτρομαγνητικής συσκευής αποσκλήρυνσης νερού και έλεγχο/συντήρησή της για πέντε χρόνια για την κοινότητα Αμιάντου.

Αναβάθμιση/επιδιόρθωση της γέφυρας Μονής που βρίσκεται στον αυτοκινητόδρομο Λευκωσίας – Λεμεσού.

Κατασκευή πεζοδρομίων και τοιχίων σε Κυπερούντα, Αμίαντο και του δρόμου που οδηγεί στην προεδρική κατοικία στο Τρόοδος.

Έλεγχο των οικονομικών καταστάσεων του ΤΕΠΑΚ.

Κατασκευή του παρακαμπτήριου δρόμου Γερμασόγειας (Φάση Α) μήκους 2 χλμ περίπου, καθώς και δευτερεύοντος οδικού δικτύου μήκους 1,5 χλμ περίπου.

Ανέγερση αίθουσας πολλαπλής χρήσης στο Α’ Δημοτικό Σχολείο Ορμήδειας και εξωτερικές εργασίες στην αυλή του σχολείου.

Κατεδάφιση του υφιστάμενου δημοτικού σχολείου και την ανέγερση στη θέση του νέου δημοτικού σχολείου στην Κυπερούντα.

Παλινόρθωση εκσκαφών, μάζεμα και απομάκρυνση των μπάζων και καθαρισμό και ξέπλυμα των σημείων εκσκαφών.

Κατασκευή νέου κτηρίου (επέκταση) και αναβάθμιση/βελτίωση του υφιστάμενου κτηρίου και των υφιστάμενων κρατητηρίων του αστυνομικού σταθμού Περιστερώνας.

Κατασκευή κτηρίου εντός των Κεντρικών Φυλακών (Πτέρυγα 10) και τη διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου.

Ανέγερση του Α΄δημόσιου νηπιαγωγείου Λατσιών.

Συμφωνία πλαίσιο για την προμήθεια ειδών ένδυσης – υπόδησης – κλινοστρωμνής-ιματισμού μπάνιου και παρελκόμενων ειδών στολών.

Τρεις πρώην δικαστές

Η σύσταση και λειτουργία της Επιτροπής Αποκλεισμού των οικονομικών φορέων από διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων προβλέπεται από ευρωπαϊκή οδηγία. Η Επιτροπή διορίστηκε για πρώτη φορά στις 13/1/2017 με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου και αποτελείται από τρεις πρώην δικαστές. Πρόεδρος της Επιτροπής Αποκλεισμού διορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο πρώην δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου και μέλη, πρόσωπα που είναι πρώην δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου ή πρώην πρόεδροι Επαρχιακού Δικαστηρίου ή πρώην ανώτεροι επαρχιακοί δικαστές. Η θητεία είναι πενταετής και λαμβάνουν αμοιβή ανά συνεδρία. Το Υπουργικό Συμβούλιο, σε συνεδρία του στις 21/12/2021, διόρισε μέχρι τις 20/12/2026 ως πρόεδρο της Επιτροπής Αποκλεισμού τον κ. Χάρης Σολομωνίδη και μέλη τους κ. Ανδρέα Αγρότη και κ. Παναγιώτη Χατζηδημητρίου.

Ασφαλιστικές δικλίδες

Πέραν από τις κυρώσεις που επιβάλλονται με τη διακοπή των συμβάσεων και την επιβολή της ποινής του αποκλεισμού, οι δημόσιες συμβάσεις περιλαμβάνουν πρόσθετες ασφαλιστικές δικλίδες όταν το εκτιμημένο κόστος των έργων υπερβαίνει το €1 εκατ. Με στόχο, αφενός, την αποφυγή αδικαιολόγητων καθυστερήσεων και αφετέρου, τον αποκλεισμό του ενδεχόμενου δημόσια έργα να μείνουν στη μέση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται οικονομικά ή άλλως πως για το κράτος. Συγκεκριμένα, για όλες τις συμβάσεις δημοσίων έργων με εκτιμώμενη αξία που υπερβαίνει το €1 εκατ., απαιτούνται τα ακόλουθα:

Προσκόμιση πριν την υπογραφή της σύμβασης με τον επιτυχόντα προσφοροδότη, δεσμευτικής επιστολής από τράπεζα ότι αναλαμβάνει τη χρηματοδότηση του εργολάβου για την ολοκλήρωση του δημόσιου έργου.

Στα πρότυπα έγγραφα για διαγωνισμούς που αφορούν δημόσιες συμβάσεις έργων προστέθηκε πρόνοια που διαλαμβάνει τις απαραίτητες ρυθμίσεις ώστε να διασφαλίζεται ότι, σε περίπτωση που η αναθέτουσα αρχή μέσω των αρμοδίων οργάνων της αποφασίσει να τερματίσει τη σύμβαση με τον ανάδοχο, να έχει την επιλογή και τον τρόπο να καλεί τον επόμενο στη σειρά υποψήφιο προσφοροδότη να αποδεχτεί να αναλάβει την ολοκλήρωση του έργου.

Η γενική ρήτρα καθυστέρησης αυξήθηκε σε 20% της ημερήσιας αξίας της σύμβασης και αυξάνεται ακόμα περισσότερο σε περιπτώσεις που η ημερομηνία ολοκλήρωσης του έργου θεωρείται κρίσιμη.

Σε περιπτώσεις σημαντικών έργων περιλαμβάνεται μπόνους επιβράβευσης για κάθε μέρα που η σύμβαση ολοκληρώνεται πριν την προϋπολογιζόμενη ημερομηνία, με την προϋπόθεση ότι όλες οι αρχές του Δημοσίου θα χειρίζονται το συγκεκριμένο ως έργο προτεραιότητας.