Το ρεπορτάζ της Deutsche Welle για την εκδήλωση στον «ΠΟΛΙΤΗ»

«Πιστεύω ότι είναι αδιανόητο να ζούμε σε μια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με συνοριογραμμή το 2018. Μαζί μπορούμε να πετύχουμε πολύ περισσότερα από ό,τι διαιρεμένοι. Μπορούμε να μάθουμε ο ένας από τον άλλον, πρέπει να προχωρήσουμε στις ζωές μας». Κάπως έτσι θα ήθελε να δει στο μέλλον την Κύπρο η Κωνσταντίνα Χρυσάνθου, 18 χρονών και ήδη πρωτοετής φοιτήτρια Νομικής, η οποία πριν από λίγους μήνες αποφοίτησε από δημόσιο σχολείο της Λευκωσίας. «Δυστυχώς σε αντίθεση με κάποια διεθνή ιδιωτικά σχολεία, στα δημόσια σχολεία της Κύπρου δεν έχουμε καμία επαφή με Τουρκοκύπριους μαθητές. Δεν έχω βγει ποτέ για καφέ με Τουρκοκύπριο, αν και θα ήθελα. Πρέπει όλοι μας να δουλέψουμε για την ειρήνη και τη συμφιλίωση. Να κάνουμε κάτι άμεσα», ανέφερε στην εκδήλωση με τίτλο «Επόμενη Μέρα. Νέοι συζητούν», που συνδιοργανώθηκε πριν λίγες μέρες στη Λευκωσία από τη Deutsche Welle, την ελληνοκυπριακή εφημερίδα ΠΟΛΙΤHΣ και την τουρκοκυπριακή Yeniduzen. Η συζήτηση έγινε στα γραφεία του ΠΟΛΙΤΗ στην παλιά Λευκωσία και συνοδεύθηκε από συναυλία του συγκροτήματος The Handmade Band.

Ήταν μια εκδήλωση διαφορετική από τις συνηθισμένες, το βήμα ανήκε στους νέους Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους από κοινού. Μια βραδιά αφιερωμένη στη δική τους ματιά στα πράγματα, κάτι σπάνιο στον δημόσιο χώρο της Κύπρου, όπως ανέφερε η αρχισυντάκτρια της εφημερίδα Πολίτης Mαριλένα Ευαγγέλου. Συνήθως οι αναφορές των ΜΜΕ στην Κύπρο, το Κυπριακό και τις προσπάθειες επίλυσής του που εστιάζουν στις πολιτικές και διπλωματικές διεργασίες, ελάχιστα όμως στο πώς θέλουν ή ελπίζουν να διαμορφωθεί το μέλλον της χώρας αυτοί στους οποίους ηλικιακά και δικαιωματικά τους ανήκει: οι σημερινοί 16χρονοι και 18χρονοι. Με άλλα λόγια οι Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι που γεννήθηκαν από το 2000 και μετά και οι οποίοι γνωρίζουν τα δραματικά γεγονότα του καλοκαιριού του 1974 μόνο από τις διηγήσεις των γονιών ή κυρίως των παππούδων τους. Πώς ζουν όμως οι ίδιοι σήμερα στη διαιρεμένη Κύπρο και πώς θα ήθελαν να τη δουν στο μέλλον; Τι πιστεύουν σήμερα για τη διαχείριση του παρελθόντος και τι σημαίνει για αυτούς ταυτότητα;

Προσέγγιση και αλληλοκατανόηση μέσω της εκπαίδευσης

«Υπάρχει το ενδεχόμενο για μια λύση που θα επιτρέπει μια ευημερούσα συμβίωση, μια ευημερούσα κοινωνία. Αν δεν εκμεταλλευτούμε τώρα αυτή τη συγκυρία, ίσως για πάντα να μείνουμε διαιρεμένοι», ανέφερε στη DW o 18χρονος Ερωτόκριτος Νικολάου, μαθητής σε αγγλικό σχολείο της Λευκωσίας, στο οποίο μάλιστα φοιτούν Ελληνοκύπριοι αλλά και Τουρκοκύπριοι μαθητές. «Στο σχολείο οι σχέσεις είναι περισσότερο φιλικές από ό,τι εχθρικές. Συζητάμε οτιδήποτε ελεύθερα, αλλά η κατάσταση δεν είναι ιδανική. Δεν υπάρχει ακόμη αυτή η ουτοπική κατάσταση που θέλαμε ως ένα βαθμό να φτιάξουμε, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι μαθητές να είναι φίλοι», λέει ο ίδιος χαρακτηριστικά συμπληρώνοντας ωστόσο ότι «πρέπει να έρθουν οι δύο κοινότητες πιο κοντά μέσω της παιδείας: «Να μην υπάρχει εθνικιστική προπαγάνδα μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα, όταν όλοι θέλουν λύση. Πυρήνας του προβλήματος είναι το εκπαιδευτικό σύστημα». Και οι τέσσερις νέοι που συμμετείχαν στη συζήτηση εστίασαν στη σημασία της παιδείας και στο ρόλο του εκπαιδευτικού συστήματος να φέρει πιο κοντά τους μαθητές των δύο κοινοτήτων, να μάθουν την ιστορία του τόπου χωρίς ταμπού και φόβο με προοπτική στο μέλλον.

Η Νεριμά, επίσης 18 χρονών, πηγαίνει ακόμη σχολείο και θέλει να σπουδάσει Ιστορία ή Διεθνείς Σχέσεις. Θεωρεί πολύ σημαντική τη γνώση και κατανόηση της ιστορίας. «Κατανοώ και μπορώ να συναισθανθώ τη λύπη όλων των ανθρώπων που έζησαν τον πόλεμο. Πρώτα από όλα προσπαθώ όμως να μάθω την ιστορία, να συλλέγω πληροφορίες, να έχω μια αντικειμενική ματιά. Ο ρόλος της εκπαίδευσης είναι σημαντικός» ανέφερε η Νεριμά στη DW σημειώνοντας ότι στη διαδικασία αυτή θα πρέπει όλοι να είναι έτοιμοι να δουν με αντικειμενική ματιά τα λάθη και τις ευθύνες τους. Στο μέλλον η ίδια θέλει να δει μια χώρα που θα έχει πετύχει την ένωση, ή τουλάχιστον την ειρήνη. «Δε νομίζω ότι αυτό θα συμβεί στο άμεσο μέλλον, αλλά δεν πιστεύω ότι δεν θα συμβεί και ποτέ», λέει με έντονη δόση ρεαλισμού, υπογραμμίζοντας τα κοινά πολιτισμικά στοιχεία που συνέχουν τις δύο κοινότητες, από το φαγητό μέχρι τις παραδόσεις και τις καθημερινές συνήθειες.

Όπως είπε και ο συνομήλικός της, Αρκαντάς Τσαν Αρί, «ένα απλό κοινό στοιχείο που έχουμε, είναι ότι ζούσαμε μαζί και πριν τον πόλεμο. Δεν καταλαβαίνω γιατί δεν πρέπει να δουλέψουμε πάνω σε αυτό». Για τον νεαρό μαθητή που ακόμη δεν έχει αποφασίσει τι θα σπουδάσει αλλά σίγουρα θέλει στο μέλλον να ζήσει σε μια ενωμένη Κύπρο, είναι σημαντικό να ξεπεραστούν εκατέρωθεν οι εθνικιστικές τάσεις, που όπως λέει, διεισδύουν εδώ και καιρό μέσα στα σχολεία και των δύο πλευρών. Ο ίδιος μάλιστα αισθάνεται ότι «οι άνθρωποι θα πρέπει να προσδιορίζονται βάσει του ονόματός τους όχι της εθνικότητάς τους» και λέει εμφατικά: «Θέλω να προχωρήσω μπροστά». Ο ίδιος μάλιστα δε δίστασε να ασκήσει κριτική και στην Τουρκία, η οποία συνεχίζει να χρηματοδοτεί στην τουρκοκυπριακή πλευρά το χτίσιμο τζαμιών αντί να στηρίζει σχολεία και εκπαιδευτικά προγράμματα που προωθούν την επαφή και την αλληλοκατανόηση των δύο κοινοτήτων.

«Όχι σύνορα, όχι στρατοί, όχι διαιρέσεις»

Οι ιδέες του τεσσάρων παιδιών κρύβουν μέσα τους αυθορμητισμό αλλά και μια αλήθεια, που ίσως ξεχνούν να αφουγκραστούν οι πολιτικοί. «Θέλω επαφή με την άλλη κοινότητα, με τους άλλους ανθρώπους. Θέλω να φτιαχτούν πάρκα στην Πράσινη Γραμμή, ώστε να πηγαίνουν οι μαθητές εκεί μετά το σχολείο, να έρχονται σε επαφή με την άλλη πλευρά, να παίζουν ποδόσφαιρο και μπάσκετ», λέει ο Αρκαντάς, τονίζοντας ότι θέλει μια ζωή και μια χώρα χωρίς σύνορα, χωρίς στρατούς, χωρίς διαιρέσεις, χωρίς σημαίες και εθνικές ταυτότητες.

Από την πλευρά του ο Ερωτόκριτος βλέπει θετικά όλες αυτές σκέψεις του Αρκαντάς αλλά προσθέτει ότι παρόλ' αυτά ακόμη και σε μια τέτοια ουτοπική χώρα θα έπρεπε να επινοηθεί μια κοινή τουλάχιστον σημαία. Ο ίδιος πιστεύει ότι η ιστορία της Κύπρου δεν μπορεί να γίνει αντικείμενο αφήγησης στη νέα γενιά σαν να ήταν παραμύθι και ότι προς το παρόν οι διαφορές υπάρχουν ακόμη, όπως και η έλλειψη ενότητας. «Αλλά οι διαφορές αυτές θα πρέπει να ξεπερνιούνται μόνο μέσα από τον διάλογο». Πάντως ενδιαφέρον ήταν ότι όλοι οι 18χρονοι συμμετέχοντες φάνηκαν να συμφωνούν ότι το μέλλον ανήκει ή πρέπει να ανήκει σε ένα νέο είδος πολίτη, «τον Κύπριο πολίτη», που θα καθορίζει μόνος του τη ζωή και τη συμβίωση πάνω στο νησί.

Δήμητρα Κυρανούδη