Προστασία και υποστήριξη της ΕΕ προς άτομα που δίδουν πληροφορίες

Οι προτάσεις για την προστασία των πληροφοριοδοτών, η θέσπιση ασφαλών μηχανισμών για την αναφορά των παραβιάσεων και η λήψη μέτρων κατά των αντιποίνων εγκρίθηκαν από την Επιτροπή Νομικών Θεμάτων.

Την Τρίτη, οι ευρωβουλευτές της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων ενέκριναν σχέδιο νόμου το οποίο εγγυάται ότι οι πληροφοριοδότες στην ΕΕ μπορούν να αναφέρουν παραβιάσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας στους τομείς της φοροδιαφυγής, της διαφθοράς, της προστασίας του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας και ασφάλειας, χωρίς φόβο αντιποίνων ή εκφοβισμού. Οι ευρωβουλευτές της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων συμφώνησαν ότι τα ίδια μέτρα προστασίας πρέπει να ισχύουν και για εκείνους που βοηθούν τα άτομα να προβούν σε αναφορά, π.χ. τους δημοσιογράφους.

Ασφαλείς μηχανισμοί αναφοράς

Για να βεβαιωθούν ότι οι δυνητικοί πληροφοριοδότες αισθάνονται ασφαλείς και γνωρίζουν τους δίαυλους αναφοράς, οι ευρωβουλευτές συμφώνησαν ότι:

• τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι ο ιδιωτικός και δημόσιος τομέας θα δημιουργήσουν επαρκής εσωτερικούς και εξωτερικούς δίαυλους αναφοράς·


• οι δίαυλοι αναφοράς θα διασφαλίζουν ότι ο αναφέρων θα ενημερώνεται εντός μίας εβδομάδας ότι η έκθεση αναφοράς του έχει παραληφθεί, ενώ πληροφόρηση για το πού βρίσκεται η έκθεση (follow-up) θα πρέπει να λαμβάνεται το αργότερο δύο μήνες μετά την παραλαβή της έκθεσης αναφοράς·


• θα πρέπει να εναπόκειται στο άτομο που προβαίνει σε αναφορά η επιλογή του καταλληλότερου διαύλου αναφοράς, είτε εσωτερικού ή εξωτερικού, αναλόγως των περιστάσεων.

Απαγόρευση αντιποίνων και στήριξη

Το συμφωνηθέν κείμενο απαγορεύει ρητά τα αντίποινα και τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν τις απαραίτητες διασφαλίσεις κατά των αντιποίνων προς τους πληροφοριοδότες. Οι ευρωβουλευτές παροτρύνουν επίσης τα κράτη μέλη να παρέχουν δωρεάν πληροφορίες και συμβουλές, καθώς και νομική, οικονομική και ψυχολογική στήριξη.

Δήλωση

Η εισηγήτρια κα Virginie Roziere (Σ&Δ, Γαλλία) δήλωσε τα εξής: «Μετά τα πρόσφατα μεγάλα σκάνδαλα, όπως το Luxleaks, και τις μεγάλες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα άτομα που δίδουν πληροφορίες στην Ευρώπη, αυτή η Οδηγία προστατεύει πολύ καλύτερα από πριν τα άτομα που μιλάνε για το κοινό καλό. Το Κοινοβούλιο εισήγαγε σημαντικές βελτιώσεις στο κείμενο της Επιτροπής. Η δημιουργία μιας ενιαίας και εύκολα αναγνωρίσιμης δημόσιας αρχής σε κάθε κράτος μέλος, η οποία θα παρέχει δωρεάν εμπιστευτικές συμβουλές σε όσους σκοπεύουν να «σφυρίξουν» ή έχουν ήδη «σφυρίξε»ι, μαζί με νομική και οικονομική βοήθεια, αποτελούν σημαντικά βήματα για να διασφαλίσουμε ότι προστατεύουμε αποτελεσματικά την ελευθερία του λόγου».

Επόμενα βήματα

Το κείμενο εγκρίθηκε με 22 ψήφους υπέρ, 0 κατά και 1 αποχή. Η απόφαση για έναρξη των διαπραγματεύσεων εγκρίθηκε με 22 ψήφους, 0 κατά και 2 αποχές. Μόλις η Ολομέλεια εγκρίνει τη διαπραγματευτική εντολή, οι συνομιλίες με τους υπουργούς της ΕΕ μπορούν να αρχίσουν, ώστε να συμφωνήσουν για την τελική μορφή της νομοθεσίας.

Πλαίσιο

Η προστασία των πληροφοριοδοτών είναι κατακερματισμένη ή μόνο μερική στα κράτη μέλη, με μόνο 10 χώρες της ΕΕ (Γαλλία, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λιθουανία, Μάλτα, Κάτω Χώρες, Σλοβακία, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο) να παρέχουν ολοκληρωμένη νομική προστασία.

Η νομοθετική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ακολουθεί τη σύσταση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Προστασία των Πληροφοριοδοτών και το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 24ης Οκτωβρίου 2017 σχετικά με τα νόμιμα μέτρα προστασίας των πληροφοριοδοτών.

Μελέτη του 2017 που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Επιτροπής υπολόγισε ότι η απώλεια δυνητικών οφελών λόγω της έλλειψης προστασίας των πληροφοριοδοτών, μόνο από τις δημόσιες συμβάσεις, κυμαίνεται από 5,8 έως 9,6 δις ευρώ ετησίως για την ΕΕ στο σύνολό της