Αυξανόμενο κόστος ηλεκτρισμού: Ποια μέτρα έλαβαν χώρες της ΕΕ;

Η ραγδαία αύξηση του κόστους στο ηλεκτρικό ρεύμα συνεχίζεται και προβληματίζει. Είναι δεδομένο ότι το πρόβλημα δεν παρατηρείται αποκλειστικά στην Κύπρο, αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο. Η αυξημένη ζήτηση στην αγορά ενέργειας για τις ανάγκες της επανεκκίνησης της αγοράς με το πέρας του κυρίως μέρους της πανδημίας, οι αυξημένες ανάγκες λόγω του καύσωνα που ταλανίζει την Ευρώπη και βεβαίως η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι επακόλουθες κυρώσεις, είναι μερικοί από τους λόγους που οδήγησαν στη σημερινή ενεργειακή κρίση.

Στην Κύπρο μετά από αλλεπάλληλες διαβουλεύσεις σε κοινοβουλευτικό και υπουργικό επίπεδο, φτάσαμε τελικά στη δέσμη μέτρων που ανακοινώθηκαν τον Ιούλιο, με περιορισμένο χρόνο ισχύος. Είναι δεδομένο πως τα κυπριακά νοικοκυριά επιφορτίζονται δυσανάλογο κόστος για την ενέργεια που καταναλώνουν - πάντα σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας μας. Πρόκειται για αυξήσεις οι οποίες υπολογίζονται στο 24% σε σχέση με τα περυσινά τιμολόγια, με βάση τις ανακοινώσεις της ΑΗΚ τον Ιούλιο. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι η Κύπρος βρίσκεται σταθερά στην λίστα με τα 10 κράτη μέλη της ΕΕ με το υψηλότερο κόστος στην οικιακή ενέργεια.

Στο παρόν γίνεται ενδεικτική αναφορά για τα μέτρα που έλαβαν χώρες της ΕΕ για αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Σαφώς, η διαφορετική φύση της λειτουργίας των οικονομιών ανά την ΕΕ και οι μέθοδοι κάλυψης των ενεργειακών τους αναγκών λαμβάνεται υπόψη σε αυτή την προσέγγιση.

Ελλάδα

Πέραν των 7 δισεκατομμυρίων ευρώ έχει ξοδέψει το κράτος από τον περασμένο Σεπτέμβριο σε επιδοτήσεις σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις και αγρότες για κάλυψη του κόστους που πληρώνουν για ηλεκτρικό ρεύμα. Αναμένεται ότι το νέο πακέτο που θα εφαρμοστεί τον Αύγουστο θα απορροφήσει 80%-90% της αύξησης για την συγκεκριμένη περίοδο.

Γερμανία

Επιδοτήσεις σε πολλαπλά επίπεδα προωθούνται και στη Γερμανία. Ενδεικτικά παραδείγματα είναι τα 300 ευρώ που έλαβαν όσα εργαζόμενα άτομα πληρώνουν φόρο εισοδήματος, συν 100 ευρώ ανά εξαρτώμενο τέκνο. Προωθήθηκαν επίσης μειώσεις στις τιμές των καυσίμων κίνησης, ενώ το κόστος για μετακινήσεις με το εκτενές δίκτυο ΜΜΜ της χώρας μειώθηκε στα μόλις 9 ευρώ/μήνα.

Η γερμανική οικονομία όμως αντιμετωπίζει εκτεταμένα προβλήματα στο επίπεδο της κατανάλωσης φυσικού αερίου από το οποίο εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό. Μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να βρίσκει τους τρόπους να αντιμετωπίσει την κρίση σε αυτό τον τομέα και το κόστος εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 500 ευρώ ανά νοικοκυριό.

Γαλλία

Το κόστος των μέτρων για περιορισμό της αυξητικής τάσης του ενεργειακού κόστους για την Γαλλία, έχει ξεπεράσει τα 25 εκατομμύρια ευρώ, βάσει των λεγομένων του Υπουργού Οικονομικών της χώρας, Bruno Le Maire. Η γαλλική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να περιορίσει την αύξηση του κόστους στο 4% ανά μηνιαία περίοδο. Ενδεικτικά, στην Κύπρο το ανάλογο κόστος για την Κύπρο αυξήθηκε κατά 24%.

Η Γαλλία καταφέρνει να καλύπτει σημαντικό μέρος των σχετικών της εξόδων, πουλώντας αυξημένες ποσότητες ενέργειας στις γειτονικές της χώρες, την οποία παράγει με τους πυρηνικούς της αντιδραστήρες.

Βουλγαρία

Περίπου 1.1 δισεκατομμύριο έχει ήδη ξοδέψει το κράτος στη Βουλγαρία σε επιδοτήσεις για επιχειρήσεις και νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα. Εφαρμόζει επίσης από τον περασμένο Ιούλιο, πλάνο κατά το οποίο μειώνει τις τιμές στα καύσιμα κατά 12 σεντ ανά λίτρο, με ισχύ μέχρι το τέλος του έτους.

Ουγγαρία

Αρχικά, η κυβέρνηση της Ουγγαρίας είχε ανακοινώσει μείωση στο κόστος των καυσίμων της τάξης του ενός ευρώ ανά λίτρο. Το μέτρο όμως σύντομα αποδείχτηκε μη λειτουργικό λόγω της εξαιρετικά αυξημένης ζήτησης, με αποτέλεσμα τελικά να εφαρμοστούν ιδιαίτερα περιοριστικά κριτήρια για την εφαρμογή του.

Επιπρόσθετα, η κυβέρνηση εφάρμοσε απαγόρευση εξαγωγών ενέργειας, για σκοπούς αυτάρκειας.

Ιταλία

Μερικές εβδομάδες πριν τις εκλογές στην Ιταλία, ο απερχόμενος πρωθυπουργός Mario Draghi ανακοίνωσε νέο πακέτο ενίσχυσης των οικογενειών και των επιχειρήσεων, με την χώρα να φτάνει στο συνολικό κόστος των σχετικών πακέτων στα 35 δισεκατομμύρια από τον Ιανουάριο. Η κυβέρνηση επίσης προσφέρει 200 ευρώ ανά οικογένεια για κάλυψη σχετικά με το ενεργειακό κόστος της οικίας τους. Επίσης, από τον Ιανουάριο έχει καταργήσει τις επιπλέον χρεώσεις στα καύσιμα και έχει μειώσει την τιμή του φυσικού αερίου που εξάγει, με σκοπό να υποβοηθήσει την σταθεροποίηση της αγοράς.

Άλλες χώρες

Η Ολλανδία κατήργησε τους φόρους στην ενέργεια για 8 εκατομμύρια νοικοκυριά και η Νορβηγία καλύπτει ήδη το 80% του εξέχοντος ενεργειακού κόστους για επιχειρήσεις και οικογένειες, ποσοστό που θα αυξήσει στο 90% από τον Σεπτέμβριο, μέχρι τουλάχιστον τον Μάρτιο του 2023.

Η Πολωνία ανακοίνωσε αποκοπή των φόρων στα καύσιμα και σε είδη πρώτης ανάγκης, μείωσε το κόστος του φυσικού αερίου για οικίες και δημόσια ιδρύματα, ενώ επιπρόσθετα ανακοίνωσε ενίσχυση 3000 ζλότι (περίπου 627 ευρώ) ανά νοικοκυριό.

Στη Ρουμανία το κράτος επιδοτεί το κόστος της ενέργειας για συγκεκριμένο επίπεδο κατανάλωσης ανά νοικοκυριό, με ισχύ μέχρι τον Μάρτιο του 2023. Το κόστος του μέτρου υπολογίζεται στα 10 δισεκατομμύρια ευρώ - πολύ πιο πάνω από τα 3.27 που είχε υπολογιστεί αρχικά.

Τέλος, η Ισπανία περιόρισε δραστικά τις επιδοτήσεις για την παραγωγή ορυκτών καυσίμων με γνώμονα τον περιορισμό της αύξησης των τιμών της ενέργειας, αλλά κυριότερα την ενίσχυση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές - ένα μακροπρόθεσμο και μεγαλόπνοο πλάνο που καθιστά την Ισπανία εκ των πρωτοπόρων στον τομέα μαζί με την γειτονική τους Πορτογαλία.