Ούτε «Πόθεν», ούτε «Έσχες» στη δημόσια υπηρεσία

Την εξεύρεση τρόπων ελέγχου των υψηλόβαθμων υπαλλήλων του δημόσιου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα για αθέμιτο πλουτισμό επιδιώκει ο πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών της Βουλής και βουλευτής του ΔΗΣΥ κ. Δημήτρης Δημητρίου. Αφορά, κυρίως, τους επικεφαλής τμημάτων και υπηρεσιών που λαμβάνουν καθημερινά αποφάσεις, οι οποίες έχουν ως αντικείμενο συμφέροντα εκατομμυρίων ευρώ. Προς αυτή την κατεύθυνση, ο κ. Δημητρίου αναμένεται να ζητήσει την αυτεπάγγελτη εξέταση του θέματος στη σημερινή συνεδρία της Επιτροπής Θεσμών, δεδομένου και του γεγονότος ότι η Πολιτεία αδυνατεί να εφαρμόσει εδώ και τρεις δεκαετίες τη νομοθεσία που προβλέπει την κατάθεση «Πόθεν Έσχες» από τους δημόσιους υπαλλήλους.

Ο νόμος δεν εφαρμόζεται

Στον περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμο περιλαμβάνεται ξεχωριστό άρθρο που αφορά την απόκτηση και τον έλεγχο της περιουσίας των δημοσίων υπαλλήλων. Πρόκειται για το άρθρο 66, το οποίο προβλέπει τα εξής:

Δεv επιτρέπεται σε δημόσιo υπάλληλo vα απoκτήσει άμεσα ή έμμεσα oπoιαδήπoτε κιvητή ή ακίvητη ιδιoκτησία εκμεταλλευόμεvoς πρoς τoύτo τη θέση τoυ ή vα κατέχει τέτoια ιδιoκτησία, όταv τo συμφέρov τoυ σ' αυτή συγκρoύεται με τα δημόσια καθήκovτα τoυ.

Ο υπάλληλoς υπoχρεoύται vα υπoβάλλει τoν Μάρτιo κάθε τρίτoυ έτoυς δήλωση για τυχόv μεταβoλές τωv περιoυσιακώv στoιχείωv τoυ ιδίoυ, τoυ ή της συζύγoυ και τέκvωv τα oπoία πρoστατεύovται και συvτηρoύvται απ' αυτόv. Η πρώτη δήλωση θα υπoβληθεί τoν μήvα Μάρτιo τoυ επόμεvoυ έτoυς από τηv έvαρξη της ισχύoς τoυ vόμoυ αυτoύ. Αv δεv υπάρχoυv μεταβoλές υπoβάλλεται αρvητική δήλωση. Η αρμόδια αρχή μπoρεί με αιτιoλoγημέvη απόφαση της vα ζητήσει τηv υπoβoλή δήλωσης και εvδιαμέσως παρέχovτας εύλoγη πρoθεσμία υπoβoλής της. Μπoρεί, επίσης, vα ζητεί διευκριvίσεις για τα στoιχεία πoυ έχoυv υπoβληθεί και vα ελέγχει τηv ακρίβεια της δήλωσης τoυ υπαλλήλoυ. Η διαπίστωση αvακρίβειας της δήλωσης περιoυσιακώv στoιχείωv τoυ υπαλλήλoυ συvεπάγεται τηv πειθαρχική τoυ δίωξη.

Αv εγερθεί εύλoγη υπoψία για δημόσιo υπάλληλo ως πρoς τηv πηγή τωv oικovoμικώv τoυ πόρωv μπoρεί vα διεξαχθεί έρευvα κατά τov καθoρισμέvo τρόπo για εξακρίβωση της πρoέλευσης τωv πόρωv αυτώv. Αv από τηv έρευvα εξακριβωθεί ότι o δημόσιoς υπάλληλoς απέκτησε τoυς πόρoυς αυτoύς κάτω από συvθήκες πoυ συvιστoύv πoιvικό ή πειθαρχικό αδίκημα, η αρμόδια αρχή πρoβαίvει στη λήψη τωv κατάλληλωv μέτρωv.

Κανένας έλεγχος

Στην προσπάθεια εφαρμογής του «Πόθεν Έσχες» στους δημοσίους υπαλλήλους, τον Μάρτιο του 1991, προέκυψαν διάφορα ερωτήματα, κυρίως ως προς την ερμηνεία του όρου «περιουσιακά στοιχεία» και τι στοιχεία έπρεπε να περιλαμβάνονται στη δήλωση. Εκφράστηκε, επίσης, προβληματισμός ως προς τους μηχανισμούς που θα έπρεπε να εγκατασταθούν για τον έλεγχο των χιλιάδων αυτών δηλώσεων, το διοικητικό κόστος που συνεπάγεται κάτι τέτοιο και τη μεγάλη γραφειοκρατία που θα δημιουργούσε η εφαρμογή του άρθρο 66. Αμφισβητήθηκε, επίσης, το κατά πόσον η δήλωση «Πόθεν Έσχες» των δημοσίων υπαλλήλων θα ικανοποιούσε τον επιδιωκόμενο σκοπό καθώς οι δημόσιοι υπάλληλοι μπορούν να κρύψουν περιουσιακά στοιχεία σε άλλα πρόσωπα, όπως στους γονείς τους.

Το Υπουργικό Συμβούλιο σε συνεδρία του στις 6/6/1991 αποφάσισε την περαιτέρω μελέτη του θέματος. Έκτοτε, το ζήτημα του ελέγχου των δημοσίων υπαλλήλων για αθέμιτο πλουτισμό παραμένει σε εκκρεμότητα.