Τα «όπλα» της προπαγάνδας εναντίον μας συνεχώς εξελίσσονται

Εχθρικές εκστρατείες προπαγάνδας θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις επερχόμενες ευρωεκλογές. Μιλήσαμε με την ευρωβουλευτή Άννα Φοτίγκα σχετικά με τους τρόπους αντιμετώπισής τους.

Το Κοινοβούλιο καλεί για περισσότερες ενέργειες στον αγώνα κατά της παραπληροφόρησης

Οι ευρωβουλευτές προβληματίζονται ιδιαίτερα για τη σκόπιμη διάδοση ψευδών ειδήσεων μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα. Οι εμπειρογνώμονες συμφωνούν ότι το φαινόμενο της παραπληροφόρησης λαμβάνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις, καθώς τα ψηφιακά εργαλεία επιτρέπουν στον καθένα να δημοσιεύει και να μοιράζεται ειδήσεις ή πληροφορίες στο διαδίκτυο.

Μία νέα έκθεση, που αναμένεται να ψηφιστεί κατά την ολομέλεια του Φεβρουαρίου στο Στρασβούργο, παρουσιάζει συστάσεις για τον τρόπο αντιμετώπισης της προπαγάνδας εναντίον της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τρίτους.

Σύμφωνα με την έκθεση, η διάδοση της παραπληροφόρησης έχει εξελιχθεί σε σημαντικό βαθμό εξαιτίας της ύπαρξης νέων εργαλείων, όπως είναι οι ιδιωτικές εφαρμογές συνομιλιών, οι υπηρεσίες βελτιστοποίησης μηχανών αναζήτησης ή η παραποίηση ήχων και εικόνων, ενώ έχει γίνει πιο επιθετική.

Η έκθεση καταγγέλλει την ολοένα και πιο επιθετική στάση της Ρωσίας, της Κίνας, του Ιράν και της Βόρειας Κορέας που, σύμφωνα με ευρωβουλευτές, επιδιώκουν την υπονόμευση των ευρωπαϊκών δημοκρατιών και της κυριαρχίας των χωρών της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης, την άσκηση επιρροής σε εκλογικά αποτελέσματα αλλά και την υποστήριξη εξτρεμιστικών κινημάτων.

Μιλήσαμε με την εισηγήτρια της έκθεσης, Άννα Φοτίγκα (Πολωνία, Ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών) για να μάθουμε περισσότερα:

Πόσο ασφαλείς είναι οι ευρωεκλογές από παρεμβάσεις τρίτων, κυβερνοεπιθέσεις και επιθετική προπαγάνδα;

Μιλάμε για 27 παράλληλες μοναδικές εκλογικές διαδικασίες σε κάθε κράτος μέλος, που μπορούν να γίνει στόχος εχθρικών ενεργειών με τη χρήση ειδικών εργαλείων: τη κακόβουλη χρήση διαδικτυακών ρομπότ (μποτ), αλγορίθμων, παραπλανητικών μηνυμάτων (τρολ), παραποιημένων φωτογραφιών και βίντεο με λογισμικά τεχνητής νοημοσύνης (deepfakes), ψεύτικων λογαριασμών και κυβερνοεπιθέσεων κατά τη διάρκεια της εκλογικής διαδικασίας.

Είμαι βέβαιη ότι, μετά από πρόσφατα περιστατικά παρεμβάσεων σε εκλογές και δημοψηφίσματα, τα κράτη μέρη έχουν ξεκινήσει να αξιολογούν καταστάσεις εντός της επικράτειάς τους. Παρόλα αυτά, η επένδυση για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και τη βελτίωση της ικανότητας εντοπισμού της απαιτεί χρόνο, την ώρα που τα όπλα που χρησιμοποιούν εναντίον μας συνεχίζουν να εξελίσσονται.

Για το λόγο αυτό, έχουν ήδη ληφθεί συγκεκριμένα μέτρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως ο Ευρωπαϊκός Κώδικας Δεοντολογίας για την Παραπληροφόρηση, ο οποίος διασφαλίζει τη διαφάνεια των πολιτικών διαφημίσεων κι ενθαρρύνει τη λήψη αποφασιστικής δράσης κατά των ψεύτικων λογαριασμών στα κοινωνικά δίκτυα.

Τι πρέπει να βελτιώσουμε;

Πρέπει να είμαστε πιο προορατικοί αντί να αρκούμαστε στην εκ των υστέρων αντίδραση. Πρέπει οπωσδήποτε να εστιάσουμε περισσότερο στην ανάπτυξη κατάλληλων λογισμικών τεχνητής νοημοσύνης για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κακόβουλης χρήσης της.

Καθοριστικός παράγοντας επιτυχίας συνιστά και η δημόσια κατονομασία των αυτουργών, των χορηγών τους και των στόχων που επιδιώκουν να πετύχουν. Η απάντηση της ΕΕ πρέπει να είναι στιβαρή, περιλαμβάνοντας μια σειρά μέτρων και στοχευμένων κυρώσεων.

Μερικές χώρες της ΕΕ είναι πιο ευάλωτες στην παραπληροφόρηση;

Οι εχθρικές εκστρατείες παραπληροφόρησης αποτελούν μέρος μίας ευρύτερης στρατηγικής. Ο πληροφοριακός πόλεμος που συνοδεύει επιθετικές στρατιωτικές ενέργειες πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη και να αντιμετωπιστεί με αποφασιστικότητα και ενότητα. Οι εκστρατείες παραπληροφόρησης της Ρωσίας συνεχίζουν να εστιάζουν σημαντικά στην ανατολική Ουκρανία και στην Κριμαία, στοχεύοντας πάντα χώρες με τις οποίες διατηρεί πολιτικούς, ιστορικούς, γλωσσικούς ή πολιτικούς δεσμούς. Χάρη στο ευρωπαϊκό έργο EUvsDisinfo έχουν αποκαλυφθεί πάνω από 4000 περιπτώσεις εκστρατειών παραπληροφόρησης σχετικά με ένα ευρύ φάσμα θεμάτων.

Πώς μπορούμε να σιγουρευτούμε ότι η καταπολέμηση της προπαγάνδας δεν ενθαρρύνει την λογοκρισία ή δεν εμποδίζει την ελευθερία του λόγου;

Όπως υπογραμμίζουμε στην έκθεσή μας, η ελευθερία του λόγου, της έκφρασης, αλλά και του πλουραλισμού στα μέσα επικοινωνίας βρίσκονται στην καρδιά ανθεκτικών, δημοκρατικών κοινωνιών και παρέχουν τις καλύτερες διασφαλίσεις έναντι της παραπληροφόρησης και της εχθρικής προπαγάνδας. Η λογοκρισία θα μας υπονόμευε. Γι’ αυτό και τονίζουμε τη σημασία της διαφάνειας της ιδιοκτησίας των μέσων ενημέρωσης και του πλουραλισμού. Η μεγαλύτερή μας ανησυχία, την οποία υπογραμμίζουμε και στην έκθεση, είναι τα κοινωνικά δίκτυα. Καταλαβαίνουμε ότι η κατάργηση ύποπτων λογαριασμών μπορεί να θεωρηθεί ως λογοκρισία και, συνεπώς, τέτοιες ενέργειες πρέπει να αιτιολογούνται με σαφήνεια.

Παραπληροφόρηση: τι πιστεύουν οι Ευρωπαίοι;

• το 73% των χρηστών του διαδικτύου στην ΕΕ ανησυχούν για την σκόπιμη ή μη παραπληροφόρηση στο διαδίκτυο κατά τη διάρκεια εκλογικών περιόδων (έρευνα Ευρωβαρομέτρου του Οκτωβρίου 2018).


• το 85% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι οι ψευδείς ειδήσεις στο διαδίκτυο συνιστούν πρόβλημα στη χώρα τους και το 83% θεωρεί ότι συνιστούν πρόβλημα για τη δημοκρατία γενικότερα (έρευνα Ευρωβαρομέτρου του Φεβρουαρίου 2018).