Αστυνομικοί δέρνουν, εμείς πληρώνουμε

Παραμερίζοντας πρωτόδικη απόφαση, σύμφωνα με την οποία η αποζημίωση προσώπου που κατέστη ανίκανος για εργασία μετά που έπεσε θύμα αστυνομικής βίας περιοριζόταν στα 60.000 ευρώ, το Ανώτατο σχεδόν εξαπλασίασε το ύψος της αποζημίωσης για μείωση της εισοδηματικής ικανότητας του θύματος, επιδικάζοντας ποσό ύψους 346.491 ευρώ. Επιπλέον το Ανώτατο επιδίκασε τιμωρητικές αποζημιώσεις ύψους 30.000 ευρώ υπέρ του θύματος και εναντίον του κράτους, σημειώνοντας ότι με αυτές εκφράζεται ο αποτροπιασμός του «για τέτοιου είδους συμπεριφορές που κατέστησαν έναν υγιή νεαρό 25 ετών στην ουσία ένα ψυχικό ράκος».

Αποκατάσταση δικαίου

Ψυχοτραυματικό στρες, έντονο άγχος με εκρήξεις θυμού, τάσεις αυτοκαταστροφής, αδυναμία εργασίας, διάλυση της οικογένειάς του, απομόνωση, μετατραυματικό σύνδρομο με flash-backs, αδυναμία συναισθηματικής ανταπόκρισης σε γεγονότα, περιθωριοποίηση, εκρήξεις ευερεθιστότητας και επιθετικότητας, έντονο άγχος, μελαγχολία, διαταραχές ύπνου και αυτοκτονικός ιδεασμός. Αυτές είναι μερικές από τις διαπιστώσεις ιατροσυμβουλίου το 2012 για τον 38χρονο (τότε), ο οποίος 13 χρόνια προηγουμένως, στις 30 Ιουλίου 1999, είχε πέσει θύμα διπλής απρόκλητης και παράνομης επίθεσης από αστυνομικούς στην πλατεία Ηρώων στη Λεμεσό. Παρά τις γνωματεύσεις του ιατροσυμβουλίου, το πρωτόδικο δικαστήριο αφού έκρινε ότι η χρησιμοποίηση της αντικειμενικής μεθόδου του πολλαπλασιασμού των ετήσιων εισοδημάτων του θύματος με Χ έτη απώλειας εργασίας δεν προσφερόταν, επιδίκασε υπέρ του θύματος κατ’ αποκοπήν ποσό αποζημίωσης 60.000 ευρώ για τη μείωση της εισοδηματικής ικανότητάς του εξαιτίας του συμβάντος, και 80.000 ευρώ ως εύλογη και δίκαιη αποζημίωση, «έχοντας υπόψη ότι το αδίκημα διαπράχθηκε το 1999, αλλά η αγωγή καταχωρήθηκε το 2009».

Τιμωρητικές αποζημιώσεις το πρωτόδικο δικαστήριο αρνήθηκε να επιδικάσει, προτάσσοντας στην απόφασή του ότι καμία μαρτυρία δεν τέθηκε που να δείχνει «ότι το ίδιο το κράτος ενήργησε με τέτοιο ανάρμοστο τρόπο, ώστε η συμπεριφορά του να χρήζει τιμωρίας». Αυτή τη διαπίστωση το Ανώτατο έκρινε ως εσφαλμένη. Στην ομόφωνη απόφαση του Ανωτάτου στην έφεση του 45χρονου σήμερα θύματος της προ εικοσαετίας αστυνομικής βίας, σημειώνεται ότι «η Δημοκρατία είχε αποδεχθεί ευθύνη για τις πράξεις των μελών της αστυνομικής δύναμης». Ως εκ τούτου «δεν απαιτείτο οτιδήποτε άλλο για να στοιχειοθετηθεί η ευθύνη της και η απόδοση τιμωρητικών αποζημιώσεων» συνεχίζει το Ανώτατο, χαρακτηρίζοντας ακατανόητη τη θέση του πρωτόδικου δικαστηρίου «ότι το ίδιο το κράτος δεν ενήργησε με ανάρμοστο τρόπο». «Αλίμονο εάν το κράτος ενθαρρύνει τέτοιου είδους ενέργειες από μέλη της Αστυνομίας», τονίζει το Ανώτατο, αναδεικνύοντας την αρχή ότι το κράτος παραμένει υπεύθυνο για τις ενέργειες ατόμων που δρουν εκ μέρους του ή αντλούν εξουσία από αυτό. Παραθέτοντας την περιγραφή που έδωσε το πρωτόδικο δικαστήριο στις ενέργειες αυτές, σημειώνεται στην απόφαση του Ανωτάτου «ότι οι αστυνομικοί (καταχρώμενοι τις εξουσίες τους) κακοποίησαν σωματικά και ψυχικά» το θύμα «σε δύο τουλάχιστον περιπτώσεις, χωρίς καμία αιτία, χωρίς κανένα λόγο». Σύμφωνα με το Ανώτατο, με την επιδίκαση τιμωρητικών αποζημιώσεων αποκαθίσταται το αίσθημα δικαίου στον 45χρονο, κάτι που αποτελεί σημαντική παράμετρο στις «έστω μικρές ελπίδες» που διατηρεί το θύμα για να επανενταχθεί σε εργασιακό περιβάλλον. Προς τούτο, το Ανώτατο παραπέμπει σε παρατήρηση του ιατροσυμβουλίου από το 2012, σύμφωνα με την οποία «σημαντικό όφελος» για τις πιθανότητες ανάρρωσης του θύματος «θα μπορούσε να προκύψει από την ολοκλήρωση της οποιασδήποτε δικαστικής διαδικασίας, η οποία θα ικανοποιούσε το περί δικαίου αίσθημά του».

Πρωτόδικη κοπτοραπτική

Πρόδηλο σφάλμα του πρωτόδικου δικαστηρίου να μην χρησιμοποιήσει για τον υπολογισμό της αποζημίωσης του θύματος το ορθολογικό κριτήριο πολλαπλασιασμού των ετήσιων εισοδημάτων του κατά τον χρόνο τέλεσης του επίδικου συμβάντος με Χ έτη εργασίας, διαπιστώνει το Ανώτατο. Και τα δύο δεδομένα, δηλαδή η ηλικία του θύματος (25 ετών) και οι ετήσιες απολαβές του (23.099 ευρώ) ήταν παραδεκτά γεγονότα ενώπιον του πρωτόδικου δικαστηρίου. Χαρακτηρίζοντας αδικαιολόγητα τα ερωτήματα που τέθηκαν από το πρωτόδικο δικαστήριο ως προς το αν το θύμα ήταν ειδικευόμενος ή ανειδίκευτος εργάτης ή αν η ενασχόλησή του με το μπουζούκι ήταν μόνιμη ή προσωρινή, το Ανώτατο τονίζει ότι τέτοια ερωτήματα έπρεπε να απασχολούσαν το κράτος πριν να συμφωνούσε ότι ήταν παραδεκτά για τους σκοπούς της δίκης. Μετά από αυτή τη λανθασμένη κρίση, το πρωτόδικο δικαστήριο κατέληξε στο κατ’ αποκοπή ποσό αποζημίωσης των 60.000 ευρώ για απώλεια εισοδημάτων. Σημειώνεται ότι το θύμα σε ηλικία 25 χρονών ήταν παντρεμένος με ένα παιδί, εργάτης σε εταιρεία, ενώ τρεις φορές την εβδομάδα έπαιζε μπουζούκι σε κέντρα αναψυχής έναντι αμοιβής. Τρία χρόνια μετά την κακοποίησή του, σημειώνεται ότι εγκαταλείφθηκε από τη σύζυγό του, η οποία πήρε μαζί το παιδί τους. Το θύμα δεν τους είδε έκτοτε. Για τον υπολογισμό της αποζημίωσης του θύματος για απώλεια εισοδημάτων, το Ανώτατο χρησιμοποίησε πολλαπλασιαστή 15 ετών (15Χ23.099 ευρώ), παραπέμποντας σε σχετική νομολογία.