To Brexit θα κάψει την τσέπη μας

Δεν υπάρχει σοβαρός άνθρωπος που να μην έχει αγανακτήσει με τα όσα συμβαίνουν στο Λονδίνο από τη μέρα που η χώρα πήγε σε δημοψήφισμα για αποχώρηση από την ΕΕ. Το Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) ακόμη μοιάζει ζαλισμένο από την απόφαση για αποχώρηση. Η έξοδος από την ΕΕ, χωρίς συμφωνία, όσο εξωφρενικό και αν αυτό ακούγεται, είναι πλέον στο τραπέζι.

Η ηγεσία στο Λονδίνο αποτυγχάνει απανωτά να διαχειριστεί ρεαλιστικά την έξοδο της χώρας από την ΕΕ και οι λαϊκιστές συνεχίζουν καθορίζουν την ατζέντα. Η αντιπολίτευση σκέφτεται τις εκλογές την ώρα που η πρωθυπουργός, Τερέζα Μέι ψάχνει για εθνική συνεννόηση, μερικές εβδομάδες πριν την αποχώρηση της χώρας από την ΕΕ. Βρυξέλλες, Παρίσι και Βερολίνο παρακολουθούν αμήχανα επιμένοντας στις θέσεις τους. Στη Μόσχα και στην Ουάσινγκτον έχουν ξεκαρδιστεί στα γέλια με τα όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη.

Η Κύπρος

Τη δε Κύπρο, «θα την πάρει και θα την σηκώσει» μία έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ χωρίς συμφωνία.

Ακόμη και αν δεν είχαμε την ειδική σχέση που έχουμε με τη Βρετανία, ακόμη και αν δεν είχαμε υπάρξει αποικία και να μην είχαμε ακουστά την Κοινοπολιτεία, η κυπριακή οικονομία θα είχε έρθει «τούμπα» από τον πάταγο που θα κάνει ένα Brexit χωρίς συμφωνία.

«Η παγκόσμια οικονομία εισέρχεται σε αχαρτογράφητα ύδατα και πραγματικά ανησυχούμε πολύ για το πώς θα επηρεαστεί η Κύπρος», λένε κύκλοι του Υπουργείου Οικονομικών σε ιδιωτικές συζητήσεις με κάθε ευκαιρία.

Με το ιδιωτικό και κρατικό χρέος στα ύψη, το αξιόχρεο της χώρας κρέμεται από μια κλωστή, αν και μόλις τον Σεπτέμβριο του 2018 η κυπριακή οικονομία αναβαθμίστηκε σε επενδυτική βαθμίδα. Στις τράπεζες, η πραγματικότητα είναι πως παρά τη σημαντική πρόοδο τα πράγματα απέχουν από το να είναι ρόδινα. Αν προστεθεί στη μειωμένη τους κερδοφορία και τα υψηλά μη εξυπηρετούμενα δάνεια στο χαρτοφυλάκιο τους και ο διεθνής πανικός από τη χωρίς συμφωνία του ΗΒ από την ΕΕ, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι καταστροφικό.

Ακόμη όμως και χωρίς έναν διεθνή πανικό, τα ειδικά συμφέροντα της Κύπρου με το Λονδίνο μπορεί να προκαλέσουν σημαντική ζημιά στην οικονομία.

Οι κίνδυνοι

Περαιτέρω υποχώρηση στην ισοτιμία της στερλίνας έναντι του ευρώ θα ψαλιδίσει αφίξεις και έσοδα από τον τουρισμό. Ακόμη και στη φετινή χρονιά ρεκόρ αφίξεων των 4 εκατ. τουριστών, το 33% των αφίξεων προήλθε από το ΗΒ. Η εξάρτηση είναι τέτοια, που απλά δεν μπορεί η Κύπρος να αντέξει περιορισμούς στις μετακινήσεις ή να καταστεί ακριβός προορισμός για τους Βρετανούς.

Πρόβλημα θα αντιμετωπίσει και η αγορά ακινήτων, ο άλλος σημαντικός βραχίονας της οικονομικής ανάκαμψης της Κύπρου. Όχι στον βαθμό που ήταν πριν από 10 χρόνια, όταν έμειναν απούλητα τα εξοχικά σε Πάφο και Παραλίμνι που προορίζονταν για Βρετανούς συνταξιούχους. Ωστόσο, η επιβράδυνση στον τουρισμό σαφώς και θα τους επηρεάσει, καθώς και πιθανές πωλήσεις από Βρετανούς που διαθέτουν ακίνητα σε τουριστικές περιοχές. Αυτά, σε συνδυασμό με τη γενικότερη αναστάτωση στις τιμές ακινήτων διεθνώς, θα μπορούν να «βυθίσουν» την κυπριακή αγορά ακινήτων που μόλις πρόσφατα άρχισε να ανακάμπτει από την οικονομική κρίση.

Ενδεχομένως να υπάρξουν και ευκαιρίες από την έξοδο της Βρετανίας για τον επιχειρηματικό κόσμο. Αυτό βέβαια προϋποθέτει συμφωνία εξόδου και όχι απλά οριστική ρήξη Λονδίνου- Βρυξελλών. Στο σενάριο της αποχώρησης χωρίς συμφωνία, ακόμη και αν κερδίσουμε μερίδιο από πελάτες του Λονδίνου που αναζητούν βάση εντός ΕΕ, δεν είναι σίγουρο πως αυτοί θα είναι σε διατεθειμένοι να προβούν σε μεγάλες επενδύσεις.

Ήδη διεθνώς καταγράφεται σημαντικός επαναπατρισμός κεφαλαίων και μειωμένη διάθεση για επενδύσεις. Και να χρειαστεί να πουλήσουμε ή να αποκρατικοποιήσουμε επιχειρήσεις, η Κύπρος δύσκολα θα βρει αγοραστές διατεθειμένους να πληρώσουν στην πραγματική αξία σε συνθήκες παγκόσμιας αβεβαιότητας.

Ας ελπίσουμε πως δεν θα χρειαστεί να πουλήσουμε και τα «ασημικά της γιαγιάς», αυτά που περίσσεψαν δηλαδή από την προηγούμενη οικονομική κρίση. Μία οικονομική κρίση που μείωσε μισθούς, εξόντωσε αγορές φιλικές προς εμάς, όπως η ελληνική, αύξησε φορολογίες και που εξέθεσε τις αδυναμίες μας στο παγκόσμιο. Μία ενδεχόμενη νέα, παγκόσμια οικονομική κρίση, συνέπεια του Brexit, δεν θα μας χαριστεί. Τώρα, δυστυχώς, λίγα είναι τα πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για να μετριάσουμε τις συνέπειες. Ας ελπίσουμε να συνέλθουν σε Λονδίνο και Βρυξέλλες.