Τι σημαίνει το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο - Τι απαγορεύεται, τι επιτρέπεται και ποιες οι επιπτώσεις

Από σήμερα Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου τίθεται σε ισχύ η απόφαση για επιβολή πλαφόν στο ρωσικό πετρέλαιο, ενώ σήμερα τελείωσε η περίοδος προσαρμογής για το ευρωπαϊκό εμπάργκο, κάτι που σημαίνει ότι πλέον απαγορεύεται η αγορά ρωσικού αργού από κράτος-μέλος της ΕΕ. Πώς μεταφράζονται οι αποφάσεις αυτές για τους καταναλωτές και τι πραγματικό αντίκτυπο έχουν για τη Μόσχα, είναι τα βασικά ερωτήματα που απασχολούν.

Αναφορικά με το πλαφόν, πρόκειται για την απόφαση των G7, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Αυστραλίας, που προβλέπει ανώτατο όριο πώλησης 60 δολαρίων ανά βαρέλι για το ρωσικό αργό πετρέλαιο που μεταφέρεται αποκλειστικά δια θαλάσσης- με πλοία- με στόχο να μειωθούν τα έσοδα της Ρωσίας και κατ' επέκταση η χρηματοδότηση του πολέμου στην Ουκρανία.

Παράλληλα, η απόφαση αποσκοπεί στη διατήρηση της σταθερότητας στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου. Σημειώνεται ότι έχει προβλεφθεί μια μεταβατική περίοδος 45 ημερών που επιτρέπει στα πλοία που φόρτωσαν ρωσικό αργό πριν από τη σημερινή ημερομηνία να μεταφέρουν το φορτίο τους και να εκφορτώσουν μέχρι τις 19 Ιανουαρίου 2023 χωρίς συνέπειες, ενώ για τα προϊόντα διύλισης πετρελαίου, όπως το ντίζελ, το πλαφόν θα τεθεί σε ισχύ στις 5 Φεβρουαρίου 2023.

Εκτός από την επιβολή του πλαφόν (του ανώτατου ορίου τιμής πώλησης), σε ισχύ τίθεται από σήμερα και το εμπάργκο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο ρωσικό αργό. Πρόκειται για την απόφαση που είχε ληφθεί τον περασμένο Ιούνιο από τους ηγέτες των "27" και προβλέπει ότι από σήμερα τελείωσε η περίοδος προσαρμογής κατά την οποία έγινε σταδιακή εφαρμογή της απαγόρευσης. Πλέον απαγορεύονται πλήρως οι θαλάσσιες εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στην απόφαση του Ιουνίου αποφασίστηκαν εξαιρέσεις για τρεις χώρες: την Ουγγαρία, τη Σλοβακία και την Τσεχία, καθώς κρίθηκε ότι τα τρία αυτά κράτη-μέλη της ΕΕ έχουν υψηλό βαθμό εξάρτησης, λόγω της γεωγραφικής τους θέσης, από το ρωσικό αργό που μεταφέρεται μέσω αγωγών, ενώ δεν έχουν το χρόνο για να το υποκαταστήσουν άμεσα.

Το πλαφόν αφορά τρίτες χώρες στις οποίες δίνεται η επιλογή να αγοράσουν ρωσικό αργό, αν η τιμή του είναι στο ίδιο επίπεδο ή κάτω από το ανώτατο όριο.

Πώς θα λειτουργήσει το μέτρο του πλαφόν

Το ανώτατο όριο τιμής ορίστηκε στα 60 δολάρια ανά βαρέλι. Το πλαφόν θα αναθεωρείται κάθε δύο μήνες, ενώ η πρώτη αναθεώρηση θα γίνει στα μέσα Ιανουαρίου για να διασφαλιστεί ότι παραμένει τουλάχιστον 5% κάτω από τη μέση τιμή του ρωσικού αργού, όπως αυτή καθορίζεται από τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας. Κάθε αλλαγή του ανώτατου ορίου θα πρέπει να συμφωνείται ομόφωνα και από τις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στη συνέχεια από τις χώρες του G7.

Κάθε φορά που θα αποφασίζεται αλλαγή του πλαφόν στο ρωσικό αργό που πωλείται δια θαλάσσης, θα προβλέπεται περίοδος χάριτος 90 ημερών για να εξακριβώνεται ότι κανένα πλοίο δεν θα φορτώνει αργό σε τιμή που δεν ισχύει πλέον.

Τι απαγορεύεται

Οι ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές (σ.σ. οι ασφαλιστικές που ασφαλίζουν ασφαλιστές) εταιρείες που λειτουργούν στις χώρες των G7 και την Ευρωπαϊκή Ένωση και παρέχουν υπηρεσίες σε δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν ρωσικό αργό πετρέλαιο, δεν θα επιτρέπεται να χειρίζονται τέτοια φορτία εκτός εάν το πετρέλαιο αγοράζεται στην τιμή ή κάτω από το ανώτατο όριο τιμής.

Οι ναυτιλιακές εταιρείες δεν θα επιτρέπεται να παρέχουν δεξαμενόπλοια για τη μεταφορά ρωσικού αργού, εκτός εάν το πετρέλαιο πωλείται στην τιμή του ανώτατου ορίου ή κάτω των 60 δολαρίων.

Τι επιτρέπεται

Η παροχή χρηματοοικονομικών και ναυτιλιακών υπηρεσιών για το ρωσικό αργό πετρέλαιο επιτρέπεται εάν αγοράζεται σε ή κάτω από το ανώτατο όριο τιμής καθώς και σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Συγκεκριμένα έργα που είναι απαραίτητα για την ενεργειακή ασφάλεια ορισμένων τρίτων χωρών μπορούν να εξαιρεθούν από το ανώτατο όριο τιμής.

Οι επιπτώσεις για όποιον παραβαίνει την απόφαση για το πλαφόν

Εάν ένα πλοίο υπό σημαία τρίτης χώρας μεταφέρει ρωσικό πετρέλαιο πάνω από το ανώτατο όριο τιμής, οι φορείς εκμετάλλευσης της ΕΕ θα απαγορεύεται να το ασφαλίζουν, να κάνουν χρηματοδότηση μέσω τραπεζικού δανεισμού και να το εξυπηρετούν για 90 ημέρες μετά την εκφόρτωση του "παράνομου" φορτίου.

Τα πλοία υπό σημαία ΕΕ θα υπόκεινται σε κυρώσεις σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία, αλλά η ΕΕ προετοιμάζει ρήτρα που θα προβλέπει ποινή 5% επί του παγκόσμιου κύκλου εργασιών για όλες τις εταιρείες που θα παραβιάζουν τις κυρώσεις της ΕΕ.

Τι σημαίνει για τους καταναλωτές

Καθώς η πετρελαιοπαραγωγός Ρωσία πιθανότατα δεν θα είναι σε θέση να επαναδρομολογήσει όλο το πετρέλαιο της από την Ευρώπη, τον έως τώρα μεγαλύτερο πελάτη της σε άλλους πελάτες της, τουλάχιστον στην αρχή θα υπάρξουν αναταράξεις.

Αναλυτές της γερμανικής τράπεζας Commerzbank αναφέρουν ότι το εμπάργκο και το ανώτατο όριο της ΕΕ μαζί, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε "αισθητή πίεση στην αγορά πετρελαίου στις αρχές του 2023" και αναμένουν ότι η τιμή του διεθνούς δείκτη αναφοράς για το Brent θα ανέβει στα 95 δολάρια το βαρέλι τις επόμενες εβδομάδες. Σημειώνεται ότι την Παρασκευή, η τιμή του Brent υποχώρησε στα 85,48 δολάρια το βαρέλι.

Αναλυτές αναμένουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο από το εμπάργκο της ΕΕ μπορεί να γίνει αισθητός όχι από σήμερα αλλά στις 5 Φεβρουαρίου, όταν θα έχει λήξει η περίοδος χάριτος και θα τεθεί σε ισχύ η πρόσθετη ευρωπαϊκή απαγόρευση για τα προϊόντα διύλισης που παράγονται από πετρέλαιο, όπως το ντίζελ.

Η Ευρώπη έχει ακόμα πολλά αυτοκίνητα που κινούνται με ντίζελ. Το καύσιμο χρησιμοποιείται επίσης για τις μεταφορές με φορτηγά για τη μεταφορά μιας τεράστιας γκάμα αγαθών στους καταναλωτές και για τη λειτουργία γεωργικών μηχανημάτων, έτσι αυτό το υψηλότερο κόστος θα μετακυληθεί σε ολόκληρη την οικονομία και κατά συνέπεια στην τσέπη του καταναλωτή.

Πώς ο Πούτιν ενδέχεται να προσπαθήσει να ξεπεράσει το πλαφόν

Η Ρωσία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας αργού στον κόσμο. Ωστόσο όπως σημειώνουν αναλυτές, απλώς και μόνο με το εμπάργκο και χωρίς το πλαφόν, θα ήταν εύκολο να βρεθούν νέοι αγοραστές σε τιμές αγοράς.

Από την άλλη πλευρά, οι χώρες των G7 – Καναδάς, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ηνωμένες Πολιτείες – παρέχουν ασφαλιστικές υπηρεσίες για το 90% του παγκόσμιου φορτίο,υ ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πολύ σημαντικός παίκτης στις θαλάσσιες μεταφορές.

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι αν και όλες οι χώρες καλούνται να υιοθετήσουν το πλαφόν, όσες χώρες συνεχίσουν να αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο πάνω από το πλαφόν αυτό θα πρέπει να το κάνουν χωρίς να χρησιμοποιούν δυτικές υπηρεσίες για την απόκτησή του, την ασφάλισή του και τη μεταφορά του.

Στο ερώτημα αν θα ήταν περίπλοκο να βρεθούν εναλλακτικές λύσεις για τις υπηρεσίες που παρέχονται από ευρωπαϊκές εταιρείες, οι οποίες κυριαρχούν στη μεταφορά και την ασφάλιση δεξαμενόπλοιων, Ευρωπαΐος αξιωματούχος που μίλησε στον ιστότοπο ευρωπαϊκών ειδήσεων Euractiv απάντησε, ότι θα ήταν "εξαιρετικά επικίνδυνο" και ότι "κάθε κράτος-μέλος της ΕΕ και των G7 θα πρέπει να παρακολουθεί τις εταιρείες που εδρεύουν στην επικράτειά του.

Η Ρωσία θα μπορούσε να επιχειρήσει να δημιουργήσει τον δικό της στόλο δεξαμενόπλοιων, τα οποία θα εκμεταλλεύεται και θα ασφαλίζει η ίδια, αλλά οι Βρυξέλλες πιστεύουν ότι "η δημιουργία ενός τέτοιου συστήματος εν μία νυκτί θα είναι πολύ περίπλοκη".

Σε κάθε περίπτωση, το Κρεμλίνο διαμηνύει ότι δεν αναγνωρίζει το μέτρο του πλαφόν.

Πηγή: thetoc.gr