Η Κούβα που αλλάζει - Αφιέρωμα του "Π"

Φωτογραφίες: Νικόλας Γεωργίου

Σχεδόν ένας χρόνος συμπληρώνεται από τη μέρα που οι Κάστρο έπαψαν να βρίσκονται στην ηγεσία της Κούβας. Τους Φιντέλ και Ραούλ διαδέχθηκε πέρσι τον Απρίλιο ο Μιγκέλ ντίας-Κανέλ, βάζοντας τέλος σε μία παράδοση η οποία ξεκίνησε μετά τη νίκη στην επανάσταση του 1959. Πόσο αυτό επηρεάζει τη ζωή των Κουβανών και πόσο ενδεχομένως να «χαλάσει» την εικόνα που έχει ο κόσμος για την Κούβα.

Αναθεώρηση

Πρόσφατα, οι Κουβανοί τάχθηκαν μαζικά υπέρ της συνταγματικής αναθεώρησης στη χώρα, δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο τη θέλησή τους προκειμένου να αλλάξουν ορισμένα πράγματα. Οι αλλαγές που φέρνει μαζί του το νέο σύνταγμα είναι ιδιαίτερα σημαντικές, καθώς αναγνωρίζεται πλήρως ο ιδιωτικός τομέας, τίθεται όριο στην προεδρική θητεία, δίδεται το δικαίωμα στη νομική εκπροσώπηση κατά τη σύλληψη, θεσπίζεται η θέση του πρωθυπουργού, αναγνωρίζονται τα δικαιώματα των ξένων επενδυτών και επίσης αναγνωρίζονται τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων.



Το Τρινιδάδ αποτελεί δημοφιλή τουριστικό προορισμό της Καραϊβικής, καθώς εκεί ο χρόνος έχει σταματήσει, προσφέροντας στους επισκέπτες του μία μοναδική εμπειρία.

Καθημερινότητα

Για δεκαετίες οι Κουβανοί παρέμειναν αποκλεισμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο και θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι αυτό ισχύει ακόμη και σήμερα. Αγαθά τα οποία στις περισσότερες χώρες του κόσμου θεωρούνται δεδομένα, στην Κούβα αποτελούν πολυτέλεια. Όπως για παράδειγμα το διαδίκτυο, τα ψώνια, τα είδη προσωπικής φροντίδας κ.ά. Επί εποχής Φιντέλ καθιερώθηκε ένα σύστημα αγοράς αγαθών με δελτίο, το οποίο ισχύει μέχρι και σήμερα. Δηλαδή, η κάθε οικογένεια δικαιούται καθημερινά συγκεκριμένο αριθμό προϊόντων από συγκεκριμένο μπακάλικο, άσχετα αν έχει την οικονομική δυνατότητα για περισσότερα. Στόχος είναι, σύμφωνα με την κυβέρνηση, όλοι οι Κουβανοί να έχουν τα απαραίτητα και να αποφεύγεται η μαύρη αγορά. Την ίδια στιγμή, οι Κουβανοί αρχίζουν να έχουν σιγά-σιγά επαφή με τον κόσμο του διαδικτύου, στο οποίο η πρόσβαση δεν είναι πλήρως ελεύθερη. Τον τελευταίο χρόνο κατέστη δυνατό περίπου το 50% του πληθυσμού της χώρας να έχει σύνδεση στο διαδίκτυο, ενώ παρατηρείται αύξηση των internet cafe και των δημοσίων Wi-Fi hotspots. Για τους Κουβανούς έλεγαν ότι σε μια εποχή ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων «είναι οι άνθρωποι που περπατούν ακόμη με το κεφάλι ψηλά», κάτι που ωστόσο φαίνεται σταδιακά να αλλάζει, ειδικότερα στη νέα γενιά.

Ιδιωτικός τομέας

Στην Κούβα, μετά την επανάσταση του 1959, όλες οι εταιρείες και όλες οι επιχειρήσεις περιήλθαν στην ιδιοκτησία του κράτους. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια, λόγω των πολλών οικονομικών δυσκολιών, άρχισε σταδιακά να δίδεται μία μερική ελευθερία και στον ιδιωτικό τομέα. Για παράδειγμα, ένας πολίτης έχει το δικαίωμα να μετατρέψει μέρος της οικίας του σε καφετέρια, εστιατόριο ή κατάστημα με σουβενίρ. Άλλοι επιλέγουν να ενοικιάζουν δωμάτια του σπιτιού τους σε τουρίστες.



Μεγάλο μέρος του τουρισμού της Κούβας προέρχεται από τις ΗΠΑ και ειδικότερα από το Μαϊάμι, περιοχή στην οποία χιλιάδες Κουβανοί μετανάστευσαν μετά την επανάσταση του 1959. 

Αμερικανικό στοιχείο

Μεγάλο μέρος του τουρισμού της Κούβας προέρχεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και ειδικότερα από το Μαϊάμι, περιοχή στην οποία χιλιάδες Κουβανοί μετανάστευσαν μετά την επανάσταση του 1959. Η αντιπαράθεση μεταξύ των δύο χωρών και οι δηλώσεις των Κουβανών πολιτικών κατά των ΗΠΑ, δημιουργούν την ιδέα ότι στη χώρα επικρατεί ένα «αντιαμερικανικό κλίμα». Ωστόσο, η πραγματική εικόνα είναι διαφορετική. Οι Κουβανοί υποδέχονται με ιδιαίτερη θέρμη τους Αμερικανούς τουρίστες, ενώ το «απαγορευμένο» τόσων δεκαετιών, προκαλεί την περιέργεια των νέων, που πλέον αναζητούν τα «in» προϊόντα και μάρκες που απολαμβάνει ο υπόλοιπος κόσμος. Εξάλλου, το αμερικανικό στοιχείο βρίσκεται παντού στη χώρα από ένα και μόνο πράγμα. Τα αυτοκίνητα. Τα πολύχρωμα αυτά αυτοκίνητα που βλέπουμε στις καρτ ποστάλ και αποτελούν το σήμα κατατεθέν της Κούβας.

Ιστορικά

Το 1959 οι επαναστάτες στην Κούβα κερδίζουν τον αγώνα για την εκδίωξη του δικτάτορα Φουλχένσιο Μπατίστα από την εξουσία, ο οποίος υποστηριζόταν από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ηγετικές μορφές σε αυτή την προσπάθεια, γνωστή και ως «Κίνημα της 26ης Ιουλίου», ήταν οι Φιντέλ Κάστρο και Τσε Γκεβάρα. Ο πρώτος αναλαμβάνει τη θέση του Προέδρου της χώρας και ο δεύτερος γίνεται μέλος της κυβέρνησής του, φέρνοντας ριζικές αλλαγές στη χώρα, όπως το δωρεάν σύστημα υγείας και εκπαίδευσης. Ωστόσο, η νίκη στην επανάσταση είχε ως αποτέλεσμα την αμέσως επόμενη χρονιά οι ΗΠΑ να επιβάλουν εμπάργκο στην Κούβα, λόγω της άρνησης του Φιντέλ για συνεργασία. Εξέλιξη η οποία έφερε το νησί της Καραϊβικής σε ιδιαίτερα δύσκολη οικονομική θέση. Τότε η Αβάνα στρέφεται στη Σοβιετική Ένωση, από την οποία εισάγει προϊόντα. Οι σχέσεις μεταξύ Κούβας και ΕΣΣΔ, εν μέσω του Ψυχρού Πολέμου, είχαν ως αποτέλεσμα την κρίση στον Κόλπο των Χοίρων το 1962. Τότε, η Σοβιετική Ένωση ανέπτυξε βαλλιστικούς πυραύλους στην Κούβα, προκαλώντας την αντίδραση της Ουάσινγκτον, φέρνοντας τις δύο υπερδυνάμεις κοντά σε έναν πυρηνικό πόλεμο. Τελικά η αντιπαράθεση έληξε 13 μέρες αργότερα, με τη Μόσχα να αποσύρει τους πυραύλους και τις ΗΠΑ να διαβεβαιώνουν ότι δεν θα εισβάλουν στην Κούβα. Μόσχα και Αβάνα συνέχισαν να έχουν στενούς δεσμούς, ωστόσο η πτώση της ΕΣΣΔ το 1991 και η πλήρης απομόνωση της Κούβας, αναγκάζει την κυβέρνηση Φιντέλ να ανοίξει τα σύνορά της στους τουρίστες.



Το παιχνίδι στις αλάνες είναι κάτι που συναντάει κανείς σε πολλές περιοχές της Κούβας. Το μπέιζμπολ αποτελεί μία ακόμη… αμερικάνικη πινελιά στην καθημερινότητα των Κουβανών.

Χορός, χρώμα, μουσική

Στην Κούβα, που στη γλώσσα των ιθαγενών της περιοχής σημαίνει «κομμάτι γης», η ζωή ποτέ δεν ήταν εύκολη. Η χώρα παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, αποτελεί δημοφιλή τουριστικό προορισμό με πολλούς να την αποκαλούν ως έναν «πολύχρωμο επίγειο παράδεισο», λόγω των μαγευτικών τοπίων αλλά και των πολύχρωμων σπιτιών. Ένας παράδεισος στον οποίο συμμετέχουν ενεργά και οι ίδιοι οι Κουβανοί, με τον χορό και τη μουσική τους. Ασυνήθιστα φιλόξενοι, για τα δικά μας δεδομένα, οι Κουβανοί ολοκληρώνουν με τον καλύτερο τρόπο την εικόνα αυτού του υπέροχου νησιού της Καραϊβικής.

[gallery columns="5" ids="170810,170811,170812,170813,170814,170815,170816,170817,170818,170819,170820,170821,170822,170823,170824,170825,170826,170827,170828,170829,170830,170831,170832,170833,170834,170835,170836,170837"]