Πρόεδρος πενταετίας ο Νίκος Χριστοδουλίδης

Όταν ο Νίκος Χριστοδουλίδης εκλεγόταν στην προεδρία της χώρας, το ερώτημα που καλείτο να απαντήσει ήταν κατά πόσο μπορούσε να γυρίσει σελίδα από μια δεκαετή διακυβέρνηση η οποία πλήγωσε όσο καμιά προηγουμένως την αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος και της χώρας, και να κυβερνήσει, έχοντας στο πλευρό του αντίρροπες πολιτικές δυνάμεις. Στο πρώτο ερώτημα- αν μπορούσε να φέρει το «νέο»- έσπευσε να απαντήσει με την πρώτη κιόλας πολιτική πράξη του, προχωρώντας σε σειρά διορισμών που αναιρούσαν κάθε μια σχεδόν από τις προϋποθέσεις που έθεσε προεκλογικά, και μ’ ένα παρασκήνιο που έδωσε από νωρίς το πολιτικό του στίγμα. Όπως απάντησε και στο δεύτερο, έχοντας προλάβει σε λιγότερο από 5 μήνες να επιτείνει κάθε αμφιβολία που υπήρχε προεκλογικά κατά πόσο, τόσο ο ίδιος (και ο περίγυρός του) όσο και τα κόμματα που τον επέλεξαν ως το όχημα για να επανέλθουν στην εξουσία, έχουν την ικανότητα να κυβερνήσουν. Μετρώντας ήδη παραίτηση υπουργού, απομακρύνσεις αξιωματούχων πριν καν αναλάβουν και μια εικόνα που δεν συνάδει με τον ρόλο που έχει αναλάβει.

Πριν καν τη συμπλήρωση 150 ημερών, το προφίλ που έφτιαξε (και που στην ουσία τον εξέλεξε) παρουσιάζει ρωγμές, η κοινωνική (και κομματική) συμμαχία που πέτυχε, εμφανίζει σημάδια αποσύνθεσης και η κυβερνητική συνοχή αμφισβητείται. Κυρίως όμως αμφισβητείται ο ίδιος ο Νίκος Χριστοδουλίδης. Δημοσκόπηση των Pulse Market Research και ΓΝΩΡΑ φέρει τον ίδιο, παρά τη δημοφιλία του, να συγκεντρώνει περισσότερες αρνητικές παρά θετικές γνώμες στην αξιολόγηση (49%-41%), τη γενική ικανοποίηση από το έργο της κυβέρνησης να περιορίζεται στο 35%, ενώ μόλις το 14% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι τήρησε σε μεγάλο βαθμό τις προεκλογικές δεσμεύσεις του. Με δεδομένο λοιπόν πως το επόμενο διάστημα θα πρέπει να υπερβεί τεράστιες προκλήσεις, το ερώτημα που τίθεται είναι σε ποιο βαθμό μπορεί να ανατρέψει τις αρνητικές πρώτες εντυπώσεις.

Βλέποντας την πορεία που ακολουθεί η προεδρία, είναι ξεκάθαρο ότι πληρώνει τις μεγάλες αστοχίες, την απροθυμία της να προχωρήσει σε αλλαγές καθώς και την αδυναμία της να διαβάσει σωστά τα δεδομένα. Οι επιλογές για το Υπουργικό διαφοροποίησαν από νωρίς τις ισορροπίες, απογοητεύοντας ταυτόχρονα όσους συστρατεύτηκαν με τον Νίκο Χριστοδουλίδη για το «νέο» που υποσχόταν και όσους ανέμεναν υπουργοποίηση ως αντάλλαγμα για τη στήριξη που του παρείχαν. Κάτι που δημιούργησε από την αρχή άσπονδους εχθρούς. Αντιδράσεις προκάλεσε και εντός των συγκυβέρνησης, με την επιλογή του να αφήσει εκτός κυβερνητικού σχήματος ενεργά κομματικά στελέχη. Αντιδράσεις που γιγαντώθηκαν και από το συνεχές φλερτ Χριστοδουλίδη με τον ΔΗΣΥ. Δεν βοήθησαν ούτε οι λανθασμένοι διορισμοί, που αμφισβήτησαν τις προθέσεις και την πολιτική του αντίληψη, τη στιγμή που είχε να αντιμετωπίσει και τις τριβές μεταξύ των συγκυβερνώντων κομμάτων, που διαφάνηκαν κατά τη διαμόρφωση του Υπουργικού και οι οποίες συντηρούνται και από μια άτυπη κόντρα ποιο κόμμα θα εμφανιστεί πιο λαοφιλές.

Τεράστιο ζήτημα δημιουργείται και από τις διαφορετικές ομάδες που υπάρχουν στο εσωτερικό των κομμάτων, οι οποίες καθιστούν τον συντονισμό και την υπεράσπιση του κυβερνητικού έργου πολύπλοκα. Η στάση των τριών βουλευτών του ΔΗΚΟ στο θέμα των εκποιήσεων ήταν ενδεικτική των δυσκολιών συνοχής που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση ακόμα και σε ζητήματα όπου θεωρητικά υπάρχει συναντίληψη με τις κομματικές ηγεσίες. Αυτό, πέραν μιας άσχημης εικόνας, δημιουργεί και σοβαρά προβλήματα επικοινωνίας του κυβερνητικού έργου, αφού η αμφισβήτησή του και από κόμματα και στελέχη της συγκυβέρνησης, καθιστά πολύ δύσκολο για την κυβέρνηση να χτίσει ένα πειστικό αφήγημα. Με ΔΗΣΥ-ΑΚΕΛ να παρουσιάζονται επίσης επικριτικά, ο Πρόεδρος μοιάζει εντελώς απομονωμένος και δείχνει διαρκώς να βρίσκεται υπό την ομηρία των κομμάτων.

Από τη στιγμή που η ραγδαία άνοδος του Νίκου Χριστοδουλίδη βασίστηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου στην εικόνα, και αυτή η εικόνα φθείρεται, είναι λογικό να φθείρεται και το πολιτικό του κεφάλαιο. Δεν έχει όμως να αντιμετωπίσει μόνο προβλήματα εικόνας, αλλά και ουσίας. Οι όποιες εξελίξεις στο Κυπριακό, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, σύντομα θα δοκιμάσουν τον Πρόεδρο και τη ρητορική του, αλλά και την ίδια τη συγκυβέρνηση, αφού πολύ δύσκολα θα διαμορφωθούν στη βάση των προϋποθέσεων που ο Νίκος Χριστοδουλίδης έθεσε. Την ίδια δυσκολία ενδέχεται να έχει να αντιμετωπίσει σε τυχόν νέα αποτυχία, με δεδομένο ότι θα συνεχιστεί η σταδιακή αναβάθμιση των κατεχομένων και θα μεγαλώνει ο οικονομικός ανταγωνισμός μεταξύ των κοινοτήτων. Η οικονομία, επίσης φαντάζει δύσκολη εξίσωση,, με την κυβέρνηση να αδυνατεί μέχρι στιγμής να ισοζυγίσει μεταξύ της οικονομικής πειθαρχίας και της παραχολογίας σε ομάδες συμφερόντων, τον Μάκη Κεραυνό να έχει τεράστια προβλήματα αποδοχής και τα κόμματα να παρουσιάζουν σημαντικά ελλείμματα σοβαρότητας. Επιπλέον, είναι ξεκάθαρο ότι τα συνθήματα δεν είναι το ίδιο εύκολα στην εξουσία όσο στην πορεία προς αυτήν. Το ζήτημα με τoν ΦΠΑ για τα καύσιμα κατέδειξε πως οι πραγματικότητες δύσκολα συμβαδίζουν με λαϊκίστικα αφηγήματα και κόμματα. Ενώ και ο τρόπος που η κυβέρνηση χειρίστηκε το θέμα, επιβεβαίωσε ότι στερείται, αν μη τι άλλο, πολιτικής διορατικότητας. Διορατικότητα που έδειξε να μην διαθέτει ούτε στο θέμα των ελέγχων στα οδοφράγματα, όταν, για να ικανοποιήσει στελέχη της σκληρής γραμμής και τους πρατηριούχους, άνοιξε παρτίδες με ομάδα πολιτών, μετέτρεψε το ζήτημα σε πρώτο θέμα και βρέθηκε σε φοβερά δύσκολη θέση έναντι της ΕΕ, αφού φάνηκε πως δεν είχε μελετήσει καν τον Κανονισμό για την Πράσινη Γραμμή.

Το μεγαλύτερο όμως βαρίδι της κυβέρνησης είναι αυτή η πεποίθηση που δημιουργείται ότι δεν διαθέτει την ικανότητα να κυβερνήσει. Δεν έχει πείσει σε κανένα σημείο ότι μπορεί να διαχειριστεί τα μεγάλα ζητήματα που θα προκύψουν. Αντίθετα, περισσότερο βγάζει μια εικόνα διεκπεραίωσης των ζητημάτων, τις περισσότερες μάλιστα φορές με τρόπο αναποτελεσματικό, μεγεθύνοντας το χάσμα με την κοινωνία. Διότι στον κόσμο αρέσουν τα συνθήματα, αναζητεί όμως και σταθερότητα. Και κυβέρνηση και συγκυβερνώντα κόμματα δεν έχουν δείξει ότι μπορούν να προσφέρουν μια διακυβέρνηση μακριά από περιπέτειες. Κατά πολλούς, μόνη διέξοδος φαντάζει ο ανασχηματισμός. Και πάλι, όμως, ο Πρόεδρος δείχνει παγιδευμένος μεταξύ κομματικών ισορροπιών και έλλειψης πολλών ποιοτικών επιλογών, με αποτέλεσμα και αυτός να μοιάζει περισσότερο με πρόβλημα παρά με τη λύση.

Μπαίνοντας στην κούρσα για την προεδρία, ο Νίκος Χριστοδουλίδης έδειχνε να διαθέτει τεράστια δυναμική. Ήταν τόσο ευνοϊκό για τον ίδιο το πολιτικό περιβάλλον, που η πλειοψηφία των κομμάτων στοιχίστηκε γύρω του. Ακόμα και μετά την εκλογή του, πολλοί ήταν αυτοί που εκτιμούσαν ότι το μόνο που στεκόταν εμπόδιο, στην πέραν της 10τούς παραμονής του στο Προεδρικό, ήταν η νέα νομοθεσία που περιόριζε τις προεδρικές θητείες στις δύο. Τέσσερις και κάτι μήνες μετά, έχει καταφέρει να ανατρέψει το μομέντουμ, να διαψεύσει κάθε ψευδαίσθηση για αλλαγή και να επιβεβαιώσει κάθε μια από τις αμφιβολίες που η υποψηφιότητά του κουβαλούσε προεκλογικά.

Με τα συγκυβερνώντα κόμματα να δείχνουν πρόθεση να ακολουθήσουν τις δικές τους κομματικές ατζέντες (απόρροια και του γεγονότος ότι η συμμαχία στηρίχθηκε κυρίως στη δημοφιλία Χριστοδουλίδη παρά σ’ ένα πρόγραμμα), τον περίγυρό του να εμφανίζει τεράστια ελλείμματα πολιτικής εμπειρίας και ικανότητας, και τον ίδιο να επιμένει να επικεντρώνεται στην εικόνα, εμφανίζεται σήμερα εγκλωβισμένος σε καταστάσεις που φαίνεται να μην μπορεί να διαχειριστεί. Αδύναμος, υπό συνεχή αμφισβήτηση και υπό ομηρία συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης, χωρίς ξεκάθαρο προσανατολισμό, χωρίς ιδιαίτερη προοπτική, κυρίως όμως χωρίς προφανείς διεξόδους, τείνει να καταστεί στον μεγαλύτερο πολιτικό αντίπαλο του εαυτού του. Και όλο και πιο πολύ φαντάζει με Πρόεδρο μιας μόνο πενταετίας.

antopoly@cytanet.com.cy