Ατμομηχανή οι κατασκευές

Ο τομέας των κατασκευών απέχει αρκετά από την αιχμή των επιδόσεών του, το 2008, -κάτι υγιές αφού ο παροξυσμός της πρώτης δεκαετίας του 2000 οδήγησε στην τραπεζική κρίση- αλλά μετά το σπάσιμο της φούσκας έχει ανακτήσει μέρος των απωλειών και αποτελεί την ατμομηχανή της ανάπτυξης.

Η μελέτη του Υπουργείου Οικονομικών για τις επιπτώσεις του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος περιέχει μια λεπτομερή επισκόπηση του κατασκευαστικού κλάδου, ο οποίος επέστρεψε από την άβυσσο του χάους του 2013 (η καθίζηση είχε ξεκινήσει νωρίτερα, από το 2008). Τα ίδια στοιχεία δείχνουν και την ώθηση που έδωσε στον κλάδο το πρόγραμμα, ειδικά στην απασχόληση.
Σύμφωνα με την ανάλυση, η συνεισφορά του τομέα των κατασκευών στην ανάπτυξη του ΑΕΠ το 2016 ήταν 1,5% και 2% το 2017. Το 2016 το ΑΕΠ μεγεθύνθηκε με ρυθμό 4,8% και το 2017 με ρυθμό 4,2% και κατά συνέπεια ο κατασκευαστικός τομέας είναι κομβικός για την κυπριακή οικονομία.

Οι επενδύσεις

Οι ακαθάριστες πάγιες κεφαλαιουχικές επενδύσεις σε κατοικίες το 2017 ανήλθαν σε 1,813 δισ. ευρώ σε τρέχουσες τιμές και 1,855 δισ. ευρώ σε σταθερές τιμές, πλησιάζοντας τα επίπεδα του 2012.
«Το 2017, σε σταθερές τιμές, το μερίδιο του τομέα στο ΑΕΠ έφθασε το 9,5%, παρουσιάζοντας αύξηση από την περίοδο 2013-2016 οπότε το μερίδιο κυμαινόταν στο 7,5% κατά μέσο όρο, αλλά δεν έχει επιστρέψει στα υψηλότερα επίπεδα της περιόδου υπερθέρμανσης. Όμως, από το 2016 παρουσιάζει αυξητική τάση», τονίζεται στην ανάλυση.
Η προστιθέμενη αξία του κατασκευαστικού τομέα αυξήθηκε κατά 110 εκατ. ευρώ το 2016, 207 εκατ. ευρώ το 2017, 93 εκατ. ευρώ το πρώτο μισό του 2018 και 150 εκατ. ευρώ το πρώτο εννιάμηνο του 2018.

Το πρόγραμμα

Η επίδραση του ΚΕΠ στην Προστιθέμενη Αξία ήταν 0,1% το 2016, 0,3 % το 2017 και γύρω στο 0,4% το εννιάμηνο του 2018. Η αντίστοιχη αύξηση στη συνολική προστιθέμενη αξία ήταν 4,8% το 2016, 4,2% το 2017 και γύρω στο 4% το 2018. Δηλαδή το ΚΕΠ δεν συνέβαλε αποφασιστικά στην ανάπτυξη.
Όσον αφορά το σύνολο των επενδύσεων σε κατασκευές, δηλαδή κτήρια και έργα υποδομής, το 2017 από την αύξηση 2% οι 0,4% οφείλονταν στο πρόγραμμα πολιτογράφησης και το 2018 από την αύξηση 1,4-1,5% οι 0,5%-0,6% οφείλονταν στο πρόγραμμα.
Η συνεισφορά των επενδύσεων του τομέα των κατασκευών, που έχουν πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του ΚΕΠ, στον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ κατά την περίοδο 2016-2018 ανήλθε σωρευτικά γύρω στο 1,2%, σε σύγκριση με σωρευτική αύξηση του ΑΕΠ την περίοδο αυτή κατά 13%.

Άδειες οικοδομής

-Η ανάκαμψη του κλάδου αποτυπώνεται και στις άδειες οικοδομής, με την πορεία τους να αποτελεί έναν προπορευόμενο δείκτη. Σε εμβαδόν είχαν φτάσει στο μέγιστο σημείο το 2008, χρόνος στον οποίο κορυφώθηκε η δραστηριότητα του κατασκευαστικού τομέα. Ακολούθως, με την κατάρρευση της ζήτησης και την οικονομία να εισέρχεται σε βαθιά κρίση, ακολούθησε πτωτική πορεία μέχρι και το 2014 και από το 2015 και μετά παρουσιάζει σημαντική αύξηση με τα επίπεδα όμως να παραμένουν σημαντικά χαμηλότερα από αυτά του 2008 (3.689 μ2) και πλησιάζουν τα επίπεδα του 2000 (1.651 μ2).

-Τις περιόδους 2000-2002, 2003-2004 και 2005-2008 παρουσιάστηκε αύξηση 31,9%, 16,4% και 8% αντίστοιχα, ενώ την περίοδο 2009-2013 σημειώθηκε μείωση 66,7% και την περίοδο 2014-16 αύξηση 33,4%.

-Το 2018 (Ιαν - Σεπ 2018) οι άδειες σε εμβαδόν παρουσίασαν αύξηση 32,2% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου χρόνου. Η αύξηση αφορά οικιστικά κτήρια κυρίως και ακολούθως ξενοδοχεία.

Απασχόληση

H απασχόληση στον τομέα των κατασκευών μειωνόταν μέχρι και το πρώτο τρίμηνο του 2015 οπότε και άρχισε η ανοδική πορεία από το δεύτερο τρίμηνο του 2015. Το δεύτερο τρίμηνο του 2018 ο αριθμός των απασχολούμενων επέστρεψε στα επίπεδα του τέταρτου τριμήνου του 2012.
Ο αριθμός των εργαζομένων στον τομέα των κατασκευών το τρίτο τρίμηνο του 2008 ανερχόταν στους 47.671, ενώ στο αντίστοιχο τρίμηνο του 2018 ήταν στους 33.608.
Από τα στοιχεία προκύπτει ότι η επίδραση του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος στην απασχόληση στον κατασκευαστικό τομέα είναι σημαντική. Στο σύνολο το 2016 η απασχόληση αυξήθηκε κατά 1.970 άτομα, το 2017 κατά 3.020 άτομα, το 1ο μισό του 2018 κατά 3.447 άτομα και πρώτο εννιάμηνο του 2018 κατά 3.357.
Η επίδραση του προγράμματος στην απασχόληση είναι 341 άτομα το 2016, 638 άτομα το 2017 και 1.265 άτομα το εννιάμηνο του 2018.
«Η επίδραση αυτή έχει υπολογιστεί με την υπόθεση ότι το μερίδιο στην απασχόληση του προγράμματος είναι το ίδιο με το μερίδιο που έχει το πρόγραμμα στον τομέα των κατασκευών γενικότερα, για παράδειγμα το μερίδιό του είναι 37,7% το 2018», εξηγείται στην ανάλυση.