Κουλτούρα ατιμωρησίας στην ΕΕ...

Στην Ιταλία το 2016, μόνο από τα αναγνωρισμένα θύματα εμπορίας προσώπων, 11 χιλιάδες αφορούσαν γυναίκες και κορίτσια από τη Νιγηρία. Από αυτόν τον αριθμό, το 80% ήταν θύματα εμπορίας σεξουαλικής εκμετάλλευσης. «Αυτό σημαίνει πως εννιά χιλιάδες γυναίκες και κορίτσια μόνο από τη Νιγηρία που έφτασαν στην Ιταλία μέσω Λιβύης ήταν τέτοια θύματα. Κάνοντας μια συντηρητική υπόθεση για μόνο πέντε πελάτες (εγώ τους λέω βιαστές) τη μέρα, για 30 ευρώ τη φορά, για 350 μέρες τον χρόνο, τότε μιλάμε για μισό δισ. ευρώ μόνο από τη συναλλαγή θύματος και πελάτη. Και ερωτώ. Εννιά χιλιάδες γυναίκες και παιδιά πού κοιμούνται, πού τρώνε, πώς διακινούνται;».

Με παραδείγματα και αριθμούς, η Ευρωπαία συντονίστρια κατά της Εμπορίας Προσώπων δρ Μύρια Βασιλειάδου -η οποία βρίσκεται αυτές τις μέρες στην Κύπρο για επίσημες συναντήσεις με υπουργούς που εμπλέκονται στο θέμα- αναφέρθηκε χθες στο έργο και τα μέτρα για την καταπολέμηση του φαινομένου της εμπορίας προσώπων σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Ένα φαινόμενο που ανθεί τόσο όσον αφορά τη σεξουαλική κακοποίηση, όσο και την εργασιακή και το εμπόριο οργάνων.
Η ενημέρωση έγινε κατά τη διάρκεια γεύματος εργασίας με δημοσιογράφους που συνδιοργάνωσαν το ΥΠΕΣ και το Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου, με συντονίστρια την Αλεξάνδρα Ατταλίδου, εκπρόσωπο Τύπου του Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο. Η δρ Βασιλειάδου έδωσε άλλο ένα παράδειγμα: «Αργά το βράδυ, χειμώνας, στις Βρυξέλλες. Ένα κορίτσι ημίγυμνο τριγυρνά στους δρόμους. Η ερώτηση που θα έκανα εγώ είναι: ’Κρυώνεις’; Υπάρχει όμως και η άλλη ερώτηση που δυστυχώς γίνεται. ’Πόσο; 10 ευρώ, 20 ή 30;». Η δρ Βασιλειάδου εξηγεί πως η αλυσίδα εμπορίας προσώπων περιλαμβάνει πολλούς. «Ποιος οδηγεί το λεωφορείο ή το ταξί που μεταφέρει αυτό το κοριτσάκι το οποίο περιπλανάται στις Βρυξέλλες; Δεν γνωρίζει; Σε ποιον βαθμό εμπλέκεται στο έγκλημα; Και τιμωρείται;». Η συντονίστρια της ΕΕ εξηγεί πως στόχος «είναι να ακολουθήσουμε τη διαδρομή του χρήματος και να το σταματήσουμε σε οποιονδήποτε κρίκο της αλυσίδας.

Θέλω να ξέρω ποιοι επωφελούνται οικονομικά από την εμπορία προσώπων και ποιοι επωφελούνται με άλλους τρόπους. Πού είναι τα λεφτά. Ποιος εμπλέκεται και ποιος διευκολύνει την εμπορία. Ποιοι είναι έτοιμοι να κακοποιήσουν σεξουαλικά ή να εκμεταλλευτούν εργασιακά παιδιά από τριών μηνών και ενήλικες. Ο μόνος τρόπος να σταματήσει αυτή η κουλτούρα ατιμωρησίας είναι ακριβώς όταν απαντήσουμε σε αυτές τις ερωτήσεις», τονίζει, θέτοντας ως προτεραιότητα την εξάρθρωση του επιχειρηματικού αυτού μοντέλου. Πολύ πιο σημαντικός είναι ο στόχος της βελτίωσης της πρόσβασης των θυμάτων στα δικαιώματά τους. «Η Ευρώπη δεν έχει ανάγκη από άλλες νομοθεσίες και πλαίσια. Έχει ανάγκη να τα εφαρμόζει», καταλήγει επί τούτου.

Στην Κύπρο

Την ίδια ώρα, η κ. Βασιλειάδου προβληματίζεται με το γεγονός ότι στα μισά κράτη μέλη της ΕΕ δεν ποινικοποιείται η χρήση υπηρεσιών από θύματα εμπορίας. «Κάποιοι λένε, είναι πολύ δύσκολο να αποδειχθεί. Μα υπάρχουν εγκλήματα τα οποία είναι τόσο εύκολο να αποδειχθούν που αμέσως κάνουμε νομοθεσία;» διερωτήθηκε.

Στη δική της παρέμβαση η Τζόζη Χριστοδούλου εκ μέρους του Μεσογειακού Ινστιτούτου, αφού αναφέρθηκε σε σωρεία ελλείψεων και παθογενειών στο κυπριακό σύστημα αναδεικνύοντας ως μείζον θέμα τη δυσλειτουργία των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, εξήγησε πως η ποινικοποίηση της χρήσης υπηρεσιών από θύματα εμπορίας προνοείται στην εθνική νομοθεσία από το 2014, ωστόσο μέχρι σήμερα δεν έχει συλληφθεί κανένας αφού θα πρέπει να υπάρχει εύλογη υποψία. «Από τότε φωνάζαμε ότι η ’εύλογη υποψία’ θα ξεδόντιαζε το άρθρο και μας έλεγαν ’ας περάσει και βλέπουμε’. Τώρα συζητούνται η τροποποίηση και η αφαίρεση της πρόνοιας και έχει βουλευτές που λένε πως έτσι θα πάει φυλακή ο μισός ανδρικός πληθυσμός της χώρας...».

Από πλευράς του εθνικού συντονιστή του Υπ. Εσωτερικών, η Νατάσα Οικονόμου εξήγησε πως τώρα η χώρα μας βρίσκεται στο στάδιο αξιολόγησης των προβλημάτων που αναδεικνύονται από την υιοθέτηση της οδηγίας, με στόχο την τροποποίηση της νομοθεσίας που έχει αρκετές ασάφειες έτσι ώστε οι ρόλοι υπουργείων και υπηρεσιών να γίνουν πιο ξεκάθαροι.

Όσον αφορά πάντως το τι κάνει ή το τι δεν κάνει η χώρα μας, η συντονίστρια συνέστησε υπομονή μέχρι τον Δεκέμβριο όταν και θα δημοσιοποιηθεί η δεύτερη έκθεση αξιολόγησης της Κομισιόν. Έκθεση βεβαίως που δεν έχει σχέση ή και δεν συγκρίνεται με την ετήσια έκθεση αξιολόγησης των ΗΠΑ για το θέμα της καταπολέμησης της εμπορίας προσώπων.