Θεαματική κίνηση για EastMed -Υπογράφεται στις 2/1/20 διακρατική συμφωνία

Πριν από έναν χρόνο (20/12/2018) οι πρωθυπουργοί του Ισραήλ (Νετανιάχου) και της Ελλάδας (Τσίπρας) και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ανακοίνωσαν την αίσια κατάληξη των διακυβερνητικών διαβουλεύσεων για μελλοντική υπογραφή διακρατικής συμφωνίας για πόντιση αγωγού που υπό τεχνοοικονομικές προϋποθέσεις θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα στην Ανατολική Μεσόγειο στην Ελλάδα, την Ιταλία και αλλού στην Ευρώπη. Χρειάστηκαν ακριβώς 12 μήνες για να καταστεί δυνατή η ανακοίνωση (χθες) της ετοιμότητας των τριών κυβερνήσεων να υπογράψουν τη διακρατική συμφωνία στις 2 Ιανουαρίου 2019 στην Αθήνα. Θυμίζουμε ότι τον περσινό Δεκέμβριο οι τρεις κυβερνήσεις τοποθετούσαν την υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας εντός του πρώτου τριμήνου του 2019 και διαψεύστηκαν από τα γεγονότα.

Ωστόσο, η χθεσινή ανακοίνωση έχει σημαντική πολιτική σημασία, καθώς γίνεται μόλις λίγες μέρες από την υπογραφή μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης μνημονίου για την οριοθέτηση των ΑΟΖ τους, η οποία, κατά παράβαση του Δικαίου της Θάλασσας, παρεμβάλλεται μεταξύ των ΑΟΖ της Κύπρου, της Αιγύπτου και της Ελλάδας. Το γεγονός ότι το Ισραήλ συγκατατίθεται στην υπογραφή διακρατικής συμφωνίας με Κύπρο και Ελλάδα για την πόντιση-όδευση του EastMed με κατεύθυνση την Ελλάδα, ισοδυναμεί με παράκαμψη, έως περιφρόνηση και απόρριψη, του μνημονίου Τουρκίας - Λιβύης και συνιστά στήριξη προς τις θέσεις Κύπρου και Ελλάδας σε σχέση με την οριοθέτηση των ΑΟΖ τους στη βάση της σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας, την οποία το Ισραήλ δεν υπέγραψε. Πρέπει δε να σημειωθεί ότι το Ισραήλ και η Αίγυπτος, που απορρίπτουν το μνημόνιο Τουρκίας - Λιβύης, θα μπορούσαν (όπως και ο Λίβανος) να επωφεληθούν σημαντικά αν υιοθετούσαν τις τουρκικές θέσεις αναφορικά με την οριοθέτηση των ΑΟΖ στην περιοχή.

Πολύ μακριά

Από την άλλη, η επικείμενη υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας στις 2 Ιανουαρίου δεν φέρνει πιο κοντά την πόντιση του αγωγού, ούτε βεβαίως τις εμπορικές συμφωνίες για μεταφορά φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη. Η διακρατική συμφωνία θα θέσει απλώς το νομικό πλαίσιο εντός του οποίου θα κινηθούν οι ιδιωτικές εταιρείες που δυνατόν να επενδύσουν μελλοντικά στην κατασκευή του αγωγού. Αυτό που θα επιτρέψει στην πράξη την κατασκευή του αγωγού, αν κριθεί τεχνικά και οικονομικά βιώσιμος, είναι η πραγματοποίηση της λεπτομερούς τεχνοοικονομικής μελέτης (FEED - Front End Engineering Design) με θετικά συμπεράσματα, η εξεύρεση αγοραστών σε συμφέρουσα τιμή για τους παραγωγούς αλλά και η ανακάλυψη πρόσθετων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην περιοχή, καθώς τα περίπου 10 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικό αέριο που μπορούν να διατεθούν για τις ανάγκες του EastMed από το Λεβιάθαν και τα περίπου 5-8 τρισεκατομμύρια από τον κυπριακό Γλαύκο πιθανόν να μην μπορούν να στηρίξουν μια τόσο δαπανηρή επένδυση.

Η μελέτη FEED είναι αυτή που θα δείξει με κάθε λεπτομέρεια αν οι τεχνικές προκλήσεις κατασκευής του αγωγού (τεράστια θαλάσσια βάθη) μπορούν να ξεπεραστούν και αν το οικονομικό κόστος μπορεί να καλυφθεί από τα αναμενόμενα έσοδα από τις πιθανές πωλήσεις. Χώρια βέβαια οι πολιτικές προκλήσεις λόγω της στάσης της Τουρκίας και της Λιβύης.

Οι πληροφορίες του «Πολίτη» αναφέρουν ότι η πραγματοποίηση της συγκεκριμένης μελέτης δεν πρέπει να αναμένεται νωρίτερα από τα τέλη του 2021 ή ακόμα και εντός του 2022 και θα απαιτήσει κοντά στα 100 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων τα 35 θα διατεθούν από την ΕΕ. Συνεπώς, μόνο σε δύο χρόνια είναι δυνατόν να γνωρίζει η κοινοπραξία που προωθεί τον EastMed (IGI Poseidon, με ισομερή συμμετοχή της ελληνικής ΔΕΠΑ και της ιταλικής Edison) αν όντως η κατασκευή του αγωγού είναι τεχνικά δυνατή και οικονομικά βιώσιμη. Από εκεί και πέρα, θα πρέπει να προσεγγιστούν υποψήφιοι αγοραστές και να ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση (FID), κάτι που επίσης θα απαιτήσει χρόνο. Η τελική επενδυτική απόφαση πολύ πιθανόν, όπως προαναφέραμε, να απαιτήσει και πρόσθετες ποσότητες φυσικού αερίου, γι’ αυτό και οι γεωτρήσεις που προγραμματίζονται στην κυπριακή ΑΟΖ εντός του 2020 αποκτούν ιδιαίτερη σημασία, όχι μόνο για την επιλογή του EastMed αλλά και για τον στρατηγικό στόχο της Κυπριακής Δημοκρατίας για χερσαίο (ή πλωτό) τερματικό υγροποίησης φυσικού αερίου. Εν ολίγοις, η υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας για τον EastMed είναι απλώς ένα βήμα προς μία από τις τέσσερις επιλογές που έχει σήμερα η Κύπρος για αξιοποίηση του φυσικού αερίου. Πέραν του EastMed και του χερσαίου ή πλωτού τερματικού υγροποίησης, στο τραπέζι παραμένει και η επιλογή της διοχέτευσης του κυπριακού (ή και του ισραηλινού) αερίου στα τερματικά της Αιγύπτου, τα οποία θα χρειαστεί πλέον να επεκταθούν. Σε περίπτωση λύσης του Κυπριακού, ενδεχομένως να προκύψει και επιλογή μεταφοράς αερίου στα τουρκικά παράλια.

Η Ιταλία τελικά δεν θα συμμετάσχει σε αυτήν τη φάση στην υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας για τον EastMed, κυρίως λόγω αντιδράσεων τοπικών κοινωνιών για το σημείο κατάληξης του αγωγού. Η κυπριακή κυβέρνηση εκτιμά ότι και η Ιταλία θα υπογράψει τελικά τη συμφωνία.

Χριστοδουλίδης - Δένδιας για Αν. Μεσόγειο

«Δεν αποκλείουμε κανέναν γείτονα»

«Όλες οι χώρες οι οποίες αντιλαμβάνονται το διεθνές δίκαιο ως το φυσικό περιβάλλον είναι καλοδεχούμενες να συμμετάσχουν στις κοινές μας πρωτοβουλίες», δήλωσε χθες από το αεροδρόμιο Λάρνακας ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας Νίκος Δένδιας, μετά τη σύντομη συνάντηση που είχε με τον Κύπριο ομόλογό του Νίκο Χριστοδουλίδη, τον οποίο ενημέρωσε για τις χθεσινές σημαντικές επαφές του στη Βεγγάζη με τον αρχηγό του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA), στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ και στο Κάιρο με τον Αιγύπτιο ΥΠΕΞ Σάμεχ Σούκρι, με αντικείμενο τα τουρκολιβυκά μνημόνια. Ο κ. Χριστοδουλίδης δήλωσε από πλευράς του ότι «η Κυπριακή Δημοκρατία και η Ελλάδα κινούνται πάντα στη λογική των συνεργασιών, χωρίς να αποκλείουμε κανέναν, πάντα στη βάση μιας θετικής προσέγγισης και αυτό είναι και το κάλεσμα προς όλα τα κράτη της περιοχής». Ο ίδιος είπε ακόμα ότι δημιουργούνται οι κατάλληλες υποδομές ώστε να αντιμετωπιστούν ενέργειες αποσταθεροποίησης στην περιοχή, ενώ ο κ. Δένδιας ξεκαθάρισε ότι η επικείμενη υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας για τον EastMed στις 2 Ιανουαρίου δεν αποτελεί αντίδραση στις τουρκικές ενέργειες, αλλά συνέχεια των προσπαθειών των κυβερνήσεων των χωρών που την υπογράφουν για προαγωγή της ευημερίας των λαών τους.

Ερωτηθείς αναφορικά με την οριοθέτηση των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών Κύπρου και Ελλάδας, ο κ. Δένδιας είπε ότι στις 8 Ιανουαρίου υπάρχει συνάντηση τεχνικών επιτροπών με την Αίγυπτο και «από εκεί και πέρα είναι όλα ανοικτά και προς συζήτηση». Λαμβάνοντας τον λόγο ο κ. Χριστοδουλίδης συμπλήρωσε πως όταν υπάρξει κάτι προς ανακοίνωση, αυτό θα ανακοινωθεί. Κληθείς να σχολιάσει τις δηλώσεις του Τούρκου Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν για τα τουρκολιβυκά μνημόνια και την αμφισβήτηση του καθεστώτος των νησιών του Αιγαίου, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών είπε ότι το διεθνές δίκαιο και οι διεθνείς συνθήκες είναι επαρκείς για να απαντούν σε κάθε αυθαίρετη τοποθέτηση, δήλωση ή συμπεριφορά.