Η Ευρώπη δηλώνει παρούσα σε θέματα έρευνας και καινοτομίας

Ο κόσμος αλλάζει συνεχώς, οι ανάγκες και οι απαιτήσεις μεγαλώνουν και διαφοροποιούνται μέρα με τη μέρα. Γι αυτό η ανάγκη για έρευνα και καινοτομία, που θα επιφέρουν θετικές αλλαγές στην καθημερινότητά μας, είναι τεράστια. Αλλαγές που σχετίζονται με την υγεία, την επικοινωνία και γενικότερα το επίπεδο ζωής των Ευρωπαίων πολιτών.

Στις 27 Νοεμβρίου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνδιοργάνωσαν συνέδριο για το πώς η έρευνα και η καινοτομία από πλευράς της ΕΕ, έχουν θετικό αντίκτυπο στην καθημερινότητα των πολιτών. Τα τελευταία 30 χρόνια η Ευρωπαϊκή Ένωση επένδυσε 200 δισεκατομμύρια ευρώ σε καινοτόμα προγράμματα για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των Ευρωπαίων πολιτών. Μερικά παραδείγματα είναι το σύστημα δορυφόρων Galileo, το ευρωπαϊκό GPS και το Casper, ένα ρομπότ που βοηθά τα παιδιά με αυτισμό (DREAM). Το 2017, το 60% των ολοκληρωμένων προγραμμάτων επιχορηγήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα τελευταία 10 χρόνια, περισσότεροι από 80 επιστήμονες της ΕΕ ήταν υποψήφιοι για το Βραβείο Νόμπελ.

Ταγιάνι: Να γίνουμε η πρώτη δύναμη

Στην ομιλία του ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Αντόνιο Ταγιάνι, στάθηκε στην ανάγκη να δοθούν περισσότερα χρήματα για έρευνα στην Ευρώπη, καθώς η ήπειρός μας στερεί έναντι των ανταγωνιστών της τα τελευταία χρόνια.

«Στόχος μας είναι να γίνουμε ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα έρευνας στον κόσμο. Δημιουργήσαμε πολλές θέσεις εργασίας και υποστηρίξαμε τους νέους ερευνητές. Όμως αυτό δεν είναι αρκετό», ανέφερε ο κ. Ταγιάνι. Πρόσθεσε πως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρότεινε όπως αυξηθεί ο προϋπολογισμός της έρευνας στα 120 δισεκατομμύρια ευρώ, από τα 100 δισεκατομμύρια, σημειώνοντας ότι «αυτό δεν πρέπει να επιτευχθεί με την επιπλέον φορολόγηση των πολιτών, αλλά με αυτούς που φοροδιαφεύγουν».

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υπογράμμισε επίσης ότι «χάνουμε έδαφος έναντι των ανταγωνιστών μας», των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας και της Κίνας. «Σε λίγους μήνες θα κληθούμε να ψηφίσουμε για το μέλλον της Ευρώπης. Ένα μέλλον το οποίο έχει δύο διαφορετικές εκδοχές. Από τη μία είναι αυτοί που σκέφτονται ότι θα είμαστε καλύτερα εάν επιστρέψουμε στον εθνικισμό. Από την άλλη, είναι αυτοί που πιστεύουν ότι με τη συνεργασία μεταξύ των χωρών μελών, μεταξύ των πανεπιστημίων και των ερευνητών, θα πετύχουμε να προστατέψουμε τους Ευρωπαίους και αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις».

Παραδείγματα και ιστορίες επιτυχίας

Το αεροσκάφος Solar Impulse είναι ίσως το γνωστότερο επίτευγμα από πλευράς καινοτομίας, το οποίο επιχορήγησε η Ευρωπαϊκή Ένωση και είχε ως στόχο την προώθηση των καθαρών μορφών ενέργειας. Το Solar Impulse έκανε τον γύρο της Γης σε 16 μήνες, κινούμενο αποκλειστικά με ηλιακή ενέργεια. Το τετρακινητήριο αεροσκάφος φέρει 17.000 ηλιακούς συλλέκτες στα φτερά του, τα οποία έχουν άνοιγμα μεγαλύτερο από εκείνο ενός Boeing 747, ωστόσο ζυγίζει όσο ένα οικογενειακό αυτοκίνητο. Καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού του, το Solar Impulse πετούσε στα 25.000 πόδια με ταχύτητες από 45 έως 90 χιλιόμετρα την ώρα. Μιλώντας στο συνέδριο, ο σχεδιαστής και πιλότος του Solar Impulse, Bertrand Piccard, ανέφερε πως ενώ πετούσε πάνω από την περίφημη Silicon Valley ένιωσε μεγάλη περηφάνια καθώς η Ευρώπη κατάφερε κάτι που δεν κατάφεραν οι ΗΠΑ.

Επίσης, το παγκόσμιο δορυφορικό σύστημα πλοήγησης Galileo, προσφέρει μεγαλύτερη ακρίβεια τοποθεσίας. Μέσω του προγράμματος Galileo Search and Rescue, δίνεται η δυνατότητα πιο έγκαιρης επέμβασης σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Όπως χαρακτηριστικά σημειώνεται, το Galileo μειώνει σημαντικά την ακτίνα έρευνας από τα 10 χιλιόμετρα στα 2, ενώ παράλληλα σχεδόν μηδενίζει τον χρόνο επέμβασης, από τις 4 ώρες στα 10 λεπτά.

Ιδιαίτερη συγκίνηση προκάλεσε η ιστορία της 6χρονης Μαργκό από το Βέλγιο, η οποία έπασχε από μίας σπάνιας μορφής αναιμία. Οι γονείς της αποφάσισαν να αποταθούν σε ινστιτούτο στην Ιταλία προκειμένου να διαπιστωθεί εάν υπάρχει θεραπεία για την ασθένεια της κορούλας τους. Οι ερευνητές κατάφεραν τελικά να βοηθήσουν την εξάχρονη, με εργαστηριακά κύτταρα τα οποία είχαν θετική επίδραση στον οργανισμό της και σήμερα η Μαργκό μπορεί να ζει σαν ένα φυσιολογικό παιδί.

Βραβεία σε Κύπριους ερευνητές

Σημειώνεται ότι αρχές της εβδομάδας, βραβεύτηκαν Κύπριοι ερευνητές που συμμετέχουν σε ερευνητικά προγράμματα χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020».

Συγκεκριμένα βραβεύτηκαν:

• Βραβείο Έρευνας στην κατηγορία του Διακεκριμένου Ερευνητή για το 2018 το οποίο φέτος αφορά τη θεματική ενότητα «Φυσικές Επιστήμες και Μηχανική», απονεμήθηκε στην καθηγήτρια Κωνσταντία Αλεξάνδρου, Καθηγήτρια του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Κύπρου και του Ινστιτούτου Κύπρου. Η καθηγήτρια Αλεξάνδρου έχει προσελκύσει σημαντικά κονδύλια από το Πρόγραμμα Horizon 2020 στο πλαίσιο έργων όπως Innovative Training Networks των Δράσεων Marie Skłodowska-Curie, ERA Chairs του Προγράμματος Spreading Excellence and Widening Participation καθώς και Teaming Phase I του ίδιου Προγράμματος.


• Βραβείο Έρευνας στην κατηγορία του Νέου Ερευνητή για το 2018 απονεμήθηκε σε τρεις θεματικές ενότητες. Στη Θεματική Ενότητα «Φυσικές Επιστήμες και Μηχανική» το Βραβείο απονεμήθηκε από κοινού στους Δρα Άθω Αγαπίου, Ερευνητή στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου και στον Δρα Κωνσταντίνο Μανουσάκη, Ερευνητή του Κέντρου Αριστείας για Έρευνα και Καινοτομία «ΚΟΙΟΣ», και οι δύο εκ των οποίων συμμετέχουν επιτυχώς σε έργα χρηματοδούμενα από την Ε.Ε. Συγκεκριμένα, ο Δρ. Αγαπίου συμμετείχε σε έργο Teaming Phase I καθώς και σε έργο Twinning στο πλαίσιο του Προγράμματος Spreading Excellence and Widening Participation ενώ ο Δρ. Μανουσάκης έχει ολοκληρώσει Individual Fellowship στο πλαίσιο των Δράσεων Marie Skłodowska-Curie και συμμετέχει στο έργο KIOS Teaming for Excellence (Teaming Phase 2).


• Στη Θεματική Ενότητα «Κοινωνικές και Ανθρωπιστικές Επιστήμες» το Βραβείο απονεμήθηκε στη Δρ. Θεοδώρα Μούτσιου, Ειδική Επιστήμονα στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, η οποία έχει ολοκληρώσει επιτυχώς Individual Fellowship στο πλαίσιο των Δράσεων Marie Skłodowska-Curie και συμμετέχει στο παρόν στάδιο σε έργο Teaming Phase 1 του Προγράμματος Spreading Excellence and Widening Participation.


• Στη Θεματική Ενότητα «Επιστήμες Ζωής» το Βραβείο απονεμήθηκε στη Δρ. Κυριακή Μιχαηλίδου, ερευνήτρια του Ινστιτούτου Γενετικής και Νευρολογίας Κύπρου η οποία συμμετείχε σε έργα χρηματοδοτούμενα από την Ε.Ε. στον τομέα της Υγείας.

Η πρωτιά και τα οφέλη

Η Κύπρος αποκομίζει μεγάλα οφέλη από το Πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020». Για κάθε ένα 1 ευρώ που συνεισφέρει η Κύπρος στο Πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» μέσω της συνεισφοράς της στον προϋπολογισμό της Ε.Ε., καταφέρνει να αντλήσει κάτι περισσότερο από 3 ευρώ, καταλαμβάνοντας έτσι την πρώτη θέση μεταξύ των χωρών μελών της Ε.E. καθώς και την πρώτη θέση σε σχέση με το κατά κεφαλή Καθαρό Οικονομικό Όφελος από το Πρόγραμμα. Από την έναρξη του «Ορίζοντα 2020» το 2014 μέχρι τώρα υποβλήθηκαν από κυπριακούς φορείς 2.579 Επιλέξιμες Προτάσεις, με 3.305 συμμετοχές και αιτούμενη χρηματοδότηση από την Ε.Ε. ύψους 839.47 Εκ. Ευρώ. Ο αριθμός των Προτάσεων με Συντονιστή από την Κύπρο ανέρχεται σε 819. Από τις Προτάσεις που υποβλήθηκαν με κυπριακή συμμετοχή, επιλέγηκαν για χρηματοδότηση 330 Προτάσεις, με 435 συμμετοχές και αιτούμενη χρηματοδότηση από την ΕΕ ύψους 129,34 Εκ. Ευρώ, που έχει ήδη ξεπεράσει το ποσό που είχε εξασφαλίσει η Κύπρος από το 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο της ΕΕ για Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη για την περίοδο 2007-2013, που είχε ανέλθει σε 93,17 Εκ. Ευρώ.