Αγκυλώσεις στην αγορά, πληρώνουν οι καταναλωτές

Οι καταναλωτές καυσίμων και ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο επωφελούνται ήδη και θα επωφεληθούν ώς έναν βαθμό και στο κοντινό μέλλον από τη συνεχιζόμενη μείωση της τιμής του αργού πετρελαίου μπρεντ και των παραγώγων του στις διεθνείς αγορές (ο καταποντισμός των τιμών του αμερικανικού WTI δεν επηρεάζει άμεσα τις προμήθειες πετρελαιοειδών στην Κύπρο) αλλά η μείωση αυτή θα επέρχεται σταδιακά, δεν θα είναι ανάλογη της ανώτατης μείωσης που επήλθε ή θα επέλθει διεθνώς και -το κυριότερο- θα τη διαδεχθούν αυξήσεις, ενδεχομένως μεγάλες, όταν αρχίσει η ανάκαμψη των τιμών στο εξωτερικό.

Δεν προαγοράζουν

Με εξαίρεση την ΑΗΚ, που έκανε πριν από δύο εβδομάδες το μεγάλο βήμα της εισόδου για πρώτη φορά στη μερικώς ριψοκίνδυνη διαδικασία της προαγοράς μαζούτ με χαμηλό κόστος για μελλοντική παράδοση, όταν οι τιμές ενδεχομένως να έχουν αυξηθεί, οι ιδιωτικές εταιρείες εισαγωγής και εμπορίας πετρελαιοειδών δεν προβαίνουν σε προαγορές, είτε γιατί έχουν περιορισμένους αποθηκευτικούς χώρους, είτε γιατί δεν θέλουν να επωμιστούν το παραμικρό ρίσκο αποτυχίας σε περίπτωση που το κόστος της προαγοράς αποδειχθεί ψηλότερο από το κόστος αγοράς σε τρέχουσες τιμές σε μεταγενέστερο χρόνο.

Μιλώντας με στελέχη ιδιωτικών εταιρειών πετρελαιοειδών στην Κύπρο αντιλαμβανόμαστε ότι δεν προβαίνουν σε προαγορές καυσίμων για μελλοντική παράδοση, καθώς αντιμετωπίζουν τα εργαλεία προαγοράς με πολύ σκεπτικισμό. Λόγω της μικρής αγοράς και του περιορισμένου ανταγωνισμού στην εμπορία καυσίμων, οι εταιρείες έχουν τη δυνατότητα να ανακτούν το όποιο κόστος αγοράς, μεταφέροντάς το στους καταναλωτές, χωρίς να επηρεάζεται το περιθώριο κέρδους τους. Κατά συνέπεια εκτιμούν ως αχρείαστη την ανάληψη οποιουδήποτε ρίσκου μέσω των προαγορών ή αποφεύγουν, κάποιες, τις επενδύσεις σε μεγαλύτερους αποθηκευτικούς χώρους και άλλες υποδομές.

Η ΑΗΚ το έκανε

Παρόμοια τακτική ακολουθεί κατά κανόνα και η ΑΗΚ, η οποία προκηρύσσει προσφορές για συνεργασία με προμηθευτή, ο οποίος παραδίδει φορτία στις τρέχουσες τιμές (μέσος όρος 7 ημερών πριν και μετά την αγορά) για τμηματική κάλυψη των αναγκών, αναλόγως και της χωρητικότητας των δεξαμενών του οργανισμού. Όσο υψηλό κι αν είναι το κόστος καυσίμου, ανακτάται 100% από την ΑΗΚ, μέσα από τις εγκεκριμένες διατιμήσεις, χωρίς να επηρεάζεται το περιθώριο κέρδους που ρυθμίζει η ΡΑΕΚ.

Η εξασφαλισμένη ανάκτηση του κόστους αλλά και η ύπαρξη κάποιου ρίσκου στη διαχείριση των εργαλείων προαγοράς λειτουργούσαν για χρόνια ως αντικίνητρο για πραγματοποίηση προαγορών από την ΑΗΚ (όπως και για τις ιδιωτικές εταιρείες), κάτι που φάνηκε και το 2016 όταν και πάλι σημειώθηκε σοβαρή μείωση στις τιμές του μπρεντ και των παραγώγων του.

Ωστόσο, αυτή τη φορά η ΑΗΚ πήρε τη μεγάλη απόφαση να προβεί σε προαγορές, σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, αξιοποιώντας και τις υπηρεσίες συμβούλου. Ήδη προαγοράστηκαν 90.000 μετρικοί τόνοι μαζούτ, για παράδοση εντός Μαΐου και καλοκαιριού. Από την ΑΗΚ αναφέρθηκε αρμοδίως στον «Πολίτη» ότι είναι σε εξέλιξη διαδικασίες και για άλλες προαγορές, σε συνεργασία του συμβούλου με τη διοίκηση και τη διεύθυνση του οργανισμού.

Αντιλαμβανόμαστε ότι στόχος της ΑΗΚ είναι να εξασφαλίσει ικανοποιητικό ποσοστό των αναγκών της σε μαζούτ στις χαμηλές τιμές που διαμορφώθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες και αυτές τις μέρες, ώστε, σε συνδυασμό με τα φορτία μαζούτ που αγόρασε μέσω προσφορών σε χαμηλές τιμές το τελευταίο διάστημα, να διασφαλίσει ότι για τους επόμενους πολλούς μήνες θα καίει καύσιμο σε τιμή σημαντικά χαμηλότερη εκείνης στις αρχές του χρόνου ή τέλη του 2020, ώστε να επωφεληθούν οι καταναλωτές και η οικονομία ακόμα και αν σταδιακά ανέβουν οι τιμές. Ωστόσο, υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο οι τρέχουσες τιμές που θα διαμορφωθούν στο κοντινό μέλλον να είναι χαμηλότερες αυτών στις οποίες προαγόρασε η ΑΗΚ, χωρίς αυτό να επηρεάζει την αναμενόμενη μείωση του κόστους ρεύματος τους επόμενους μήνες. Όπως μας τόνισαν από την ΑΗΚ, οι προαγορές θα γίνονται σταδιακά, με πολλή προσοχή, βάσει μελετών και συστάσεων του συμβούλου, το όνομα του οποίου θα ανακοινωθεί σύντομα. Για την πραγματοποίηση των προαγορών η ΑΗΚ εξασφάλισε εκ των προτέρων τη συγκατάθεση του Υπουργείου Ενέργειας, της ΡΑΕΚ και του γενικού ελεγκτή.