«Με κατακρίνουν μόνο και μόνο επειδή είμαι trans» - Ένας διεμφυλικός μιλά στον «Π» για το bullying που δέχεται

Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί από πολλά πράγματα τα οποία κάνει ο 19χρονος Ηλίας, ωστόσο δεν είναι λίγοι εκείνοι που τον κρίνουν λαμβάνοντας υπόψη ένα και μόνο χαρακτηριστικό του, αφού πριν πέντε περίπου χρόνια ανακάλυψε ποιος πραγματικά είναι. Στα χαρτιά το όνομά του είναι γυναίκειο, μιας και ο Ηλίας γεννήθηκε γυναίκα ή όπως λέει ο ίδιος «γεννήθηκε στο λάθος σώμα». Στα 19 του αποφασίζει να μιλήσει για το πώς είναι να είσαι διεμφυλικός (transgender) και να γίνει ο ίδιος το πρότυπο που του έλειπε ως παιδί. Μίλησε για τη σχέση του με τη θρησκεία, για το ότι θέλει να γεννήσει τα δικά του παιδιά και στη συνέχεια να μπει στη διαδικασία της φυλομετάβασης, και γενικότερα για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας διεμφυλικός στην Κύπρο. Ο Ηλίας μας επέτρεψε να αναφέρουμε μόνο το μικρό του όνομα, καθότι μεγαλώνοντας σε μια κλειστή και στενόμυαλη κοινωνία, όπως τη χαρακτηρίζει, φοβάται για το πώς θα αντιδράσει μια μερίδα συμπολιτών μας.

Το coming out

«Στα 7 μου είπα στη γιαγιά μου ότι νομίζω πως έπρεπε να γεννηθώ αγόρι», αναφέρει ο Ηλίας, σημειώνοντας ότι τότε δεν ήξερε τη σωστή ορολογία και δεν μπορούσε να βρει τις κατάλληλες λέξεις για να εκφράσει τι ακριβώς αισθανόταν. Επτά χρόνια αργότερα, βρήκε τη δύναμη και τις κατάλληλες λέξεις και συστήθηκε στον περίγυρό του: Ηλίας. Ο ίδιος σημειώνει ότι μπόρεσε να καταλάβει τι του συμβαίνει, γιατί διαφέρει από τα υπόλοιπα κορίτσια της ηλικίας του, όταν είδε ένα βίντεο σε Μέσο Κοινωνικής Δικτύωσης. Το πρώτο άτομο στο οποίο μίλησε ο Ηλίας ήταν η κατά ενός έτους μικρότερη αδερφή του, της οποίας η απάντηση ήταν αυτό που θέλει να ακούσει κάθε άτομο που βρίσκεται στη θέση του Ηλία. «Δεν έχω ιδέα τι μου είπες, εγώ αγαπώ σε όπως είσαι, απλά πες μου τι πρέπει να κάνω», είπε η αδερφή, ενώ οι γονείς είχαν αρχικά διαφορετική αντίδραση. Όπως λέει ο Ηλίας, παρόλο που ήταν ξεκάθαρο από μικρή ηλικία ότι δεν ήταν σαν τα άλλα κορίτσια, οι γονείς και αρκετοί συγγενείς αντέδρασαν. «Της μητέρας μου της πήρε μερικούς μήνες να αποδεχθεί ποιος είμαι, ενώ ο πατέρας μου έπρεπε να περάσει χρόνος», δήλωσε ο 19χρονος. Όσον αφορά την αντίδραση των φίλων του, ο Ηλίας επεσήμανε ότι οι λίγοι φίλοι που είχε τότε ήταν από την κοινότητα των LGBT, κάτι που τον βοήθησε στο να αποδεχθεί πιο εύκολα τον εαυτό του. «Με φώναζαν Ηλία από την αρχή και ήταν πολύ υποστηρικτικοί», με τον 19χρονο να σημειώνει ότι σήμερα του είναι πιο εύκολο να κάνει φίλους, σε σχέση με τότε, διότι τώρα γνωρίζει ποιος είναι.

Στο σχολείο

«Αντιλήφθηκα τι μου συμβαίνει το καλοκαίρι πριν πάω Γ' Γυμνασίου, οπότε είχα τον χρόνο να το επεξεργαστώ πριν επιστρέψω στο σχολείο. Ενημερώσαμε τη διεύθυνση και δεν είχα ιδιαίτερα προβλήματα. Στο σχολείο δέχτηκαν το καινούργιο όνομα», ήταν η απάντησή του σε ερώτηση αναφορικά με το πώς τον αντιμετωπίζουν στο σχολείο. Ο ένας χρόνος στο γυμνάσιο κύλησε ομαλά, ωστόσο δεν συνέβη το ίδιο και στο λύκειο, με τον Ηλία να μιλά για περιστατικά σχολικού εκφοβισμού. «Υπάρχουν φορές που όταν πηγαίνω στην τουαλέτα, επειδή πηγαίνω στις αντρικές, μου κτυπούν την πόρτα, ή κάθονται έξω και με σχολιάζουν», σημείωσε, ενώ δεν παρέλειψε να αναφέρει ότι αντιμετωπίζει και πρόβλημα στο μάθημα της γυμναστικής, καθώς κάποια αγόρια δεν ήθελαν να κάνουν γυμναστική μαζί του, πόσω μάλλον να μοιράζονται τα ίδια αποδυτήρια. Όσον αφορά τους καθηγητές, υπήρξε καθηγητής Φυσικής ο οποίος δεν μπορούσε να τον αποδεχθεί. «Με αποκαλούσε συνέχεια 'κόρη', και πάντα απευθυνόταν σε εμένα χρησιμοποιώντας θηλυκές αντωνυμίες. Οι συμμαθητές μου του απαντούσαν ότι είμαι αγόρι και με υπερασπίζονταν», δήλωσε υποστηρίζοντας ότι τώρα πια δεν φοβάται να εκφραστεί ελεύθερα, ενώ προσπαθεί να μην λαμβάνει υπόψη του τη γνώμη των άλλων, ιδιαίτερα όταν δεν είναι σε θέση να τον καταλάβουν. «Δεν μπορώ να αλλάξω τη γνώμη των άλλων, το σημαντικό είναι να είμαι εγώ εντάξει με τον εαυτό μου ούτως ώστε να μην με επηρεάζουν όλα όσα λένε οι άλλοι», ήταν η απάντησή του στην ερώτηση πώς ανέχεται τα πειράγματα και τα διάφορα σχόλια που ακούει κατά καιρούς.

«Φοβάμαι για τη ζωή μου»

Υπάρχουν βέβαια και κάποιοι που δεν μένουν μόνο στα λόγια. Ο Ηλίας αν και είναι μόλις 19 ετών, είναι αρραβωνιασμένος με μια κοπέλα, με την οποία σκοπεύουν να συγκατοικήσουν το επόμενο χρονικό διάστημα. «Δεν είναι λίγοι αυτοί που όταν μας βλέπουν μαζί ρωτούν την κοπέλα μου αν είναι λεσβία», ανέφερε, χωρίς να μπορεί να κρύψει τη δυσφορία του για τον τρόπο με τον οποίο ο κόσμος αντιμετωπίζει όχι μόνο τον ίδιο, αλλά και το άτομο που τον συνοδεύει. Χαρακτηριστικό είναι το περιστατικό που συνέβη πριν από λίγους μήνες, όταν οι δυο τους αποφάσισαν να πάνε για φαγητό σε φαστφουντάδικο. «Καθόμασταν στην άκρη και τρώγαμε ήσυχα και ξαφνικά μια ομάδα με 5-6 αγόρια άρχισε να μας κοροϊδεύει. Στην αρχή δεν δώσαμε σημασία, αλλά αυτοί συνέχισαν. Ο ένας μάλιστα μας πλησίασε και μας έφτυσε το φαγητό που είχε στο στόμα του. Εκείνη τη στιγμή φοβήθηκα για τη σωματική μας ακεραιότητα», υπογράμμισε ο Ηλίας χωρίς να μπορεί να κρύψει την ανησυχία του για το ότι ανά πάσα ώρα και στιγμή μπορεί να του συμβεί κάτι παρόμοιο. «Μετά το περιστατικό, έκανα δύο μήνες να βγω για ένα φαγητό ή για καφέ», εξηγεί. «Έχω ακούσει περιστατικά επιθέσεων, ξυλοδαρμού σε άτομα που είναι ομοφυλόφιλοι ή τρανς και η αλήθεια είναι ότι φοβάμαι», αναφέρει ο 19χρονος, επισημαίνοντας παράλληλα ότι ακόμη και στον χώρο εργασίας του αντιμετωπίζει ρατσιστικές συμπεριφορές. Αρχικά έθιξε το θέμα ότι αρνήθηκαν να βάλουν στις βάρδιες το καινούργιο του όνομα και χρησιμοποιούσαν της ταυτότητας, ενώ δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στον τρόπο που τον αντιμετωπίζουν κάποιοι συνάδελφοί του. «Μια συνάδελφος γύρισε και μου είπε όταν έμαθε ότι έχω σχέση με γυναίκα ότι αυτό δεν είναι χριστιανικό και ότι με σέβεται αλλά επειδή γεννήθηκα γυναίκα πρέπει να παντρευτώ άντρα και να κάνω παιδιά. Ανέφερα το περιστατικό στους ανωτέρούς μου, προχώρησαν σε επίπληξη αλλά δεν άλλαξε κάτι. Ίσα-ίσα που τα πράγματα έγιναν ακόμα χειρότερα για εμένα», λέει, υπογραμμίζοντας ότι συχνά δέχεται bullying από συναδέλφους του.

Αυτοκτονικές τάσεις

Μιλώντας για τα ρατσιστικά σχόλια που δέχεται κατά καιρούς, ο Ηλίας θέλησε να θίξει και το θέμα της ψυχολογίας των διεμφυλικών ατόμων, τα οποία δέχονται ελάχιστη βοήθεια από το κράτος και την πολιτεία. Όπως είπε, πρέπει να κατανοήσουμε όλοι ότι ένα άτομο το οποίο είναι διεμφυλικό, δεν επιλέγει να βρίσκεται σ’ αυτή τη θέση, παλεύει να αποδεχθεί τον εαυτό του, και το παραμικρό σχόλιο μπορεί να αποτελέσει αιτία για να θελήσει να βάλει τέλος στη ζωή του. «Σήμερα αν με αποκαλέσεις με το όνομα της ταυτότητάς μου, θα σου πω ότι δεν είμαι εγώ το άτομο στο οποίο απευθύνεσαι. Πριν τέσσερα χρόνια, θα έβαζα τα κλάματα. Εσύ όμως δεν μπορείς να ξέρεις την ψυχολογική μου κατάσταση. Μπορεί για εμένα αυτό να είναι το τελειωτικό κτύπημα και να πω ότι κανένας δεν με αποδέχεται και να κάνω ζημιά στον εαυτό μου», σημείωσε, ενώ δεν έκρυψε ότι κάτι τέτοιο πέρασε από το μυαλό του σε δύσκολες περιόδους. «Όσο και αν κάποιοι σοκάρονται έχουμε τρανς ή ομοφυλόφιλους στην Κύπρο, οι οποίοι φτάνουν σε αυτό το σημείο, καθώς δεν λαμβάνουν την αποδοχή και τη στήριξη που χρειάζονται», υποστήριξε ο Ηλίας, σε μια προσπάθεια αφύπνισης της κοινωνίας. Τόνισε μάλιστα ότι συχνά έρχονται σε επαφή μαζί του μέσω των social media, έφηβοι στην ηλικία των 12-13 ετών, οι οποίοι βρίσκονται σε αδιέξοδο, μισούν το σώμα τους και δεν ξέρουν πώς να διαχειριστούν την κατάσταση στην οποία βρίσκονται. «Το πρώτο πράγμα που τους λέω είναι ότι δεν μισούν το σώμα τους αλλά κάποια κομμάτια από αυτό, ενώ προσπαθώ να τους βοηθήσω να συνειδητοποιήσουν ότι δεν είναι μόνοι. Όση υποστήριξη έχει κάποιος από την οικογένειά του ή από το περιβάλλον του, κανένας ο οποίος δεν βιώνει τα ίδια συναισθήματα μπορεί να καταλάβει τη μοναξιά που βιώνουμε», ανέφερε χαρακτηριστικά, για να συμπληρώσει ότι και αυτός όταν ήταν σε εκείνη την κρίσιμη ηλικία, είχε ανάγκη να μιλήσει με κάποιο άτομο που να βιώνει τα ίδια.

Τα στερεότυπα

Ζώντας σε μια κλειστή κοινωνία όπως η κυπριακή, δεν είναι το πιο εύκολο πράγμα να βρεις κάποιον διεμφυλικό και να μπορείτε να μιλήσετε ανοικτά. Ο Ηλίας, στη διάρκεια της συζήτησης, αναφέρει πως μπερδεύουμε τους ορισμούς και πως όταν μιλάμε για διεμφυλικούς, το μυαλό μας πάει κυρίως στις trans γυναίκες, για τις οποίες έχουν γραφτεί βιβλία, υπάρχουν ταινίες, θεατρικές παραστάσεις, με τον ίδιο να αναρωτιέται γιατί δεν γίνεται κάτι τέτοιο και με τους trans άντρες. Απέρριψε και το επιχείρημα που χρησιμοποιούν κάποιοι καλοθελητές, ότι προβάλλοντας τέτοιου είδους πρότυπα μελλοντικά θα αυξηθεί ο αριθμός των trans και των γκέι παιδιών, λέγοντας ότι ο ίδιος μεγάλωσε σε ένα σπίτι όπου κανείς δεν ήξερε τι σημαίνει διεμφυλικός και τι είναι trans, ενώ φίλοι του των οποίων οι γονείς μιλούσαν ανοικτά για τέτοια θέματα, είναι straight. Εκτός αυτού, μίλησε και για τα στερεότυπα που υπάρχουν ακόμη και για τους διεμφυλικούς. «Επειδή είμαι trans άντρας, δεν σημαίνει ότι αν θέλω δεν μπορώ να βαφτώ ή να φορέσω φόρεμα, όπως δεν σημαίνει ότι μια trans γυναίκα ντύνεται και συμπεριφέρεται λες και συμμετέχει σε drag queen show. Αυτά είναι κάποια στερεότυπα που έχουν δημιουργηθεί, τα οποία μας αδικούν», υπογράμμισε, ενώ ξεκαθάρισε ότι ο κάθε διεμφυλικός έχει τη δική του πορεία και πρέπει να κρίνεται γι’ αυτήν και όχι επειδή είναι trans. «Λυπάμαι που το διαπιστώνω, αλλά ένα μεγάλο ποσοστό των συμπολιτών μας δεν βλέπει τους διεμφυλικούς ως ανθρώπους και προτιμά να μας κρίνει από την εικόνα που έχει σχηματίσει στο μυαλό του για το πώς πρέπει να είμαστε», ανέφερε.

«Θα σε βαπτίσω Ηλία»

Μιλώντας για διεμφυλικούς και πώς αντιμετωπίζει η κοινωνία τα άτομα, δεν θα μπορούσε να μην πάει η συζήτηση και στο θέμα της θρησκείας. Υπάρχει η πεποίθηση ότι αν είσαι διεμφυλικός, δεν μπορείς να πιστεύεις στον Θεό και να δηλώνεις χριστιανός. Ο Ηλίας ωστόσο έχει διαφορετική άποψη. Σύμφωνα με τον ίδιο, όλο αυτό το αφήγημα με τον διάβολο, και ότι δεν μπορεί ο trans να πιστεύει στον Θεό, το έχουν δημιουργήσει κάποιοι, οι οποίοι δεν είναι θρησκευόμενοι αλλά είναι θρησκόληπτοι. Ο ίδιος δηλώνει ότι ενώ είναι χριστιανός, για πολλά χρόνια, λόγω των στερεοτυπικών αντιλήψεων δεν πήγαινε στην εκκλησία. Πήγε φέτος το Μεγάλο Σάββατο και ο λόγος ήταν ένας πάτερ ο οποίος ανάμεσα σε άλλα του είπε ότι ο Θεός τον αγαπά όπως είναι, ενώ τον κάλεσε όποτε θέλει να βαπτιστεί με το νέο του όνομα, να πάει να τον βρει και εκείνος θα το πράξει μετά χαράς.

«Εγώ είμαι περήφανη για τον γιο μου»

Εκτός από τον Ηλία, στον «Π» μίλησε και η μητέρα του, η οποία αν και στην αρχή δυσκολεύτηκε να αποδεχθεί την κατάσταση, σήμερα στέκεται πλάι στον γιο της. Η ίδια μίλησε για τις φορές που μετά την αποκάλυψη απευθύνθηκε στον γιο της με το όνομα της ταυτότητας και το πόσο δύσκολο της ήταν να φτάσει στην αποδοχή. Παραδέχθηκε ότι αρχικά δεν ήξερε τι σημαίνει το να είναι κάποιο άτομο διεμφυλικό, με τον Ηλία να της εξηγεί και να τη φέρνει όπως λέει σε επαφή με έναν νέο κόσμο. «Από τότε έχω γνωρίσει αρκετούς φίλους του γιου μου που είναι είτε ομοφυλόφιλοι είτε διεμφυλικοί και ομολογώ ότι σπαράζει η καρδιά μου κάθε φορά που βλέπω πώς τους συμπεριφέρονται οι γονείς τους. Τους δίνω αγάπη και τους εξηγώ ότι δεν υπάρχει κάτι για το οποίο πρέπει να ντρέπονται», αναφέρει η μητέρα, διευκρινίζοντας μάλιστα ότι σε περίπτωση που χρειαστεί, η πόρτα του σπιτιού της είναι πάντα ανοικτή γι’ αυτούς. «Ξέρω ότι κάτι τέτοιο δεν αρκεί, μιας και κάθε παιδί έχει την ανάγκη να είναι αποδεκτό από τον περίγυρό του και ειδικά από τους γονείς του». Η ίδια μίλησε και για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν οι άλλοι το παιδί της, εκφράζοντας τον θυμό της. Γενικότερα, σημείωσε, ζούμε σε μια επικριτική κοινωνία, όπου όλοι προσπαθούν να χωρέσουν σε ένα «γελοίο καλούπι», και όποιος δεν ταιριάζει σ΄ αυτό το καλούπι, είναι απειλή. Σύμφωνα με τη μητέρα, στο σχολείο οι πλείστοι καθηγητές και μαθητές ήταν υποστηρικτοί, με την ίδια να εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι επέτρεψαν στον γιο της να είναι ελεύθερος να εκφραστεί, κάτι που θα έπρεπε να είναι δεδομένο. Έθιξε μάλιστα και το ότι στο σχολείο δέχθηκαν την αλλαγή του ονόματος, κάτι το οποίο δεν έγινε αποδεκτό στον χώρο εργασίας του. «Μπορώ να κατανοήσω το να υπάρχει το όνομα της ταυτότητας γραμμένο σε επίσημα έγγραφα μέχρι να γίνουν οι απαραίτητες διαδικασίες για να το αλλάξει, αλλά δεν μπορώ να αντιληφθώ σε τι εξυπηρετεί να γράφουν το όνομα της ταυτότητας και το λάθος φύλο σε ένα πρόγραμμα στο οποίο αναγράφεται ποιος δουλεύει. Δεν μπορούν να καταλάβουν ότι κάτι τέτοιο αυξάνει τις πιθανότητες να δεχθεί εργασιακό bullying;», αναρωτήθηκε η μητέρα. Η ίδια δηλώνει περήφανη για το παιδί της που είναι ο εαυτός του σε έναν κόσμο σκληρό και στενόμυαλο. «Είναι ο ήρωάς μου και θα στέκομαι πάντα στο πλευρό του», υπογράμμισε. Δεν δίστασε παράλληλα να απαντήσει και σε όλους όσοι, ακούγοντας την ιστορία του Ηλία, θα πουν ότι είναι μικρός για να μπορεί να πάρει αποφάσεις και ενδεχομένως να μπει στη διαδικασία της φυλομετάβασης. «Ο καθένας καλό θα ήταν να βλέπει τον εαυτό του και να μην ασχολείται με το τι θα κάνουν οι άλλοι», τόνισε, ενώ παράλληλα μίλησε και για το ότι παιδί με παιδί διαφέρει και η κάθε περίπτωση πρέπει να κρίνεται ξεχωριστά. Όσον αφορά τον Ηλία, ανέφερε ότι «ο γιος μου ήταν ο τύπος του παιδιού που ήξερε πάντα τι θέλει, και προτού πάρει μια απόφαση, γνωρίζει τι συνέπειες μπορεί να έχει αυτή. Εμπιστεύομαι το παιδί μου και όταν έρθει η στιγμή που θα αποφασίσει να κάνει το επόμενο βήμα, θα είμαι εκεί και θα τον υποστηρίξω. Για εμένα δεν είναι ένα διεμφυλικό άτομο, είναι ο γιος μου και είναι καταπληκτικός όπως ακριβώς είναι». Σε μια προσπάθεια να δώσει θάρρος στα άτομα που φοβούνται να μιλήσουν αλλά και στους γονείς, οι οποίοι προσπαθούν να κατανοήσουν το παιδί τους, η μητέρα του Ηλία ανέφερε ότι δεν είναι εύκολο, υποστηρίζοντας παράλληλα ότι και οι δύο πλευρές χρειάζονται ψυχολογική υποστήριξη. Για το περιβάλλον του ατόμου και ιδιαίτερα τους γονείς, ανέφερε ότι πρέπει να στηριχθούν για να μπορέσουν στη συνέχεια να βοηθήσουν το παιδί τους, σημειώνοντας ότι «θα ήταν υπέροχο αν υπήρχε μια ομάδα υποστήριξης για όλη την οικογένεια καθώς το παιδί μπαίνει στις ομάδες αλλά οι γονείς μένουν στην απέξω. Αν μπορούσαμε να μιλήσουμε μαζί και να τα ομαλοποιήσουμε όλα, θα βοηθούσε τόσο το παιδί όσο και την οικογένεια».