Απολογισμός Έργου Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής

Το έργο του Υφυπουργείου για τα έτη 2020-21, καθώς και τις πολιτικές και δράσεις που δρομολογούνται για εκπλήρωση του οράματος για μία ολιστική μετάβαση στη ψηφιακή εποχή και μία σύγχρονη κοινωνία της γνώσης, παρουσίασε σε συνέντευξη Τύπου στο Προεδρικό Μέγαρο ο Υφυπουργός Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, κ. Κυριάκος Κόκκινος.

Αναφερόμενος στις εμπειρίες και τα επιτεύγματα του Υφυπουργείου στους πρώτους 20 μήνες ζωής του, ο Υφυπουργός τόνισε πως επρόκειτο για μία περίοδο διαδοχικών αλλαγών, πρωτόγνωρων συνθηκών και πολλαπλών προκλήσεων. Υπογράμμισε την πολυδιάστατη συμβολή του Υφυπουργείου στη διαχείριση της πανδημίας, τόσο όσον αφορά εργαλεία αντιμετώπισης της κρίσης στη δημόσια υγεία, όσο και την αξιοποίηση της τεχνολογίας για τη διευκόλυνση του επιχειρείν και τη βέλτιστη εξυπηρέτηση των πολιτών. Στο πλαίσιο αυτό, αναπτύχθηκαν σε χρόνο ρεκόρ συστήματα και υπηρεσίες που κατέστησαν δυνατή τη διεκπεραίωση πληθώρας συναλλαγών, εύκολα και γρήγορα, μέσω διαδικτύου, ελαχιστοποιώντας την ανάγκη για φυσική παρουσία. Ενδεικτικά, αναφέρθηκαν το σύστημα διαχείρισης των επιδομάτων Covid19 του Υπουργείου Εργασίας και το σύστημα πληρωμής των Κοινωνικών Ασφαλίσεων, καθώς και οι νέες ψηφιακές υπηρεσίες του Κτηματολογίου και της Πολεοδομίας, που είχαν ως αποτέλεσμα τον υπερδιπλασιασμό των ηλεκτρονικών συναλλαγών με το κράτος. Δημιουργήθηκε ένα πλήρως ψηφιακό σύστημα διαχείρισης των δεδομένων Covid19 καθώς και του εμβολιαστικού προγράμματος της Πολιτείας, από το κλείσιμο ραντεβού, μέχρι την έκδοση πιστοποιητικών και τη διευκόλυνση των μετακινήσεων εντός και εκτός Κύπρου.

Παράλληλα, τέθηκαν οι βάσεις για την υλοποίηση μίας μακροπρόθεσμης ψηφιακής στρατηγικής, θεσμοθετήθηκε η ηλεκτρονική υπογραφή, αδειοδοτήθηκαν τα δίκτυα 5G, ενώ η Κύπρος πέτυχε άνοδο τριών θέσεων στον Ευρωπαϊκό Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI) 2021, καταγράφοντας πρόοδο σε όλες σχεδόν τις παραμέτρους υπό εξέταση. Η πανδημία, σύμφωνα με τον Υφυπουργό, παρά τις δυσκολίες και τις προκλήσεις, υπήρξε ένας πολύτιμος δείκτης αξιολόγησης των δομών και του τρόπου λειτουργίας του κράτους μας, οδηγώντας σε πολύτιμα διδάγματα. Όλες οι λύσεις έκτακτης ανάγκης που υλοποιήθηκαν εν μέσω πανδημίας έχουν μείνει ως παρακαταθήκη και έχουν τώρα πλαισιωθεί σε ένα ολιστικό σχεδιασμό, δίνοντας το στίγμα για θεσμοθέτηση μίας μόνιμης αλλαγής σε όλους τους τομείς. «Το στοίχημα», υπογράμμισε ο Υφυπουργός, «είναι να κτίσουμε στις βάσεις που θέσαμε υπό πίεση και να οδηγήσουμε τη χώρα μας σε τροχιά γρήγορης και βιώσιμης ανάπτυξης. Με πυξίδα τους στόχους που έχουν διαμορφωθεί στα πλαίσια της Ψηφιακής Δεκαετίας της Ευρώπης 2030, η Κύπρος έχει διαμορφώσει ένα ολιστικό πλάνο επιτάχυνσης του ψηφιακού μετασχηματισμού και προώθησης της καινοτομίας σε επίπεδο κυβέρνησης, οικονομίας και κοινωνίας, αξιοποιώντας τις ευκαιρίες που προσφέρει το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) και κτίζοντας την Κύπρο του αύριο. «Το ταξίδι αυτό έχει ήδη ξεκινήσει», είπε ο Υφυπουργός» και βρισκόμαστε στη σωστή πορεία! Με αποφασιστικά και σταθερά βήματα, συλλογικότητα και σύμπνοια.»

Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Η προσέγγιση του Υφυπουργείου κινείται σε τρεις βασικούς άξονες: α) την ανάπτυξη ποιοτικών και εύχρηστων ψηφιακών υπηρεσιών, μέσω της δημιουργίας του Digital Services Factory και της συνεργασίας με το Ηνωμένο Βασίλειο, β) την υλοποίηση νέων πληροφοριακών συστημάτων σε ζωτικές υπηρεσίες, όπως Τμήμα Φορολογίας, Έφορο Εταιρειών και Τμήμα Οδικών Μεταφορών και ολοκληρωμένων λύσεων σε παιδεία και δικαιοσύνη, και γ) τον ανασχεδιασμό του επιχειρησιακού μοντέλου του Υφυπουργείου και τη μετάβαση σε κυβερνητικό υπολογιστικό νέφος (cloud).

Σταθμός στην πορεία οικοδόμησης ενός ψηφιακού κράτος θεωρείται η νέα πύλη gov.cy, με σύγχρονη σχεδιαστική και λειτουργική προσέγγιση, η οποία θα φιλοξενεί όλες τις δημόσιες υπηρεσίες και κυβερνητικές ιστοσελίδες υπό μία ομπρέλα. «Στόχος μας», τόνισε ο Υφυπουργός, όπως «όλο το δημόσιο χωρέσει σε μία οθόνη». «Όπως το τρίπτυχο ταχύτητα, αποτελεσματικότητα και ασφάλεια χαρακτηρίζει κάθε συναλλαγή».

Πρόσθετα, προωθείται η χρήση της ηλεκτρονικής ταυτότητας, καθώς και η δημιουργία wallet app για εύκολη πρόσβαση σε έγγραφα ταυτοποίησης και πιστοποιητικά μέσω εφαρμογής κινητού. Μεγάλης σημασίας θεωρείται και το παγκύπριο Κέντρο Τηλεξυπηρέτησης του Υπουργείου Εργασίας, το οποίο και αποτελεί προοίμιο για ένα κεντρικό τηλεφωνικό κέντρο για όλες τις κυβερνητικές υπηρεσίες, καθώς και το πρόγραμμα «Κόκκινο Κουμπί», μέσω του οποίου παρέχονται υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης σε ηλικιωμένους και ευάλωτες ομάδες.

Ψηφιακές Υποδομές και Συνδεσιμότητα

Με στόχο την ταχεία ανάπτυξη των δικτύων και τεχνολογιών υπερυψηλών ταχυτήτων, το Υφυπουργείο, στη βάση του νέου Ευρυζωνικού Πλάνου της Κύπρου 2021-2025, προωθεί την επέκταση δικτύων σε υποεξυπηρετούμενες περιοχές, μέσω κρατικής επιδότησης ύψους €35 εκατομμυρίων. Παράλληλα, στηρίζει τα νοικοκυριά μέσω κουπονιού συνδεσιμότητας (voucher) για εγκατάσταση εσωτερικής καλωδίωσης οπτικών ινών και σύνδεση με υπηρεσίες υπερυψηλών ταχυτήτων, σχέδιο που αναμένεται να ανακοινωθεί εντός του 2022.  Βρίσκεται, επίσης, υπό ετοιμασία διαγωνιστική διαδικασία για έκδοση 2^ης άδειας λειτουργίας δικτύου επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης, ενώ προωθείται η αξιοποίηση αναδυόμενων τεχνολογιών, όπως τεχνητή νοημοσύνη, blockchain, και τεχνολογίες διαστήματος. Αξίζει να σημειωθεί πως η Κύπρος κατατάσσεται ανάμεσα στις πρώτες ευρωπαϊκές χώρες που θα ολοκληρώσουν την ετοιμασία νομοθετικού πλαισίου για blockchain και cryptoassets, ενώ έχει πρόσφατα ανανεώσει τη συμφωνία συνεργασίας με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ΕΟΔ), μέσω της οποίας αναμένεται να επιτευχθεί η περαιτέρω ανάπτυξη της βιομηχανικής ικανότητας της χώρας και η προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας στον εν λόγω τομέα.

Ψηφιακές δεξιότητες και Απασχόληση

Στοχεύοντας αφενός στη δημιουργία μίας ανοικτής και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνίας, όπου όλοι οι πολίτες θα έχουν ενεργή και ισότιμη συμμετοχή, και αφετέρου στην κάλυψη των αναγκών της αγοράς εργασίας τόσο όσον αφορά ψηφιακές δεξιότητες ευρείας βάσης όσο και ειδικούς ΤΠΕ, το Υφυπουργείο έχει καταρτίσει, σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς ένα εθνικό Σχέδιο Δράσης για αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων των πολιτών σε όλο το φάσμα της κοινωνικής δομής και οικονομικής δραστηριότητας. Πρόσθετα, το Υφυπουργείο θα εγκαινιάσει εντός του 2022 τη Ψηφιακή Ακαδημία Πολιτών, μία νέα πλατφόρμα η οποία θα παρέχει στους πολίτες την ευκαιρία ελεύθερα, δωρεάν και χωρίς πολύπλοκες διαδικασίες να ενημερωθούν για τη διαθεσιμότητα εκπαιδευτικών προγραμμάτων αλλά και να παρακολουθήσουν τα μαθήματα που ταιριάζουν στις ανάγκες, στα ενδιαφέροντα και στο επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων του καθενός.

Προσέλκυση επενδύσεων

Το Υφυπουργείο αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην ανάδειξη της Κύπρου ως περιφερειακού κόμβου τεχνολογίας και καινοτομίας. Μέσω του νέου πλαισίου κινήτρων που έχει υιοθετήσει η Πολιτεία, αλλά και μέσω δράσεων, όπως η αναβάθμιση των τεχνολογικών και τηλεπικοινωνιακών υποδομών αλλά και των δεξιοτήτων που εργατικού δυναμικού, στοχεύει στην προσέλκυση εταιρειών επιστημών, υψηλής τεχνολογίας και νεοφυών επιχειρήσεων, η οποία και αναμένεται να συμβάλει τόσο στην ανάπτυξη της οικονομίας όσο και στη δημιουργία νέων, ποιοτικών θέσεων εργασίας. Εξίσου σημαντική κρίνεται και η προσπάθεια διευκόλυνσης της εγκατάστασης υποδομών data center, μέσω της κατασκευής ενός Green Data Center Park, στο οποίο θα παρέχεται σε ενδιαφερόμενους γη και εγκαταστάσεις.

Έρευνα και Καινοτομία (Ε&Κ)

Έμφαση δίνεται και στη διεύρυνση και ενδυνάμωση του τομέα της Έρευνας και της Καινοτομίας, ούτως ώστε να μεγιστοποιηθεί ο κοινωνικοοικονομικός της αντίκτυπος και να υποστηριχθεί η αναπτυξιακή πορεία της χώρας. Τα τελευταία δύο χρόνια έχει δοθεί σημαντική ώθηση στα θέματα αυτά, με την Κύπρο να κατατάσσεται ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ με τη μεγαλύτερη πρόοδο σύμφωνα με το European Innovation Scoreboard 2021, καθώς και πρώτη εντός της ΕΕ σε ό,τι αφορά την κατά κεφαλή απορρόφηση κονδυλίων από το Πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020».

Τα χρηματοδοτικά προγράμματα που προκηρύσσει το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ), ο εκτελεστικός βραχίονας του Υφυπουργείου για θέματα Ε&Κ, έχουν επιφέρει σημαντικά οφέλη για την οικονομία, οδηγώντας σε ενίσχυση του οικοσυστήματος και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Τον περασμένο Απρίλιο, το ΙδΕΚ προκήρυξε τα προγράμματα ΓΕΦΥΡΑ, τέσσερα νέα προγράμματα με προϋπολογισμό €15 εκατομμυρίων, ενώ για την περίοδο 2021-2027, πέραν των €150 εκ. θα διατεθούν για ενίσχυση της ερευνητικής αριστείας και της καινοτόμου επιχειρηματικότητας, καθώς και για την προώθηση λύσεων για διευκόλυνση της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης. Ελκυστικές ευκαιρίες αναδύονται και μέσα από το νέο χρηματοδοτικό πρόγραμμα για Ε&Κ της ΕΕ, Ορίζοντας Ευρώπη, με συνολικό προϋπολογισμό ύψους €95,5 δισεκατομμυρίων, για τη διεκδίκηση των οποίων το ΙδΕΚ παρέχει υπηρεσίες στήριξης μέσω των Εθνικών Σημείων Επαφής. Παράλληλα, το Υφυπουργείο στηρίζει έμπρακτα την πορεία των έξι Κέντρων Αριστείας προς τη βιωσιμότητα, καθώς και τη βέλτιστη αξιοποίηση των δημόσια χρηματοδοτούμενων ερευνητικών υποδομών από ολόκληρο το οικοσύστημα.

Διεθνής συνεργασία

Ιδιαίτερη μνεία έκανε ο Υφυπουργός στην αξία της διεθνούς συνεργασίας για την επιτάχυνση και τη διασφάλιση της επιτυχούς υλοποίησης των στρατηγικών επιδιώξεων τόσο σε θέματα Ψηφιακής Πολιτικής όσο και σε θέματα Ε&Κ. Το Υφυπουργείο έχει θεσμοθετήσει συνεργασία σε διμερές επίπεδο με χώρες όπως Γαλλία, Ελλάδα, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Εσθονία, Ισραήλ και ΗΠΑ, ενώ βρίσκεται σε επαφές για προώθηση περαιτέρω συνεργασιών με απτές δράσεις σε διμερές, ευρωπαϊκό και πολυμερές επίπεδο.

Σύμφωνα με τον Υφυπουργό, όραμά μας όπως η έρευνα, η καινοτομία και οι Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών να αποτελέσουν καταλύτη για τη δημιουργία ενός σύγχρονου, αποδοτικού και φιλικού προς τον πολίτη κράτους και μίας δυναμικής ψηφιακής οικονομίας, ως εργαλεία υποστήριξης ενός νέου και διευρυμένου αναπτυξιακού μοντέλου για τη χώρα μας. Εργαλεία ενίσχυσης της απασχόλησης και επίτευξης συνθηκών κοινωνικής ευημερίας, καθώς και ενδυνάμωσης της ανταγωνιστικότητας της Κύπρου στο διεθνές στερέωμα. «Μέσω των πολιτικών και των δράσεων που υλοποιούμε», κατέληξε ο Υφυπουργός, «φιλοδοξούμε να επιτύχουμε την ουσιαστική βελτίωση όχι μόνο της ποιότητας εξυπηρέτησης που παρέχουμε ως κράτος σε πολίτες και επιχειρήσεις, αλλά κυρίως της ποιότητας ζωής των πολιτών μας».