Βραδιά έντονων διαβουλεύσεων με φόντο τις κυρώσεις κατά της Τουρκίας

Κατά τη διάρκεια του αποψινού δείπνου στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ αναμένεται πως θα τεθεί το ζήτημα που αφορά την υιοθέτηση ή όχι κυρώσεων κατά της Τουρκίας. Όπως αναφέρει στην επιστολή του προς τους αρχηγούς κρατών-κυβερνήσεων ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, «κατά τη διάρκεια του δείπνου θα ήθελα να δούμε τη σημαντική ατζέντα με τα διεθνή ζητήματα. Μετά τις εκλογές, οι σχέσεις μας με τις ΗΠΑ αναμένεται να εισέλθουν σε νέα φάση και πρέπει να θέσουμε τις βάσεις για μία ισχυρή και αμοιβαία συνεργασία-συνεταιρισμό. Όπως συμφωνήθηκε άλλωστε τον Οκτώβριο, θα επανέλθουμε επίσης στο ζήτημα που έχει να κάνει με τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας». Διπλωματικές πηγές επεσήμαναν πως η αποψινές διαβουλεύσεις θα είναι καθοριστικές για το τελικό κείμενο συμπερασμάτων και τα μέτρα που θα ληφθούν κατά της Τουρκίας, ανεξάρτητα από το τι έχει καταγραφεί χθες στο σχετικό προσχέδιο του κειμένου συμπερασμάτων από πλευράς των μονίμων αντιπροσώπων των κρατών μελών της ΕΕ.

Το προσχέδιο περιλαμβάνει ήπιες αναφορές για την Τουρκία και τη στάση της σε όλα τα ανοιχτά ζητήματα στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ όσα αναγράφονται δεν αναμένεται να ικανοποιήσουν ιδιαίτερα Αθήνα, Παρίσι, αλλά και Λευκωσία. Ως εκ τούτου, αναμένεται βραδιά έντονων διεργασιών και διαβουλεύσεων για περαιτέρω ισχυροποίηση του κειμένου συμπερασμάτων. Άλλωστε, είναι πλέον συνήθης πρακτική-την έχουμε δει και στη Σύνοδο Κορυφής Οκτωβρίου-να ετοιμάζεται ένα προσχέδιο με αδύναμες αναφορές, έτσι ώστε μετά από τις διεργασίες να προστίθενται ή να διαφοροποιούνται κάποιες αναφορές μετά από διαβουλεύσεις των ηγετών, αγγίζοντας στην ουσία το ελάχιστο των επιδιώξεων συγκεκριμένων κρατών.

Τι αναφέρει το προσχέδιο

Βάσει του προσχεδίου που έχει δει το φως της δημοσιότητας, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «καλεί το συμβούλιο να προετοιμάσει πρόσθετες καταχωρίσεις βάσει της απόφασής του (ΚΕΠΠΑ) 2019/1894 και, εάν χρειαστεί, να εργαστεί για την επέκταση του πεδίου εφαρμογής της απόφασης», υπονοώντας πως θα μπορούσε να ισχύσει και στην περίπτωση παραβιάσεων που έχουν σχέση με την Ελλάδα. Παράλληλα καλεί τον Ζοζέπ Μπορέλ αλλά και την Κομισιόν, να υποβάλουν εκθέσεις σε σχέση με την πορεία των πολιτικών και οικονομικών σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας, καθώς και για τις επιλογές για το πώς θα μπορούσε να επανεξετάσει το ζήτημα στη Σύνοδο Κορυφής Μαρτίου 2021. Σημαντική παράμετρος, όπως έχουμε ήδη αναφέρει πιο πάνω, είναι πως η ΕΕ θα επιδιώξει να συντονίσει αυτά τα θέματα με τις ΗΠΑ το επόμενο διάστημα και ενόψει της ανάληψης της προεδρίας από τον Τζο Μπάιντεν. Στο προσχέδιο καταγράφεται το γεγονός πως η Τουρκία έχει εμπλακεί σε μονομερείς ενέργειες και προκλήσεις και κλιμάκωσε τη ρητορική εναντίον της ΕΕ και κρατών μελών της, όπως επίσης και των Ευρωπαίων ηγετών, ενώ αναφέρεται σε συνεχιζόμενες προκλήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. Σε σχέση με την Ελλάδα, σημειώνει απλά την απόσυρση του «Όρουτς Ρέις» και επισημαίνει πως θα πρέπει να υπάρξει γρήγορα επανάληψη των άμεσων διερευνητικών συνομιλιών Ελλάδας και Τουρκίας. Οι αναφορές αυτές κρίνονται ως ιδιαίτερα αδύναμες, ωστόσο, στα σημαντικά καταγράφεται το γεγονός πως υπάρχει και πάλι ξεχωριστή αναφορά για την περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου.

Αξίζει να σημειωθεί πως αναλώνεται μία ολόκληρη παράγραφος για να καταστεί σαφές προς την Άγκυρα πως η θετική ατζέντα συνεχίζει να ισχύει αν η Τουρκία κινηθεί προς την επίλυση των διαφορών μέσω του διαλόγου και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. «Η προτεινόμενη ειδική έμφαση μίας τέτοιας θετικής ατζέντας ΕΕ-Τουρκίας είναι στους τομείς της οικονομίας και του εμπορίου, των επαφών μεταξύ ανθρώπων, των διαλόγων υψηλού επιπέδου και της συνεχούς συνεργασίας σε θέματα μετανάστευσης. Η ΕΕ είναι επίσης πρόθυμη να συνεχίσει να παρέχει οικονομική βοήθεια για την υποστήριξη φιλοξενίας Σύρων προσφύγων στην Τουρκία», επισημαίνεται στο προσχέδιο.

Για το ζήτημα της Λιβύης που ενδιαφέρει ιδιαίτερα τη Γαλλία, η αναφορά που εντάχθηκε στο προσχέδιο αναφέρει πως «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε όλους τους φορείς να ενεργήσουν σύμφωνα με τις αρχές της διαδικασίας του Βερολίνου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση υπενθυμίζει την προσφορά υποστήριξης της λιμενικής ακτοφυλακής μέσω εκπαίδευσης και παρακολούθησης, καθώς και της παροχής εξοπλισμού και σκαφών, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου».

Σενάρια και Ελλάδα

Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, από την Αθήνα ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται, μεταξύ άλλων, να θέσει εκ νέου την πρόταση που είχε κάνει για επιβολή εμπάργκο στην πώληση όπλων και εξοπλισμού από χώρες της ΕΕ προς την Τουρκία, ιδιαίτερα αν χρησιμοποιούνται για να αλλάξουν το ισοζύγιο ισχύος στην Ανατολική Μεσόγειο. Επίσης, καταγράφουν πως δεν αποκλείεται η Αθήνα να ζητήσει δέσμευση πως θα επανέλθει γραπτώς σε σύντομο χρονικό διάστημα ο Μπορέλ με συγκεκριμένες προτάσεις πλέον που να έχουν να κάνουν με τομεακά μέτρα κατά της Τουρκίας σε περίπτωση που δεν προσέλθει σε διάλογο προς επίλυση των διαφορών. Πιο ισχυρές αναφορές αναμένεται να ζητήσει και η Γαλλία. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, κομβικό ρόλο στο τελικό κείμενο αναμένεται να διαδραματίσει η Γερμανία, που έχει και την Προεδρία του Συμβουλίου, και η οποία επιθυμεί να ολοκληρώσει την εξάμηνη θητεία της χωρίς επιπρόσθετα προβλήματα με την Άγκυρα. Βολεύεται να αναβληθούν για πιο μετά οι αυστηρές αποφάσεις, κάτι που δεν αρέσει ιδιαίτερα στην Πορτογαλία που διαδέχεται τη Γερμανία στην προεδρία. Στο πλευρό της Ελλάδας και της Κύπρου είναι σταθερά η Γαλλία, η Αυστρία, η Σλοβενία και Σλοβακία, ενώ επιφυλακτικές, έως και αρνητικές, για την επιβολή μέτρων, και δη σοβαρών, κατά της Τουρκίας εμφανίζονται μέχρι σήμερα η Ισπανία, η Ιταλία, η Μάλτα, η Ουγγαρία και η Πολωνία.