Χάσμα ελίτ-πολιτών πίσω από την κόντρα Ρώμης-Βρυξελλών

Ιστορική πρόκληση για την ευρωζώνη αποτελεί η επίμονη άρνηση της Ρώμης να συμμορφωθεί με τις νουθεσίες της Κομισιόν για τον προϋπολογισμό ανοίγοντας έτσι τον ασκό του Αιόλου στην καρδιά της Ενωσης την ώρα που οι Βρυξέλλες έχουν πολλά και επικίνδυνα ανοιχτά μέτωπα όσον αφορά την συμμόρφωση με τους ευρωπαϊκούς κανόνες.

Η διαμάχη της Ρώμης με τις Βρυξέλλες αποτελεί μια από τις πιο επικίνδυνες στιγμές στην σύγχρονη ιστορία της Ένωσης καθώς η ανυπακοή της ιταλικής κυβέρνησης πηγάζει από ένα βαθύ και ισχυρό κύμα λαϊκισμού και αντι-ευρωπαϊσμού στην Ιταλία το οποίο τροφοδοτείται από τις συγκρούσεις με την ΕΕ.

Αν οι αγορές δεν πλήξουν άμεσα και σκληρά την ιταλική άρνηση συμμόρφωσης με τους κανόνες της ευρωζώνης, το ιταλικό παράδειγμα ανυπακοής θα κινδυνεύσει να ενισχύσει ακόμα πιο πολύ τις λαϊκιστικές και αντι-ευρωπαϊκές δυνάμεις στις άλλες χώρες της Ενωσης και μάλιστα την ώρα που η Ευρώπη οδεύει στις πολύ κρίσιμες ευρωεκλογές του Μαίου του 2019.

Δύσκολη απόφαση

Όπως όλα δείχνουν, η Ρώμη δεν αναμένεται να κάνει πίσω στις πιέσεις της Κομισιόν, που για πρώτη φορά απέρριψε τον προϋπολογισμό που υπέβαλλε μια χώρα μέλος.

Κάτι που σημαίνει ότι με την εκπλήρωση της νέας προθεσμίας που δόθηκε στην Ιταλία, η ιταλική κυβέρνηση αναμένεται να υποβάλει ένα σχέδιο προϋπολογισμού το οποίο θα απέχει και πάλι από τα όσα ζητά η Κομισιόν και τα όσα εν τέλει προβλέπονται από τους δημοσιονομικούς κανόνες της ευρωζώνης.

Η Κομισιόν θα βρεθεί σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση καθώς θα πρέπει να πάρει αποφάσεις εις βάρος της Ρώμης ενώ έχει ήδη δεχθεί σημαντικές δημοσιονομικές αποκλίσεις για χώρες όπως η Γαλλία και η Ισπανία.

Οι όποιες αποφάσεις εις βάρος της Ιταλίας ωστόσο δεν αναμένεται να έχουν το ζητούμενο αποτέλεσμα, δηλαδή την συμμόρφωση της Ρώμης, αλλά μάλλον το αντίθετο. Θα συσπειρώσουν την στήριξη στα λαϊκιστικά κόμματα της Ιταλίας και θα δώσουν νέα λαβή στις αντι-ευρωπαϊκές δυνάμεις στην ΕΕ για να εντείνουν την κριτική τους εις βάρος των Βρυξελλών.

Αν η Κομισιόν δεν πάρει αποφάσεις εις βάρος της Ρώμης τότε θα κινδυνεύσει να υπονομεύσει η ίδια τους κανόνες της ευρωζώνης και να ανοίξει την πόρτα για συστηματικές πράξεις ανυπακοής εκ μέρους χωρών μελών.

Οργή και ελίτ

Στις Βρυξέλλες εκτιμούν ωστόσο ότι την ώρα της αλήθειας για την Ρώμη και την ιταλική κυβέρνηση θα την καθορίσουν οι αγορές και όχι η Κομισιόν, κάτι που προκαλεί εκνευρισμό καθώς δεν θεωρείται απολύτως βέβαιο ότι οι αγορές θα αντιδράσουν τόσο σκληρά και τόσο άμεσα ώστε να αναγκάσουν την Ιταλία να συμμορφωθεί.

Η όλη σύγκρουση με την Ιταλία αναδεικνύει για άλλη μια φορά τα πολύ στενά όρια της Κομισιόν και των Βρυξελλών απέναντι στην άνοδο των λαϊκιστικών δυνάμεων και ανησυχεί ιδιαίτερα την έδρα της ΕΕ όπου ήδη κυριαρχεί φόβος για τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών.

Με την Ουγγαρία και την Πολωνία να αψηφούν προκλητικά τους ευρωπαϊκούς κανόνες και με τις λαϊκιστικές δυνάμεις να ενισχύονται διαρκώς σε όλες σχεδόν τις χώρες μέλη, η ΕΕ βρίσκεται σε μια ιδιαίτερα δύσκολη φάση. Καθώς είναι εγκλωβισμένη ανάμεσα στις αντιδράσεις οργής των πολιτών απέναντι σε αυτά που θεωρούν -ορθώς ή κακώς- αποτελέσματα πολιτικών των Βρυξελλών, κυρίως όσον αφορά την λιτότητα, και την αυξανόμενη αδυναμία των πολιτικών και κοινωνικών ελίτ στις χώρες μέλη να διαχειριστούν την οργή των συμπολιτών τους.