Μεγάλο το ενδιαφέρον, λίγες οι αιτήσεις για επενδύσεις και μετοίκηση στην πρωτεύουσα

Το μεγάλο ενδιαφέρον που παρατηρήθηκε, αλλά ο μικρός αριθμός αιτήσεων που τελικά υποβλήθηκαν όσον αφορά την αξιοποίηση των χορηγιών του Σχεδίου Δράσης για τη Λευκωσία, το οποίο ανακοινώθηκε και 2022 και επιδιώκει την αναζωογόνηση της εντός των τειχών πόλης, έφεραν αλλαγές στις διαδικασίες ένταξης στα Σχέδια Χορηγιών, καθώς και στις διευκολύνσεις που παραχωρούνται στους ενδιαφερόμενους. Το Σχέδιο περιλαμβάνει ένα πακέτο χορηγιών ύψους €40 εκατ. για την αναζωογόνηση του περιτειχισμένου ιστορικού κέντρου της πρωτεύουσας που αφορούν τέσσερις κατευθύνσεις:

στην ενίσχυση της επιχειρηματικής δραστηριότητας,

στην απόκτηση ιδιόκτητης κατοικίας,

στη διαμόρφωση φοιτητικών εστιών/ φοιτητικών δωματίων με ιδιωτική πρωτοβουλία (στόχος: συνολικά 450 φοιτητικά δωμάτια) και

πολεοδομικά κίνητρα και ρυθμίσεις.

Να σημειωθεί πως στο γενικότερο πλαίσιο, το Σχέδιο Δράσης περιλαμβάνει και τη στέγαση του Τμήματος Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Κύπρου στο κτήριο του Γυμνασίου Φανερωμένης, η αποκατάσταση του οποίου θα χορηγηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αναβαθμίσεις των σχολείων της εντός των τειχών Λευκωσίας, άλλα οικονομικά κίνητρα, καθώς και κυκλοφοριακές διευκολύνσεις για βιώσιμη αστική κινητικότητα.

Μέχρι σήμερα, σύμφωνα με ενημέρωση από τα αρμόδια τμήματα του Υπουργείου Εσωτερικών, η μεγαλύτερη ανταπόκριση έχει καταγραφεί στο Σχέδιο Χορηγιών για τη δημιουργία φοιτητικών εστιών/ φοιτητικών δωματίων, στο οποίο έχουν υποβληθεί μέχρι στιγμής 40 συνολικά αιτήσεις σε όλα τα στάδια της διαδικασίας. Όσον αφορά το Σχέδιο για την ιδιόκτητη κατοικία το οποίο ανακοινώθηκε την 1η Μαρτίου 2023, αν και υπήρξε ενδιαφέρον δεν έχει υποβληθεί μέχρι στιγμής καμία αίτηση, ενώ για το Σχέδιο ενίσχυσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας, κατά την πρώτη προκήρυξη εντός του 2022 υποβλήθηκαν μόλις τέσσερις αιτήσεις, από τις οποίες καμία δεν κατέστη δυνατό να ενταχθεί στο Σχέδιο, λόγω της μη ικανοποίησης των κριτηρίων και προϋποθέσεων που απαιτούνταν για την έγκρισή τους.

Λαμβάνουν μέτρα

Πρόσφατα, στο πλαίσιο της προσπάθειας για αξιοποίηση του Σχεδίου Δράσης, αλλά και της περαιτέρω βελτίωσής του, ο υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Ιωάννου, συγκάλεσε ευρεία σύσκεψη στην παρουσία του υφυπουργού Τουρισμού Κώστα Κουμή και του δήμαρχου Λευκωσίας Κωνσταντίνου Γιωρκάτζη, καθώς και άλλων υπηρεσιακών, με θέμα την ανάπτυξη και αναζωογόνηση της πόλης της Λευκωσίας. Κατά τη διάρκεια της σύσκεψης τέθηκαν επί τάπητος τα προβλήματα τα οποία αποτελούν τροχοπέδη στην ανάπτυξη της πρωτεύουσας. Να θυμίσουμε πως το σχέδιο αναζωογόνησης της πόλης προβλέπει επιπρόσθετα οικονομική χορηγία για δημιουργία επιθυμητών χρήσεων και ανάπτυξη επιχειρηματικής δραστηριότητας σε επιθυμητούς κλάδους, σχέδια επιδότησης απασχόλησης, πολεοδομικά κίνητρα και βελτίωση της αστικής υποδομής, καθώς και κυκλοφοριακές διευκολύνσεις.

Κατά τη σύσκεψη συζητήθηκαν και τρόποι αξιοποίησης και ανάδειξής της, ούτως ώστε αυτή να αποτελέσει πόλο έλξης για επισκέπτες, προάγοντας ταυτόχρονα την τοπική οικονομία. Σε αυτό το πλαίσιο αποφασίστηκε η σύσταση επιτροπής από εκπροσώπους των αρμόδιων υπηρεσιών, προκειμένου να εξετάσει την εκπόνηση ενός ολιστικού στρατηγικού πλάνου για την αξιοποίηση της Λαϊκής Γειτονιάς, ώστε αυτή να μπορεί να λειτουργεί ως πυρήνας λαϊκής παράδοσης και πολιτισμού,, καθώς και τοπικών εδεσμάτων και προϊόντων, αλλά ταυτόχρονα να ανταποκρίνεται και στις απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής.

Περαιτέρω, αναδείχθηκε το θέμα των εγκαταλελειμμένων υποδομών και η αποκατάστασή τους μέσω της αξιοποίησης των Σχεδίων Χορηγιών που εμπίπτουν στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης για την Αναζωογόνηση της Εντός των τειχών Λευκωσίας. Ο υπουργός Εσωτερικών κ. Ιωάννου ανέφερε σχετικά πως τα σχέδια αυτά, όπως το Σχέδιο Χορηγιών για τις Φοιτητικές φοιτητικές εστίες/ φοιτητικά δωμάτια, το Σχέδιο Ενίσχυσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας, αλλά και το Στεγαστικό Σχέδιο Χορηγιών για φοιτητικές εστίες, τυγχάνουν αξιολόγησης και επεξεργασίας προκειμένου να επαναπροκηρυχθούν σε ένα βελτιωμένο πλαίσιο, περιλαμβάνοντας προϋποθέσεις που θα ανταποκρίνονται σε μεγαλύτερο βαθμό στις ανάγκες των δικαιούχων.

Πολεοδομικά κίνητρα

Στα κίνητρα που είχε εξαγγείλει τον 2022 η κυβέρνηση Αναστασιάδη περιλαμβάνονται και τα ακόλουθα:

•Διατήρηση του εγκεκριμένου συντελεστή δόμησης σε περίπτωση κατεδάφισης και αντικατάστασης ενός μη αξιόλογου γερασμένου κτηρίου με μια επιτρεπόμενη από το Σχέδιο Περιοχής χρήση. Προϋπόθεση, η νέα ανάπτυξη να υλοποιηθεί εντός τεσσάρων ετών από τη χορήγηση της πολεοδομικής άδειας, ενώ, γερασμένο κτήριο, θεωρείται αυτό που ανεγέρθηκε πριν το 1980 και του οποίου η συντήρηση ή αποκατάστασή κρίνεται μη βιώσιμη και οικονομικά ασύμφορη.

• Εξαίρεση ή και η μείωση των απαιτήσεων υπόδειξης χώρων στάθμευσης. Το κίνητρο αυτό θα ισχύσει μέχρι το 2026 και προνοεί εξαίρεση απαίτησης για υπόδειξη χώρων στάθμευσης για νέες επιτρεπόμενες αναπτύξεις που προέρχονται από αποκατάσταση ή και επαναχρησιμοποίηση οικοδομών, αλλά και νέες οικοδομές στις πεζοδρομοποιημένες περιοχές. Παράλληλα, μείωση απαιτήσεων για χώρους στάθμευσης, μέχρι και σε ποσοστό 60%, προτείνεται για τις υφιστάμενες οικοδομές, ενώ το τίμημα της εξαγοράς των χώρων στάθμευσης μειώνεται κατά 70%.

•Αύξηση σε ποσοστό 10% του ποσοστού κάλυψης εκεί και όπου συντελείται μια συνολική αποκατάσταση μιας αξιόλογης οικοδομής, όταν αυτή, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει ένταξη σύγχρονων προνοιών εξοικονόμησης ενέργειας.

•Μεταφορά συντελεστή δόμησης από αξιόλογες οικοδομές που χτίστηκαν πριν το 1960, αλλά και μεταγενέστερα σε περίπτωση αποκατάστασής τους.

•Να σημειωθεί πως έπειτα από διαπίστωση πως η αξία της γης στην εντός των τειχών Λευκωσία, εμφανίζεται σημαντικά χαμηλότερη από ό,τι στα αντίστοιχα ιστορικά κέντρα των άλλων πόλεων, αυξάνεται από 50% σε 70% ο χαρισμένος συντελεστής σε διατηρητέες οικοδομές, ενώ αυξάνεται κατά 40% ο ανώτατος επιτρεπόμενος συντελεστής δόμησης για όλες τις διατηρητέες οικοδομές.

Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας

Σχέδιο Χορηγιών για Ενίσχυση της Επιχειρηματικότητας: Παροχή κινήτρων, υπό μορφή κρατικής χορηγίας, σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα που ασκούν ή που θα ασκήσουν οικονομική δραστηριότητα, τα οποία είναι ιδιοκτήτες ή ενοικιαστές οικοδομών, για σκοπούς ενίσχυσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας στις περιοχές όπου ισχύει το Σχέδιο. Ο προϋπολογισμός του Σχεδίου για 5 έτη (2022-2026) ανέρχεται στα €10 εκατ. Το ύψος της επιχορήγησης θα φτάνει το 60% της επιλέξιμης δαπάνης, με μέγιστη κρατική χορηγία τις 80.000 ευρώ. Κατά την πρώτη προκήρυξη υποβλήθηκαν τέσσερις (4) αιτήσεις, όμως καμία ανάπτυξη δεν κατέστη δυνατό να ενταχθεί στο Σχέδιο, λόγω της μη ικανοποίησης των κριτηρίων και προϋποθέσεων που απαιτούνταν για την έγκρισή τους. Πιο συγκεκριμένα, η βασική αδυναμία των εν δυνάμει δικαιούχων ήταν η εξασφάλιση των απαραίτητων αδειών για την προτεινόμενη ανάπτυξη, προκειμένου να μπορούν να ενταχθούν στο Σχέδιο Χορηγιών. Το ζήτημα αυτό θα αντιμετωπιστεί με τροποποίηση στον Οδηγό του Σχεδίου, έτσι ώστε να μπορεί να υποβληθεί αίτηση χορηγίας με την κατάθεση της αίτησης για πολεοδομική άδεια. Δηλαδή, θα υπάρχει απαίτηση για κατάθεση αίτησης για πολεοδομική άδεια ή άδεια οικοδομής, ώστε να λαμβάνεται προέγκριση, ωστόσο, η υπογραφή της συμφωνίας, η έναρξη των όποιων εργασιών αποκατάστασης της οικοδομής, καθώς και η παραχώρηση της χορηγίας θα γίνονται μετά την εξασφάλιση της άδειας οικοδομής.

Μια άλλη τροποποίηση στον Οδηγό Σχεδίου αφορά και τα ποσοστά των δαπανών ανά κατηγορία. Κατά την πρώτη προκήρυξη, αυτά αφορούσαν κατά 70% για οικοδομικές εργασίες και 20% για εξοπλισμό. Πλέον, κατά τη 2η προκήρυξη, θα δίδεται η δυνατότητα μεταφοράς δαπανών από μια κατηγορία σε άλλη (οικοδομικές εργασίες και εξοπλισμός), ανάλογα με την ιδιαιτερότητα της κάθε προτεινόμενης ανάπτυξης, καθώς και όπου κρίνεται απαραίτητο, έπειτα από τη σύμφωνη γνώμη της Επιτροπής Αξιολόγησης.

Πρόσθετα, στην 1η προκήρυξη δεν συμπεριλαμβάνονταν τα τουρκοκυπριακά ακίνητα. Πλέον, για να δοθεί λύση και σε αυτό το ζήτημα – σημειώνεται ότι στην εντός των τειχών πόλη υπάρχουν γύρω στα 70 αδιάθετα τουρκοκυπριακά εμπορικά υποστατικά, τα οποία λόγω του κόστους συντήρησης και αποκατάστασης παραμένουν ανεκμετάλλευτα – κατά τη 2η Προκήρυξη τα ακίνητα αυτά θα μπορούν να ενταχθούν στο Σχέδιο Χορηγιών, αφού πρώτα εξασφαλιστεί από τους ενδιαφερόμενους ενυπόγραφη συγκατάθεση του Κηδεμόνα Τουρκοκυπριακών Περιουσιών. Αξίζει να σημειωθεί πως για τα τ/κ υποστατικά θα ισχύουν όλες οι πρόνοιες της νομοθεσίας, και θα παραχωρούνται μόνο σε δικαιούχους όπως προβλέπεται από τον νόμο. Το Σχέδιο στην παρούσα φάση είναι κλειστό και θα προκηρυχθεί σύντομα με αλλαγές.

Απόκτηση κατοικίας

Σχέδιο Χορηγιών για Απόκτηση Ιδιόκτητης Κατοικίας: Το συγκεκριμένο Σχέδιο έχει αντικείμενο την παροχή οικονομικής ενίσχυσης για απόκτηση ιδιόκτητης κατοικίας για μόνιμη ιδιοκατοίκηση. Η χρηματοδότησα αφορά σε €5 εκατ. για περίοδο 5 ετών (2022-2016). Το ύψος της επιχορήγησης και τα κριτήρια επιλογής είναι τα ίδια με το ρυρισκόμενο σε ισχύ Στεγαστικό Σχέδιο Αναζωογόνησης Ορεινών, Ακριτικών και Μειονεκτικών Περιοχών, με περιοχή εφαρμογής την εντός των τειχών Λευκωσία.

Η ενίσχυση ανέρχεται στο 50% της συνολικής δαπάνης για απόκτηση κατοικίας, με κατώτατο όριο συνολικής δαπάνης τις €20.000. Το ανώτατο όριο ενίσχυσης (50% συνολικής δαπάνης) εξαρτάται από τη σύνθεση της οικογένειας καθώς και από την κοινότητα/περιοχή στην οποία αποκτάται η κατοικία, με μέγιστα ποσά τα ακόλουθα:

•Μονήρες άτομο μέχρι €35.000

•Ζεύγος μέχρι €45.000

•Νεαρό ζεύγος - να μην έχει κλείσει το 41ο έτος της ηλικίας του κανένα από τα δύο μέλη του ζεύγους κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, μέχρι €60.000

•Οικογένεια με τέκνα (περιλαμβανομένης μονογονεϊκής οικογένειας) μέχρι €50.000

•Νεαρή οικογένεια με τέκνα (περιλαμβανομένης νεαρής μονογονεϊκής οικογένειας) - να μην έχει κλείσει το 41ο έτος της ηλικίας του κανένα από τα μέλη της οικογένειας κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, μέχρι €65.000

•Πολύτεκνοι (4 και άνω τέκνα), μέχρι €70.000

•Άτομα με αναπηρία πρόσθετο ποσό μέχρι €10.000 για κατασκευές

•Για ειδικές κατασκευές, για σκοπούς ασφάλειας και επαρκούς στήριξης της κατοικίας λόγω μορφολογίας ή και κλίσης εδάφους, πρόσθετο ποσό μέχρι €25.000 (αναλόγως περιοχής).

Μέχρι στιγμής, λόγω και των χρονοβόρων διαδικασιών που απαιτούνται, για το Σχέδιο Χορηγιών για Απόκτηση Ιδιόκτητης Κατοικίας δεν έχουν υποβληθεί αιτήσεις.

Έργα για φοιτητές

Στην παρούσα φάση, η διαδικασία αιτήσεων για ένταξη στο συγκεκριμένο Σχέδιο είναι κλειστή και αναμένετε σύντομα η 2η προκήρυξή της. Ωστόσο, η διαδικασία αδειοδοτήσεων των προτάσεων είναι ενεργή και το ενδιαφέρον των αιτητών εμφανίζεται αμείωτο.

Το Σχέδιο προνοεί την αποκατάσταση κτηρίων με στόχο τη διαμόρφωση φοιτητικών εστιών/ φοιτητικών δωματίων ενόψει και της λειτουργίας στην περιοχή της Φανερωμένης της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου. Η χορηγία φτάνει στο 75% της συνολικής δαπάνης για αποκατάσταση, μετατροπή, ή επέκταση υφιστάμενων κτηρίων για τους σκοπούς του Σχεδίου. Η ανέγερση νέων κτηρίων, που περιλαμβανόταν στην 1η προκήρυξη του Σχεδίου, έχει πλέον αφαιρεθεί, τόσο λόγω απουσίας ενδιαφέροντος από τους εν δυνάμει δικαιούχους, όσο και για να δοθεί έμφαση στο υφιστάμενο κτηριακό απόθεμα, και στην αποκατάστασή του, όπως προνοούν και οι στόχοι του Σχεδίου. Ως ελάχιστη επένδυση καθορίστηκε το ποσό των €140.000, ενώ μέγιστο ποσό χορηγίας είναι τα €2 εκατ. Σημειώνεται ότι, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρατηρείται από τον ιδιωτικό τομέα, ως προς την ένταξη στο συγκεκριμένο Σχέδιο Χορηγιών, με 40 αιτήσεις να βρίσκονται στις διάφορες φάσεις της διαδικασίας αξιολόγησης/ τροποποίησης/ αδειοδότησης.

Σημειώνεται περαιτέρω ότι, κατά την 1η πρόσκληση του Σχεδίου, υπογράφηκε μία Συμφωνία Δημόσιας Χρηματοδότης για ανάπτυξη που περιλαμβάνει 13 φοιτητικά δωμάτια, και η οποία ξεκίνησε ήδη να υλοποιείται.

Η 1η πρόσκληση στο Σχέδιο προκηρύχθηκε στις 02/05/2022 και είχε διάρκεια 6 μήνες, ενώ σύντομα θα προκηρυχθεί η 2η πρόσκληση. Κατά τη 2η πρόσκληση του Σχεδίου Χορηγιών, προτείνεται ένα σύνολο τροποποιήσεων επί του Οδηγού Σχεδίου και των Παραρτημάτων, προκειμένου να γίνουν πιο ευνοϊκοί οι οικονομικοί όροι για τους δυνητικούς δικαιούχους. Οι τροποποιήσεις αφορούν κυρίως τους κανονισμούς για τις κρατικές ενισχύσεις, έτσι ώστε να προσελκυσθούν περισσότεροι επενδυτές. Επιπρόσθετα, θεσπίστηκε και η ταχεία αδειοδότηση από τα αρμόδια τμήματα, ενώ έχει γίνει σημαντική δουλειά και στο θέμα της λήψης διαβουλεύσεων από τις διάφορες υπηρεσίες, έτσι ώστε να μην υπάρχουν καθυστερήσεις κατά την αδειοδότηση των έργων.